Vắc xin DPT (trong lớp học TCMR) là vắc xin có tác dụng phòng 3 bệnh truyền nhiễm: Bạch hầu – Ho gà – Uốn ván hấp phụ. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo, đây là 3 dịch bệnh đã gieo rắc cái chết cho hàng triệu người.

Bạn Đang Xem: Bạch hầu – Ho gà – Uốn ván và những điều cần biết về DPT

Hằng năm, trên toàn thế giới có tầm khoảng 30-50 triệu ca mắc và hơn 300.000 người tử vong vì Ho gà. Chỉ trong năm 2017, toàn cầu ghi nhận 38.000 người chết vì Uốn ván và 8.819 ca mắc Bạch hầu. Nhóm trẻ em lớn và người lớn mắc ho gà được báo cáo giải trình tại những quốc gia ngày càng tăng đều, đặc biệt quan trọng trẻ nhỏ dưới 1 tuổi và người lớn 26 tuổi.

Riêng tại Việt Nam, từ thời điểm năm 2015 đến nay, số ca mắc uốn ván vẫn luôn luôn được báo cáo giải trình với trên 350 ca hằng năm. Với bệnh ho gà, bệnh đang sẵn có khunh hướng tăng đều số ca mắc, đặc biệt quan trọng ở trẻ nhỏ < 4 tháng tuổi không được bảo vệ bằng vắc xin. Đáng lo ngại nhất, bạch hầu đã lan rộng 5 tỉnh Tây Nguyên, số ca mắc bệnh bạch hầu tăng gấp 3 lần năm ngoái. Từ thời điểm đầu năm đến 25/9/2020, toàn nước ghi nhận 198 ca bạch hầu, 4 người tử vong, trong đó, 161 bệnh nhân không tiêm chủng bạch hầu, chỉ 37 bệnh nhân có tiêm chủng. Xuất hiện ở người trên 65 tuổi, trẻ dưới một tuổi, bệnh bạch hầu vẫn đang tiếp tục thể hiện mức độ nguy hiểm do tỷ lệ miễn nhiễm cộng đồng ở những “vùng lõm” tiêm chủng.

Tổ chức Y tế Thế giới khuyến nghị trẻ em cần tiêm đúng lịch và đúng liều các vắc xin ngừa 3 bệnh này ngay từ thời điểm năm đầu đời và không được bỏ qua các mũi tiêm nhắc lại sau đó. Vì các vắc xin này thường chỉ tạo hiệu quả bảo vệ thân thể trong một thời đoạn nhất định, theo thời kì, sự miễn nhiễm phòng bệnh sẽ suy giảm, nếu không được tiêm nhắc lại, sẽ sở hữu nguy cơ nhiễm bệnh.

Vắc xin DPT là gì?

DPT là một loại vắc xin phối hợp từ giải độc tố bạch hầu tinh luyện, giải độc tố uốn ván tinh luyện và huyền dịch vi trùng ho gà vô bào hoặc toàn tế bào đã bất hoạt, được hấp phụ bằng tá chất Aluminium phosphate, chống lại 3 bệnh truyền nhiễm gồm: Bạch hầu – Ho gà – Uốn ván.

Kể từ thời điểm vắc xin DPT được sử dụng trong lớp học TCMR cho trẻ nhỏ, số ca tử vong do các bệnh này đã giảm đáng kể. Đặc biệt quan trọng, ưu điểm của vắc xin DPT là phòng được 3 bệnh trong một mũi tiêm nên hạn chế được số lần tiêm cho trẻ, giúp tiết kiệm chi phí được thời kì, ngân sách và bảo vệ trẻ sớm trong trong năm đầu đời.

Tiêm vắc xin DPT là giải pháp quan trọng giúp ngăn ngừa nguy cơ nhiễm Bạch hầu – Ho gà – Uốn ván

Vắc xin DPT phòng bệnh gì?

