Lao là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm và đáng sợ hơn khi lây lan ra cộng đồng do người bệnh không được chữa trị đúng cách. Đây cùng là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ hai trên thế giới sau các bệnh nhiễm trùng. Hiện nay, cùng với sự tiến bộ của khoa học, các phương pháp chẩn đoán lao ra đời ngày càng tân tiến, giúp chẩn đoán sớm và điều trị bệnh có hiệu quả.

Bạn Đang Xem: Mycobacterium tuberculosis – Ý nghĩa các xét nghiệm chẩn đoán lao hiện nay?

05/05/2020 | Bạn biết gì về vi trùng Mycobacterium Tuberculosis gây bệnh Lao?04/02/2020 | Xét nghiệm PCR lao giúp phát hiện vi trùng lao nhanh nhất

1. Đặc điểm của vi trùng lao

vi trùng lao – Mycobacterium tuberculosis thuộc giống Mycobacterium và thuộc họ Mycobacteriaceae, đây là nguyên nhân gây bệnh lao ở người.

Đặc điểm kết cấu của Mycobacterium tuberculosis:

– Hình thể:

+ Dạng trực khuẩn mảnh, cong.

+ Kích thước 0.4 x 3 – 5mm.

+ Vi trùng không có vỏ, không có lông và không sinh nha bào.

+ Kết cấu thành tế bào: chứa một lượng nhỏ peptidoglycan, nhưng chứa nhiều lipid và axit mycolic. Acid mycolic được gọi là chất sáp chiếm tới 60% trong cấu trúc thành tế bào. Nhờ kết cấu thành tế bào đặc biệt quan trọng mà tạo nên vi trùng có tính kháng cồn – kháng axit khi nhuộm Ziehl-Neelsen hoặc nhuộm huỳnh quang quẻ.

2. Đường lây truyền bệnh do vi trùng lao

Bệnh lây truyền theo đường hô hấp, khi ho hoặc hắt xì hơi hoặc do xúc tiếp trực tiếp.

Mọi lứa tuổi đều phải có nguy cơ mắc bệnh lao, tuy nhiên, nguy có mắc bệnh cao hơn nữa ở người già và trẻ em dưới 3 tuổi, người bị suy giảm miễn nhiễm.

Mycobacterium tuberculosis không chỉ gây bệnh ở phổi mà còn tồn tại thể gây bệnh ở những cơ quan khác ví như khớp, não, hạch,…

3. Biểu hiện và triệu chứng của bệnh do vi trùng lao?

Bệnh lao có thời kì ủ bệnh khoảng tầm 4 – 12 tuần sau nhiễm vi trùng Mycobacterium tuberculosis, hoặc thời kì ủ bệnh có thể nối dài thường niên.

Hình ảnh minh họa triệu chứng của bệnh lao phổi

Những triệu chứng nghĩ đến bệnh lao:

– Ho nối dài > 3 tuần, đặc biệt quan trọng ho ra máu, ho có đờm.

– Đau tức ngực.

– Sốt nhẹ về chiều.

– Chán ăn, gầy sút cân không có nguyên nhân,…

Những triệu chứng của bệnh lao có thể không tiêu biểu ở những đối tượng người sử dụng khác nhau.

4. Bệnh phẩm để làm xét nghiệm chẩn đoán nhiễm vi trùng lao Mycobacterium tuberculosis

Xem Thêm : Nhẫn giả là gì ? Những chiến binh trong bóng tối đầy tài năng của đất nước mặt trời mọc

– Bệnh phẩm đờm: Theo quy định của Lớp học chống lao quốc gia, chẩn đoán bệnh lao phổi cần lấy 2 mẫu đờm tại chỗ: mẫu 1 lấy ngay sau khoản thời gian khám bệnh, mẫu 2 sau mẫu 1 khoảng tầm vài giờ. Nếu người bệnh có tham dự tiện lợi lấy mẫu đờm buổi sáng để xét nghiệm là tốt nhất, lấy 2 mẫu vào 2 sáng sớm sau khoản thời gian ngủ dậy. Lấy khoảng tầm 2 – 3 ml đờm và lấy đờm ở những chỗ thất thường: có nhầy mủ, lẫn máu và không lẫn thức ăn.

– Bệnh phẩm khác đờm: dịch màng phổi, mảnh sinh thiết, dịch rửa truất phế quản, dịch khớp, mủ, nước tiểu, phân,…

Tùy theo từng phương pháp xét nghiệm mà sử dụng các bệnh phẩm khác nhau.

5. Các phương pháp chẩn đoán bệnh lao hiện nay

5.1 Xét nghiệm AFB trực tiếp

a. AFB trực tiếp nhuộm Ziehl- Neelsen

– Ưu điểm:

+ Đây là phương pháp chẩn đoán khá đơn giản, có thể thực hiện ở các phòng xét nghiệm vi sinh.

+ Chi tiêu thấp, có thể sử dụng để chẩn đoán sàng lọc vi trùng lao trong cộng đồng.

– Tuy nhiên, phương pháp này vẫn còn tồn tại 1 số hạn chế:

+ Chỉ đánh giá và nhận định được vi trùng là dạng trực khuẩn kháng cồn kháng axit, không khẳng định được đó là vi trùng lao.

+ Độ nhạy thấp, chỉ phát hiện vi trùng nếu nồng độ vi trùng > 10^5 vi trùng/ mL đờm khi soi ít nhất 10 vi trường.

Hình ảnh AFB dưới tiêu bản nhuộm Ziehl- Neelsen

b. AFB trực tiếp nhuộm huỳnh quang quẻ

– Ưu điểm:

+ Kính hiển vi huỳnh quang quẻ soi nhanh hơn kính hiển vi quang quẻ học.

