Vài nét về Kitsune – Loài cáo chín đuôi truyền thuyết của Nhật Bản
Nếu đã từng đến thăm những ngôi đền ở Nhật Bản, chắc hẳn bạn đã từng gặp những tượng phật cáo được đặc trước ngôi đền rồi đúng không nào. Trong truyền thuyết Nhật Bản, đây là loài cáo chín đuôi với cái tên Kitsune.
Nếu đã từng đến thăm những ngôi đền ở Nhật Bản, chắc hẳn bạn đã từng gặp những tượng phật cáo được đặc trước ngôi đền rồi đúng không nào. Vậy ý nghĩa đằng sau tượng phật đá và loài cáo Kitsune tại Nhật Bản là gì? Hãy cùng nội dung bài viết ở chỗ này tìm hiểu nhé.
Mục lục
- Kitsune là gì?
- Đặc điểm của cáo chính đuôi Kitsune ở Nhật
- Người Nhật có sùng bái Kitsune
- Ngắm Kitsune ở Nhật
Kitsune là gì?
Tên gọi
Trong tiếng Nhật, Kitsune có nghĩa đen dùng để làm chỉ loài cáo hay hồ ly tinh tinh trong văn hóa truyền thống dân gian của Nhật Bản. Ngày này có rất nhiều lý giải cho tên gọi Kitsune của loài cáo trong văn hóa truyền thống dân gian Nhật Bản như:
Myoki (1268) nhận định rằng loài cáo được gọi như vậy vì nó ‘luôn’ (tsune) có màu vàng (ki).
Một đề xuất khác xuất phát từ truyền thuyết rằng Kitsune mang hình dáng của phụ nữ đi quyến rũ, kết hôn và sinh con với phái mạnh, nên tác phẩm Mizukagami (ra đời vào đầu thời kỳ Kamakura) đã nhận định rằng nó có tức là ‘đến (kỳ) tiến vĩ ngữ thể hoàn thành tsu và phòng ngủ (ne)’.
Tuy nhiên, Otsuki Fumihiko trong Dai Genkai (932 – 1935) lại nhận định rằng, Kitsune xuất phát từ ‘kitsu’ – từ tượng thanh chỉ tiếng kêu của con cáo và ‘ne’ là một kính ngữ để đề cập đến một người hầu của đền thờ Inari.
Nguồn gốc
Truyền thuyết về Kitsune của Nhật Bản có nguồn gốc từ tinh linh cáo của thần thoại cổ xưa Trung Quốc (và cũng thường xuyên suất hiện trong các câu truyện dân gian, thần thoại cổ xưa khắp khu vực Đông Á, gồm có cả Việt Nam).
Tại Nhật Bản, một câu truyện nhiều năm nhất còn lưu truyền về Kitsune dựa theo bản dịch của Hamel đó là một truyền thuyết cổ của Nhật Bản vào năm 545 sau Công nguyên kể rằng: Ono, một dân cư của Mino, đã trải qua mỗi mùa để thèm khát lý tưởng về vẻ đẹp phụ nữ của mình. Anh gặp cô vào một trong những buổi tối trên một đồng hoang rộng lớn và kết hôn với cô. Cùng lúc với sự ra đời của người con trai của họ, con chó của Ono đã được giao cho một con chó con, khi lớn lên nó ngày càng trở thành thù địch hơn với những người phụ nữ đồng hoang. Cô cầu xin chồng giết nó, nhưng anh ta từ chối. Cuối cùng, một ngày nọ, con chó tiến công cô dữ dội đến nỗi cô mất can đảm, trở lại hình dạng là một con cáo, nhảy qua hàng rào và bỏ trốn. Trong vô vọng, người chồng vội vã đuổi theo cô và nói: “Em có thể là một con cáo”, Ono gọi theo cô ấy, “nhưng em là mẹ của con trai anh và anh sẽ luôn yêu thương em. Hãy trở về khi em muốn, em sẽ luôn luôn được chào đón.” Vì vậy, mỗi tối cô đều trở về và ngủ trong vòng tay anh.