Theo Văn bản báo cáo xếp loại khi đối chiếu với vắc xin Bạch hầu- Ho gà- Uốn ván hấp phụ (DPT), vắc xin DPT phòng 3 bệnh:

a. Bạch hầu:

Xem Thêm : Ý nghĩa số 96 – Lý giải vì sao sim số đẹp đuôi 96 được mọi người ưa chuộng

Bệnh bạch hầu là bệnh nhiễm khuẩn cấp tính có giả mạc ở tuyến hạnh nhân, hầu họng, thanh quản, mũi. Bệnh có thể xuất hiện ở da, các màng niêm mạc khác ví như kết mạc mắt hoặc phòng ban sinh dục. Đây là một bệnh vừa nhiễm trùng vừa nhiễm độc và các tổn thương nghiêm trọng của bệnh chủ yếu là vì ngoại độc tố của vi trùng bạch hầu gây ra. Tác nhân gây bệnh là vi trùng Corynebacterium diphtheriae sinh ngoại độc tố gây ra. Người là vật chủ tự nhiên duy nhất của C.diphtheria. Bệnh bạch hầu được lây truyền qua đường hô hấp do xúc tiếp với những người bệnh hoặc người lành mang vi trùng bạch hầu. Bệnh còn tồn tại thể lây do xúc tiếp với những đồ vật có dính chất bài xuất của người bị nhiễm vi trùng bạch hầu.

Trên người ở mọi độ tuổi không có miễn nhiễm từ trước, triệu chứng bạch hầu thường xẩy ra sau một thời kỳ ủ bệnh từ là một đến 5 ngày (ở mọi độ tuổi). Bệnh phát khởi với sự phát triển dần của sốt từ thấp đến trung bình và viêm họng xuất tiết nhẹ. Trong các trường hợp nặng, giả mạc dần hình thành trong vòm họng, có white color xám, không đối xứng và dính chặt vào mô phía dưới. Giả mạc có thể lan rộng vào hốc mũi và thanh quản gây ùn tắc đường thở. Bạch hầu thanh quản có thể xẩy ra mà không có tổn thương họng và là một cấp cứu nội khoa, thường cần mở khí quản. Ngoại độc tố được hấp thụ từ các tổn thương niêm mạc (hoặc da) có thể giảng giải cho việc nhiễm độc của những đơn vị như cơ tim, thận và hệ thần kinh. Biến chứng và tử vong chủ yếu là vì tác động ảnh hưởng của ngoại độc tố của vi trùng bạch hầu và do giả mạc gây ùn tắc ở đường hô hấp trên, viêm cơ tim và bệnh lý thần kinh ngoại biên và các mô khác. Tỉ lệ tử vong (CFR) là 3-23%. Sau khoản thời gian mắc bệnh sẽ sở hữu miễn nhiễm suốt đời.

Bệnh bạch hầu có tính mùa, thường tản phát, có thể phát triển thành dịch nhất là ở trẻ dưới 15 tuổi không được gây miễn nhiễm đầy đủ. Ở phần lớn các nước công nghiệp, bệnh bạch hầu lưu hành địa phương đã biến mất hoặc trở thành cực hiếm nhờ tiêm chủng. Bạch hầu hiếm gặp ở trẻ nhỏ dưới 6 tháng tuổi vì có sự hiện hữu của kháng thể từ người mẹ. Ở các nước đang phát triển, bạch hầu tiếp tục có tỉ lệ mắc và tử vong đáng kể do Tỷ Lệ phủ rộng tiêm chủng vắc-xin bạch hầu thấp. Ở những nước có bệnh bạch hầu lưu hành, trẻ em trước tuổi đi học và học trò là những đối tượng người dùng thường bị bạch hầu hô hấp. Tuy nhiên, người ở bất kỳ độ tuổi nào cũng sẽ có thể nhiễm bệnh bạch hầu nếu không được tiêm phòng.

b. Uốn ván:

Uốn ván là bệnh nhiễm khuẩn do Clostridium tetani – một loại trực khuẩn tạo nha bào có mặt khắp nơi – gây ra, vi trùng này còn có thể sinh sản một độc tố thần kinh gọi là tetanospasmin. Độc tố chẹn các chất dẫn truyền thần kinh ức chế ở hệ trung khu thần kinh và gây co cứng cơ tiêu biểu của uốn ván toàn thể hóa. Bệnh uốn ván có thể không bao giờ được tính sổ vì nha bào C.tetani khá phổ quát trong môi trường thiên nhiên và có thể nằm trong đường tiêu hóa của người và động vật hoang dã. Uốn ván không lây từ người sang người.

