Thần hộ pháp là gì?

Thần hộ pháp là bảo lãnh, hộ trì Chánh pháp. Sách cũ ghi lại, xưa kia Đức Phật từng phái 4 vị Đại Thanh Văn, 16 vị La Hán đến để hộ trì Phật pháp. Không chỉ có vậy còn có những vị Phạm Thiên, Đế Thích, Tứ Thiên Vương, thập nhị thần tướng, 28 bộ chúng, 13 phiên thần, 36 thần vương, 18 thiện thần chống già lam, Long vương,…. Những vị thần này đều được gọi là thần hộ pháp. Họ có nhiệm vụ bảo lãnh chúng sanh, độ đời, tiêu trừ mọi tai họa chốn nhân gian, hàng yêu bắt quái,… để tâm trong sạch mà hướng Phật.

Bạn Đang Xem: Thần hộ pháp là gì? Ý nghĩa của những bức tượng Hộ Pháp trong các ngôi chùa Việt

Tuy nhiên trong các ngôi chùa Việt, một phần do ngân sách đầu tư, một phần do diện tích S khuôn viên chùa mà hầu như không bao giờ có đầy đủ tất cả những vị tướng này. Chủ yếu chỉ tồn tại 4 loại hệ tượng như: Vi Đà Người tình-tát và Tiêu Diện Đại sĩ; Khuyến thiện – Trừng ác; Tứ Thiên Vương và Bát bộ Xoàn.

Các hệ tượng Hộ Pháp trong các ngôi chùa Việt

Có rất nhiều các vị thần hộ pháp, song sau đây là những vị thần hộ pháp xuất hiện nhiều nhất trong các ngôi chùa Việt hiện nay.

Vi Đà và Tiêu Diện Đại sĩ

Vi Đà còn gọi là Vi Đà thiên, vốn là một vị thần của Bà La Môn giáo. Vi Đà nguyên là một vị thần đấu tranh, có 6 đầu và 12 tay. Tay cầm cung tên, cưỡi trên sườn lưng khổng tước. Phật giáo Đại thừa biến vị thần này thành vị thần ủng hộ chốn già lam.

Tương truyền khi Đức Phật nhập Niết bàn, có một con quỷ đến cướp mất một chiếc răng của Phật. Vi Đà thấy vậy liền cấp tốc đuổi theo để lấy về. Trong các ngôi chùa, vị thần này còn có hình dạng thân mang áp giáp, chắp tay cầm bảo kiếm rất uy thế.

Còn Tiêu Diện Đại Sĩ (hay còn được gọi là Tiêu Diện Đại Quỷ, là vua của loài ngạ quỷ) thì có khuôn mặt đỏ như lửa. Ngài là một vị thần nổi tiếng của Phật giáo. Người ta cũng tồn tại rằng vị thần này vốn là hóa thân quả Quan thế âm nhân tình tát, với ý tức thị dùng hình tượng của điều ác để chế ngự điều ác. Tà ma ngoại đạo gặp ngài thì hoảng sợ mà chạy ra phía có ánh sáng. Khi đó Đức Phật sẽ dùng ánh sáng của mình mà cứu độ và cảm hóa.

Thông thường vào mỗi dịp lễ tết, người ta thường đến chùa để lễ bái vị thần hộ pháp này để cầu mong cho vong linh của những người dân thân quá cố có thể được trở về thọ thực cùng với gia đình.

Khuyến thiện và Trừng ác

Xem Thêm : Từ ghép là gì? Có mấy loại từ ghép? Ví dụ minh họa cụ thể?

Trong các ngôi chùa hiện nay, hai vị thần hộ pháp là Khuyến thiện và Trừng ác thường được để ở tiền đường. Tượng được tạc với thân hình to lớn, vạm vỡ, y phục như các võ tướng, đầu đội mũ trụ, mặc áo giáp, ngồi trên sư tử, tư thế uy nghiêm, tay cầm viên ngọc thiện tâm, có sẵn vũ khí để bảo vệ đạo pháp.

