Song song với nền văn minh Cổ Ai Cập phát triển cao độ ở bên dòng sông Nin, lưu vực Lưỡng Hà cổ đại (Irắc ngày này) cũng là một chiếc nôi khác của nền văn minh thế giới.

Bạn Đang Xem: Chữ viết hình nêm

Lưỡng Hà, tên gọi khu vực có hai dòng sông, một sông là Ơphrát một sông là Tigrơ, đều bắt nguồn từ vùng núi rừng Thổ Nhĩ Kỳ hiện nay vòng sang hướng Đông-Nam cùng chảy ra vịnh Ba Tư. Vùng đất ven hai dòng sông này, đất đai mầu mỡ, nguồn nước phong phú rất thích phù hợp với việc sinh sản nông nghiệp. Từ 4000 năm trước Công nguyên, người Sumer là Người dân chính ở vùng Nam bộ lưu vực Lưỡng Hà đã dần dần dần xây hình thành quốc gia chiếm hữu nô lệ cổ đại ở đây, sáng tạo ra nền văn hóa truyền thống Sumer phong phú rực rỡ.

Tại đây ta chỉ nói tới việc người Sumer đã sáng tạo và sử dụng chữ viết ra sao.

Trong trường học ở Sumer cổ đại, thường thấy các học trò dùng những ”chiếc bút” làm bằng thân cây sậy hoặc cành cây vót đầu nhọn thành hình tam giác đang tập viết chữ bằng phương pháp vạch ra các nét trên bảng đất sét.

Học trò đọc ”sách” cũng là đọc trên những tấm bảng đất sét. Mỗi bảng đất sét nặng khoảng tầm 1 kg, một cuốn sách 50 trang nặng đến 50 kg. Loại sách này được sắp xếp có quy tắc trên những giá gỗ chế tạo đặc biệt quan trọng. Học trò cần học trang đất sét nào thì lấy từ trên giá gỗ xuống trang đó, học xong lại đem xếp về chỗ cũ.

Xem Thêm : Cấu trúc "Seem To Be" trong Tiếng Anh & Cách sử dụng

Trên bảng đất sét dùng sợi chỉ nhỏ vạch ra thành từng dòng. Chữ viết thành hàng ngang từ trái sang phải. Mỗi một nét chữ đều từ to đến nhỏ như những góc nhọn hay các đỉnh nhọn nên người ta gọi là ”chứ hình góc nhọn” hay ”chữ hình nêm” (cunéiforme). Đây là thứ chữ cổ ở lưu vực Lưỡng Hà.

– Thưa thầy, trang sách này con xem không hiểu, viết ra sao đây? Một học trò lễ phép hỏi.

Thầy giáo là một người trung niên khoảng tầm trên dưới 40 tuổi, dáng thấp nhỏ nhưng tráng kiện, mặt tròn trán hơi ngắn, râu tóc đều cạo nhẵn. Ông thong thả đi tới nhìn xem rồi cười nói:

– Ồ, đây là chữ Sumer cổ nhất, cách viết không phải như tất cả chúng ta hiện nay. Con hãy xoay ngang lại để đọc, xem giành được không?

Cậu học trò xoay ngang tấm bảng đất sét lại, vừa nhìn đã sung sướng nói:

– Chà, đúng là những chữ như vậy thôi!

Thì ra chữ hình nêm xưa nhất viết từ trên xuống dước, từ phải sang trái. Sau thấy viết như vậy không thuận tiện liền xoay ngang tấm bảng 90 độ, chuyển viết thành hàng ngang từ trái sang phải.

Xem Thêm : Tiktok Amplify là gì? Có nên tham gia TikTok Amplify

Chữ hình nêm là phát minh của người Sumer. Ngay từ 4000 năm trước Công nguyên, cùng với việc khai phá lưu vực Lưỡng Hà, họ đã sáng tạo ra thứ chữ viết này. Trước tiên đây là loại chữ tượng hình, khi cần phải thể hiện ý nghĩa phức tạp thì ghép hai phù hiệu với nhau. Ví dụ ghép ”bò” với ”núi” thì thành bò rừng; ”mắt” ghép thêm với ”nước” thì thành ”khóc” v.v… Cùng với việc dùng chữ phổ quát, một phù hiệu lại mang nhiều loại ý nghĩa. Ví dụ chữ ”chân” còn chỉ ý ”đi lại”, ”đứng thẳng” v.v.. . Sau rốt mỗi phù hiệu lại dứt khoát biểu thị một thanh âm. Ví như ”mũi tên” và ”sinh mệnh” trong tiếng Sumer là từ đồng âm nên biểu thị bằng một phù hiệu.

Thưa thầy, trang sách này con đã chép xong – Một học trò khác rất lễ phép nói.

– Tốt lắm, con hãy đem phơi bảng đất sét ra ngoài nắng, sau đó đem nung cứng trên lửa, con sẽ sở hữu một trang sách đẹp.

Thầy giáo xem xét cẩn thận rồi khuyến khích nói:

– Sau này con nhất định trở thành một viên thư lại tốt.

Trường học của người Sumer chủ yếu dạy sách sử, học trò đều là con em của mình quý tộc Trường thường được đặt trong các đền miếu.

Chữ hình nêm sau được truyền sang nhiều nơi ở Tây Á, đóng góp lớn lao vào nền văn minh của loài người. Trong năm 2007 trước Công nguyên, vương triều cuối cùng của người Sumer suy vong, vương quốc Babylon đã thừa kế phần di sản văn hóa truyền thống này và phát triển lên càng lớn lao hơn.