Thời kỳ ủ bệnh của uốn ván thay đổi từ 2 ngày đến 2 tháng. Uốn ván thường có biểu hiện cứng hàm và co giật toàn thân đột ngột. Co cứng thanh môn có thể gây đột tử. Uốn ván sơ sinh khai mạc xẩy ra 3 đến 14 ngày sau sinh, thường là vì nhiễm khuẩn cuống rốn. Co cứng toàn thân ở trẻ sơ sinh thường xẩy ra sau triệu chứng không bú được và la khóc nhiều. Tỷ lệ tử vong trong tổng số người được chẩn đoán uốn ván thay đổi từ 10% đến 70%, tùy thuộc vào điều trị tích cực, tử vong ở những bệnh nhân cao tuổi nhất và nhỏ tuổi nhất hầu như 100%. Uốn ván xẩy ra ở tất cả những nhóm tuổi và tỷ lệ chết bệnh có thể cao trong cả ở nơi có nhập cuộc điều trị tích cực tiến bộ. Uốn ván ở trẻ nhỏ và trẻ em thường phản ánh độ phủ rộng kém của lớp học tiêm chủng quốc gia khi đối chiếu với trẻ em.

c. Ho gà:

Ho gà do vi trùng Bordetella pertussis gây ra. Vi trùng này lây từ người bệnh sang người dễ cảm nhiễm qua các hạt chất tiết. Thời kỳ ủ bệnh dao động từ 6 đến 21 ngày, thường là từ 7 đến 10 ngày. Ho gà khai mạc với những triệu chứng nhẹ ở đường hô hấp trên (thời đoạn viêm long), tiến triển đến ho rồi các cơn ho kịch phát (thời đoạn ho cơn) với tiếng thở rít vào đặc trưng, tiếp theo thường là nôn ói. Bệnh nhân không sốt hoặc chỉ sốt nhẹ. Triệu chứng giảm dần qua nhiều tuần đến vài tháng (thời đoạn hồi phục). Ở trẻ em, thời kì ho gà kinh điển là 6 đến 10 tuần.

Phần lớn các trường hợp ho gà có thể nhận diện trên lâm sàng xẩy ra ở trẻ em từ là một đến 5 tuổi. Bệnh nặng và tử vong được báo cáo giải trình chủ yếu ở rất nhỏ, chưa xuất hiện miễn nhiễm, tức là trong khoảng thời gian nửa năm đầu đời, và ở trẻ sinh non. Bệnh ở trẻ nhỏ dưới 6 tháng tuổi có thể không tiêu biểu: thời đoạn viêm long ngắn, những biểu hiện sớm chủ yếu là nôn ọe, thở ngáp, hoặc ngưng thở; không có tiếng gà rít; và thời đoạn hồi phục kéo dãn. Bệnh ở trẻ lớn và người lớn cũng sẽ có thể có những biểu hiện không tiêu biểu khi ho không thành cơn hoặc đi kèm với tiếng rít hít vào. Các biến chứng (viêm phổi, co giật, bệnh lý não) xẩy ra ở 5% đến 6% số trường hợp ho gà, hay gặp nhất là ở trẻ < 6 tháng tuổi. Viêm phế truất quản-phổi (5,2%) là vấn đề nổi trội nhất, với tỷ lệ tử vong tương đối cao.