Tượng Khuyến thiện thường được tô mặt trắng, nét mặt thảnh thơi, đặt bên trái của bàn thờ Phật. Còn tượng Trừng ác thường được tô mặt đỏ, khởi sắc mặt hung hãn, nhăm nhăm vũ khí để trừng trị kẻ ác. Tượng của ngài được đặt bên phải của bàn thờ Phật.

Sự tích về hai vị này vốn xuất phát từ Ấn Độ thượng cổ. Ở nước Ca bỉ na có hai đồng đội hoàng tử nhưng tính cách lại trái ngược nhau. Người em là Ma pha la tính tình độc ác, tham lam lại ham chơi. Người anh là La đắc lại rất hiền lành, thương xót chúng sinh, có tấm lòng từ bi nhân ái. Ông thường đem hết ngân khố quốc gia ra để phát cho tất cả những người nghèo. Đến mức kho tàng rỗng tuếch, công quỹ quốc gia khánh tận.

Vua cha biết được cũng không nỡ trách mắc La đắc, ông chỉ nhẹ nhõm chỉ bảo: “Muốn nước hưng thịnh, các con hãy xuống Long cung xin ngọc Ma-ni bảo châu, ước gì được nấy”. Nghe thấy vậy, La đắc xuống biển tìm bằng được ngọc lên bờ. Người em trai Ma pha la nổi tính tham lam độc ác, đã đóng giả làm cướp rồi đâm anh trai mù mắt, chiếm lấy ngọc quý rồi về dâng vua cha.

Nhưng Tính từ lúc đó, Ma ni bảo châu lại trở thành một viên đá thường ngày, không còn phép thuật, không tỏa ra ánh hào quang quẻ như trước. Về phần La đắc, mắt không còn nhìn thấy lối đi, ông lần mò dọc theo bờ biển tìm tới nước Ba-la-lật để xin trông coi vườn thượng uyển. Vốn có tình thương với muôn loài, La đắc để cho chim thú ăn hết hoa thơm quả ngọt trong vườn cấm.

Chuyện tới tai nhà vua, vua đem La đắc đi xử tội. Trước lúc bị hành quyết, La đắc đã kể lại cuộc đời của mình. Vua nghi ngờ bèn hỏi: “Ngươi lấy gì để làm bằng?”. La đắc tự tín đáp lại rằng: “Nếu như đúng, mắt tôi sẽ sáng lại”. Vừa dứt lời, hai mắt của ông bỗng bừng sáng, cũng lúc ấy ở nước Ca bỉ na viên ngọc Ma-ni cũng rực rỡ sắc màu.

La đắc trở về nước, ông tha tội cho tất cả những người em trai của mình. Cả hai cùng tu thành chính quả, cưỡi sư tử, mặc áo giáp bay về trời. Hai ông được tạc tượng thờ ở trong chùa với nhiệm vụ bảo vệ Phật pháp.

Tứ đại thiên vương

Trong Phật giáo, Tứ Đại Thiên Vương là bốn vị Thiên tướng thủ hộ Phật pháp, thuộc chư Thiên bộ trong Nhị thập thiên hoặc Thập nhị thiên của Phật giáo. Tương truyền, Tứ đại thiên vương cư trụ trên núi Tu di, trấn thủ ở 4 phương, cai quản hộ trì tứ châu, gồm có: Đông Thắng Thần Châu, Nam Thiệm Bộ Châu, Tây Ngưu Hóa Châu, Bắc Cu Lô Châu.

Trong các đền ngôi chùa hiện nay, tượng của Tứ đại thiên vương được thờ trong Thiên vương diện và đặc sau sơn môn hoặc 4 góc của cửa tháp. Hình tướng của Tứ đại thiên vương được tác như sau:

Xem Thêm : Độ tự cảm của cuộn dây

Đông phương trì quốc thiên hộ trì giang sơn, bảo lãnh chúng sanh, trú ngụ ở phía Đông núi Tudi. Ngài mặc áo giáp trụ, tay cầm đàn tỳ bà, nét mặt phẫn nộ. Ngài là khuôn mặt của lòng từ bi, dùng âm nhạc để cảm hóa chúng sanh quy y Tam bảo. Chủ quản Đông phương Phất-đề-bà châu.