Đặc điểm của cáo chính đuôi Kitsune ở Nhật
Hình dáng
Những con cáo thường có thân hình khá nhỏ gọn với tai nhọn, mõm dài và đuôi rậm. Trong thần thoại cổ xưa Nhật Bản về Kitsune, chúng thường hóa thành những người dân phụ nữ xinh đẹp với làn da trắng và thân hình mảnh khảnh cùng khả năng mê hoặc phái mạnh.
Tuổi thọ
Trong tự nhiên, tuổi thọ tiêu biểu của cáo là từ là 1 – 3 năm, có những cá thể có thể sống đến 10 năm. So với thần thoại cổ xưa Nhật Bản, nếu con cáo có tâm linh và có thể sống tới 100 năm thì nó có thể trở thành người với những phép thuật mạnh mẽ. Tương truyền cứ 100 năm nó sẽ mọc thêm một chiếc đuôi và sau khoản thời gian mọc được cái đuôi thứ 9 thì Kitsune sẽ chuyển sang white color hoặc vàng và bay lên trời để thành thần.
Sức mạnh
Kitsune được cho là sở hữu trí thông minh và tuổi thọ cao, cùng với đó là sức mạnh yêu thuật kì bí. Trong thần thoại cổ xưa Nhật Bản có 2 loại Kitsune với 2 sức mạnh trái ngược nhau:
Zenko (cáo tốt) là những con cáo nhân từ, phục vụ thần Inari phù hộ cho đời sống của con người.
Yako (cáo đồng) là những con cáo có xu hướng tinh quái và làm hại phàm nhân.
Người Nhật có sùng bái Kitsune
Thờ như thần vì Kitsune có mối liên kết với thần Inari, vị thần của gạo và rượu sake
Theo tôn giáo Shinto của Nhật Bản thì có tới 8 vị thần linh, trong đó Inari là vị thần về sinh sản, gạo, nông nghiệp và công nghiệp, là vị thần quan trọng vì đây là nguồn cội của việc thịnh vượng và thành công của con người. Ngày này, tại Nhật Bản có tầm khoảng 32.000 ngôi đền thờ thần Inari, chiếm hơn 30% các đền thờ tại Nhật Bản. Điều đặc biệt quan trọng đó là trước mỗi đền thờ Inari đều phải sở hữu đặt các tượng Kitsune, loài vật có mối liên hệ thâm thúy với thần Inari.
Tính trung thành với chủ của Kitsune
Người Nhật xem loài cáo như thể một sứ thần của thần Inari. Thậm chí còn có nhiều truyền thuyết còn nhận định rằng thần Inari có thực chất là một con cáo. Vì thế có một câu nói luôn luôn được truyền lại qua bao đời của người Nhật rằng: ‘Nếu như khách hàng đối xử tử tế với một con cáo, các bạn sẽ nhận lại sự tử tế được đáp trả bởi chính thần Inari’.
Ngắm Kitsune ở Nhật
Nhật là nơi sinh sống của loài cáo
Bên cạnh những thần thoại cổ xưa về Kitsune thì người Nhật vốn yêu tự nhiên và quý mến động vật hoang dã nên cáo là một loài vô cùng được chào đón ở Nhật Bản. Đặc biệt quan trọng tại đây còn tồn tại một ngôi làng dành riêng cho loài cáo, đó là làng Zao Kitsune, với nhiều loài cáo quý và hiếm đang sinh sống và làm việc tại đây như: cáo đỏ, cáo tuyết, cáo bạc, cao bach kim,…
Tượng cáo ở đền thờ thần đạo
Theo quan niệm của Nhật Bản, Kitsune là loài vật linh thiêng có sức mạnh to lớn với khả năng trấn áp tà ma. Vì vậy mà khi xây đền, người Nhật thường đặt Kitsune theo phía Đông Bắc (hướng đi của quỷ) và thường đeo một chiếc yếm đỏ trên cổ của mỗi tượng cáo.
Hy vọng nội dung bài viết trên đã hỗ trợ độc giả nắm vững hơn về Kitsune – loài cáo chín đuôi trong thần thoại cổ xưa của Nhật Bản.