Trong thời đoạn viêm long thuở đầu, ho gà rất dễ lây, với tỉ lệ tiến công thứ phát lên mức 90% ở những người dân không có miễn nhiễm khi xúc tiếp trong gia đình. Thiếu niên và người lớn được chứng minh là vật chủ chứa vi trùng ho gà và là nguồn lây cho trẻ em. Vì vậy, giảm tỷ lệ bệnh ở các nhóm tuổi to ra thêm là việc quan trọng để giảm lây truyền cho trẻ nhỏ < 2 tháng tuổi không được tiêm phòng. Khi mang thai, mẹ không có miễn nhiễm với ho gà trước đó thì con sinh ra sẽ không còn có kháng thể bảo vệ và con sinh ra sẽ không còn có kháng thể bảo vệ có nguy cơ cao mắc ho trước thời khắc con được tiêm vắc xin. Bệnh nhân không điều trị có thể làm lây nhiễm bệnh tật trong 3 tuần hoặc hơn nữa sau lúc phát khởi các cơn ho gà tiêu biểu, mặc dù tính lây lan tụt giảm khá nhanh sau thời đoạn viêm long.

Bạch hầu – Ho gà – Uốn ván có thể khiến trẻ bị suy hô hấp, rối loạn thần kinh và tim ngừng đập nếu không được điều trị kịp thời.

Phác đồ tiêm vắc xin DPT

Vắc xin DPT được sử dụng miễn phí như một phần trong lớp học tiêm chủng mở rộng giành cho trẻ em từ 2 tháng tuổi trở lên. Để đạt hiệu quả tối đa, DPT nên được tiêm lúc trẻ 15 – 18 tháng tuổi (mũi nhắc lại) sau lúc đã tiêm 3 mũi đầu là vắc xin 5 trong một của TCMR (Combe Five hay SII), và cách mũi 3 ít nhất 9 tháng.

Theo khuyến nghị của Bộ Y tế, trẻ nên được tiêm phòng vắc xin 5 trong một vào các mốc thời kì 2, 3 và 4 tháng tuổi và đặc biệt quan trọng lưu ý đến mũi nhắc (DFT) của trẻ lúc 15 – 18 tháng tuổi.

Xem Thêm : Lò hơi là gì? – boiler là gì?

Theo lương y Bạch Thị Chính – Giám đốc Y khoa Mạng lưới hệ thống tiêm chủng Trẻ em và Người lớn VNVC cho thấy: “Khi trẻ chuẩn bị sẵn sàng vào lớp 1, bố mẹ lưu ý cần cho trẻ tiêm nhắc lại mũi phòng Bạch hầu – Uốn ván – Ho gà (trong TCMR) vì lúc này, miễn nhiễm khi đối chiếu với 3 bệnh mà trẻ đã được tiêm trước kia đã suy giảm. Nếu ở trong một xã hội thu nhỏ như trường học, các bệnh truyền nhiễm như Bạch hầu – Uốn ván – Ho gà có thể lây lan rất nhanh khi trẻ xúc tiếp với dịch tiết của người bệnh.

Nếu bỏ qua các thời khắc trên, trẻ nên được đưa đến tiêm phòng càng sớm càng tốt. Tuy nhiên lúc này, trẻ không còn được hưởng chính sách miễn phí của lớp học tiêm chủng mở rộng.

Tính an toàn và những phản ứng có thể xẩy ra sau tiêm vắc xin DPT?

Những phản ứng sau lúc tiêm DPT thường nhẹ, thường gặp là:

• Sốt: khoảng tầm nửa số trẻ em sau tiêm DPT bị sốt vào buổi tối và có thể hết sau 1 ngày.
• Đau nhức: có tầm khoảng một nửa số trẻ có thể bị đau, nổi ban, sưng tại chỗ tiêm.
• Quấy khóc: có thể gặp trên 1% số trẻ, nguyên nhân thường do đau.
• Những phản ứng nghiêm trọng hơn như: co giật (thường liên quan tới sốt, chiếm tỷ lệ 1/12.500 liều được tiêm) và giảm trương lực cơ (chiếm tỷ lệ 1/1.750 liều được tiêm). Phản ứng quá mẫn thường hiếm gặp.
• Không có bằng cớ nào cho thấy vắc xin DPT là nguyên nhân gây nên những rối loạn thần kinh nghiêm trọng, ví dụ như viêm não.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị những nơi có đủ nguồn lực có thể thực hiện 1 liều DPT nhắc lại sau lúc đã hoàn thành 3 liều đầu. Sự cấp thiết khi đối chiếu với liều tiêm nhắc DPT tùy lớp học tiêm chủng của mỗi quốc gia.