Nam phương tăng trưởng thiên có năng lực hộ trì chúng sinh tăng trưởng thiện căn, ngụ cư ở phía Nam núi Tudi. Ngài mặc áo giáp, tay cầm bảo kiếm, khởi sắc mặt khó tính, bảo lãnh Phật pháp không cho tà ác xâm phạm. Chủ quản Nam phương Diêm-phù-đề châu.

Tây thiên quảng mục thiên có thể dùng Thiên nhãn thanh tịnh quán sát thế giới hộ trì chúng sanh, trú ngụ phía Tây núi Tudi. Ngài mặc áo giáp trụ, tay quấn con rắn, nét mặt khó tính. Chủ quản Tây thiên Anh-da-ni châu.

Bắc phương đa văn thiên từng bảo lãnh đạo tràng của Như Lai, nên được nghe Như Lai thuyết pháp nhiều, cư trụ ở phía Bắc núi Tudi. Ngài khởi sắc mặt phẫn nộ, tay cầm bảo tháp, biểu thị phước đức đa văn, chế phục chúng ma, có nhiệm vụ bảo lãnh tài bảo của chúng sanh. Chủ quản Bắc phương Úc đơn việt châu.

Tứ Đại Thiên Vương cùng Phạm Thiên và Thiên chúng thuộc cõi trời Dục giới, là những vị thần bảo lãnh Phật pháp, cũng như hộ trì chúng sanh tu tập thiện pháp, tồi phá trừng trị những kẻ tà ác bất thiện xâm hại Phật pháp.

Bát bộ Xoàn

Bát bộ Xoàn là 8 vị thần bảo lãnh của Phật pháp. Xoàn biểu thị cho tâm hồn trong sáng, kiên định, khó bị hủy hoại trong tu hành nên gọi là Xoàn hộ pháp. Mặc áo tùy hình chống lại ba mũi tên độc tham, sân, si.

Theo kinh Phóng quang quẻ Bát nhã thì bất kỳ ai tu hạnh Người tình tát trên tuyến đường thành Phật cũng sẽ tiến hành thần Xoàn giữ gìn bảo vệ. Tượng Bát bộ Xoàn trong các ngôi chùa Việt đều được tạc với hình ảnh tay cầm các binh khí như gươm, chùy, việt phủ.. Tám vị thần đó mang tên là: Thanh Trừ Tai, Tích Độc Thần, Hoàng Tùy Cầu, Bạch Tịnh Thủy, Xích Thanh Hỏa, Định Trừ Tai, Tử Hiền Thần, Đại Thần Lực…

Về cơ bản, các hệ tượng Hộ pháp trong các ngôi chùa Việt thường chia thành 2 loại là thiện thần và hung thần. Thiện là khuyến khích chúng sinh làm điều thiện, ác là trừng trị điều ác, cảm hóa điều ác đi đến điều thiện. Các Hộ pháp có nhiệm vụ hộ trì Phật pháp không cho cái xấu trà trộn vào, giúp con người thanh u, từ bi, một lòng hướng Phật.

Các tượng thường được tác rất lớn với những tư thế nghiêm nghị, mạnh mẽ, thể hiện sức mạnh giữa trời đất. Các vị thần hộ pháp đầu đội mũ, mình mặc giáp, tay cầm theo binh khí để ngăn ngừa tam độc, nhờ này mà giữ được tâm trong sáng. Các tượng thường được đặt trên sườn lưng con lân, tượng trưng cho sức mạnh trí tuệ. Vì chỉ có trí tuệ sáng suốt và cái tâm thanh tịnh thì mới có thể loại trừ được cay nghiệt. Đó cũng là lý lẽ muôn thuở trong đạo Phật để đi tìm dãy phố giải thoát, mang đến sự sung sướng vĩnh viễn cho chúng sinh.