+ Kỹ thuật này còn có độ nhạy cao hơn nữa ở những mẫu bệnh phẩm ít vi trùng do diện tích quy hoạnh các vi trường quan sát nhiều hơn.

– Nhược điểm:

+ Xét nghiệm có mức giá thành cao

+ Dễ xẩy ra dương tính giả nếu nhầm lẫn các chất phát quang quẻ khác và vi trùng.

5.2 Nuôi cấy và định danh vi trùng

Nuôi cấy là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán vi trùng lao, ngoài ra, qua nuôi cấy thì lương y sẽ tiến hành thực hiện kĩ thuật kháng sinh đồ để giúp điều trị bệnh nhân hiệu quả hơn.

Hiện nay việc nuôi cấy vi trùng lao có thể tiến hành trên môi trường tự nhiên lỏng, đặc, MGIT, hoặc thực hiện trên mạng lưới hệ thống tự động hóa BACTEC TB 460,…

Tuy nhiên, phương pháp nuôi cấy vẫn còn tồn tại một số hạn chế như:

+ Giá thành của phương pháp không hề thấp.

Xem Thêm : Inbox là gì? Ý nghĩa của Inbox trên facebook?

+ Kỹ thuật nuôi cấy yên cầu sự tỉ mỉ và yêu cầu cao.

+ Thời kì cho kết quả chậm.

Hình ảnh khuẩn lạc của vi trùng lao

5.3 Xét nghiệm sinh vật học phân tử

Kỹ thuật sinh vật học phân tử là một bước tiến vĩ đại trong chẩn đoán lao hiện nay. Các kĩ thuật sinh vật học phân tử để chẩn đoán lao hiện nay gồm có:

– PCR lao (Polymerase Chain Reaction – PCR): phương pháp này được cho phép phát hiện vi trùng có trong mẫu bệnh phẩm sau 1 vài giờ thông qua sự khuếch đại đoạn ADN đặc hiệu của vi trùng.

Kỹ thuật này còn có ưu điểm là độ nhạy cao, có thể phát hiện vi trùng ở nồng độ thấp, khoảng tầm 1-3 vi trùng/ mL bệnh phẩm.

– MTBC/NTM realtime PCR : Đây là một cải tiến kỹ thuật cao hơn nữa của phương pháp PCR lao, cho kết quả nhanh chóng và chuẩn xác hơn. Hiện nay, phương pháp này đang rất được ứng dụng trong chẩn đoán tìm vi trùng lao tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC.

5.4 Xét nghiệm miễn nhiễm: Xét nghiệm MTB QUANTIFERON

Xét nghiệm M. tuberculosis QuantiFERON với sản phẩm QuantiFeron- TB Gold Plus là xét nghiệm phát hiện tình trạng nhiễm lao dựa vào việc định lượng nồng độ IFN-γ trong máu ngoại vi sau khoản thời gian kích hoạt bởi kháng nguyên đặc hiệu vi trùng lao là ESAT-6, CFP-10.

Ưu điểm :

– Đây là phương pháp giúp chẩn đoán lao sớm ngay cả những lúc bệnh lao ở trạng thái tiềm tàng. Này cũng là phương pháp xét nghiệm có độ đặc hiệu cao.

Nhược điểm:

– Xét nghiệm có mức giá thành cao và yên cầu kỹ thuật phức tạp.

5.5 Xét nghiệm ADA (Adenosine deaminase)

Dựa vào việc đo nồng độ của men ADA trong dịch viêm các màng (màng phổi, màng bụng,…) giúp chẩn đoán nguyên nhân tràn dịch các màng do vi trùng lao, khi nguyên nhân do vi trùng lao thì nồng độ men ADA trong dịch sẽ tăng.

5.6 Xét nghiệm mô bệnh học

Đây là xét nghiệm giúp lương y lâm sàng định hướng nguyên nhân do lao khi nhìn thấy tổn thương đặc trưng của lao trên tiêu bản mô bệnh học từ các bệnh phẩm sinh thiết từ vị trí tổn thương: cấu trúc nang lao.

5.7 Các xét nghiệm khác giúp chẩn đoán bệnh lao

– Tổng phân tích tế bào máu: số lượng bạch huyết cầu tăng hoặc thường nhật chủ yếu là tăng lymphocyte, máu lắng tăng, CRP cao,…

– Xét nghiệm dịch màng phổi : Protein dịch, tế bào, phản ứng rivalta,…

– Chẩn đoán hình ảnh:

+ Chụp XQ tim phổi: định hướng cho lâm sàng, thấy hình ảnh tổn thương nghi ngờ nhiễm lao: xâm nhiễm, hang, vôi hóa,…

+ CT-scanner: thấy rõ hơn tổn thương so với phim chụp X – quang quẻ thông thường.

6. Địa chỉ tin tưởng để làm xét nghiệm vi trùng lao?

Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC tự hào là đơn vị tiền phong về dịch vụ và có nhiều năm kinh nghiệm trong ngành xét nghiệm. Hiện nay, bệnh viện đã và đang triển khai nhiều xét nghiệm hỗ trợ cho chẩn đoán lao sớm và có mức giá trị chuẩn xác cao.

Bệnh viện có mạng lưới labo xét nghiệm đạt tiêu chuẩn quốc tế và rộng khắp các tỉnh thành trên toàn nước.

Hãy liên hệ với chúng tôi theo số điện thoại thông minh 1900 565656 để được tư vấn và hưởng dịch vụ tốt nhất.