Trường hợp nào trẻ không được tiêm vắc xin DPT?

Cũng giống như một số vắc xin trong lớp học tiêm chủng mở rộng như: Quinvaxem, ComBE Five; SII tuyệt đối không tiêm vắc xin DPT cho trẻ nếu tiền sử có phản ứng mạnh đối với liều tiêm trước hoặc có phản ứng mạnh đối DPT-VGB-Hib, vắc xin viêm gan B, vắc xin Hib như:

• Sốt cao trên 39°C kèm co giật.
• Tín hiệu não/màng não, tím tái, nghẹt thở trong vòng 2 ngày sau tiêm vắc xin.
• Co giật có kèm theo sốt hoặc không sốt trong vòng 3 ngày sau tiêm vắc xin.
• Khóc dai dẳng trên 3 giờ trong vòng 1 ngày sau tiêm vắc xin
• Giảm trương lực cơ trong vòng 2 ngày sau tiêm vắc xin.
• Trường hợp có vấn đề liên quan đến thần kinh hoặc bị viêm não sau mũi tiêm trước đó.
• Hoãn tiêm cho trẻ nếu trẻ đang ốm, sốt hoặc mắc các bệnh cấp tính.

Vắc xin 3 trong một trong lớp học tiêm chủng dịch vụ khác vắc xin DPT (lớp học TCMR) ra làm sao?

Cùng là vắc xin phòng 3 bệnh bạch hầu – ho gà – uốn ván, nhưng vắc xin Tdap (Adacel hay Boostrix) khác hẳn với vắc xin DPT trong lớp học Tiêm chủng mở rộng ở thành phần Ho gà.

Trong vắc xin DPT chứa thành phần ho gà toàn tế bào (tức thị vắc xin tinh luyện từ vi trùng ho gà sau lúc được nuôi cấy tăng sinh trong môi trường thiên nhiên và làm chết bằng nhiệt độ). Trong những khi đó vắc xin 3 trong một Adacel và Boostrix chứa thành phần ho gà vô bào (chỉ chứa thành phần kháng nguyên đặc hiệu sau lúc đã loại bỏ những thành phần kháng nguyên không cấp thiết khác của vi trùng) với nồng độ kháng nguyên ho gà và bạch hầu giảm liều lượng nhưng vẫn đảm bảo hiệu lực kháng sinh bảo vệ, được xếp loại là lành tính hơn và hạn chế các phản ứng sau tiêm cho trẻ.

Chính vì thành phần ho gà vô bào được xếp loại là có phản ứng sau tiêm thấp hơn cũng như ít sốt hơn nên các bậc phụ huynh có xu hướng chọn vắc xin Tdap (Adacel hay Boostrix) để tiêm phòng cho con từ 4 tuổi trở lên.

VNVC địa chỉ tiêm chủng an toàn – Bố mẹ an tiêm tiêm chủng trong “mùa dịch”.

Hiện VNVC đang sẵn có những loại vắc xin phối hợp có thành tố chống Bạch hầu – Ho gà – Uốn ván phục vụ ba mẹ đưa trẻ đến tiêm. Tuy nhiên đây là loại vắc xin thường xuyên rơi vào tình trạng khan hiếm nên để đảm bảo luôn có vắc xin, ba mẹ có thể mua gói vắc xin hoặc đặt trước lúc tiêm mũi lẻ vắc xin cho bé tại: https://vnvc.vn/goi-vac-xin-danh-cho-tre-em/

Khách hàng có thể dễ dàng đặt lịch giữ vắc xin tại VNVC để đảm bảo con yêu sẽ tiến hành tiêm đủ mũi vắc xin “siêu khan hiếm”. Chỉ việc gọi điện lên hotline 028 7102 6595 hoặc đặt lịch tiêm vắc xin cho trẻ em và người lớn tại: https://vnvc.vn/dang-ky-tiem-chung/