Có tầm khoảng 6.500 tiếng nói trên thế giới, mỗi tiếng nói có cách phát âm khác nhau tùy thuộc vào trọng âm, phương ngữ,… Phần lớn các tiếng nói này, có những bảng vần âm tạo thành các từ riêng lẻ cho tiếng nói đó. Nhưng trong trường hợp của IPA lại sử dụng các ký hiệu để biểu thị các âm thanh của tiếng nói. Vậy IPA là gì?

Bạn Đang Xem: IPA là gì? Tổng hợp cách phát âm 44 âm có trong IPA

1. IPA là gì?

IPA (The International Phonetic Alphabet), tạm dịch là Bảng mẫu tự ngữ âm quốc tế – là một tiêu chuẩn học thuật do Thương Hội ngữ âm quốc tế tạo ra. Mạng lưới hệ thống này được tạo ra vào năm 1886 và được update lần cuối vào năm 2005.

IPA là một mạng lưới hệ thống ký hiệu ngữ âm sử dụng một tập hợp các ký hiệu để biểu thị từng âm thanh riêng biệt tồn tại trong tiếng nói nói của con người. Nó gồm có tất cả những tiếng nói được nói trên trái đất. IPA dựa trên bảng vần âm Latinh, nhưng cũng gồm có một số ký tự không phải Latinh.

2. Lịch sử hào hùng hình thành và phát triển của IPA

Xem Thêm : Phân tích PESTEL là gì? Và những yếu tố kinh doanh quan trọng của mô hình PESTEL

Khái niệm trước hết về IPA được Otto Jespersen đưa ra trong một bức thư gửi Paul Passy của Thương Hội Phiên âm Quốc tế và được phát triển bởi A.J. Ellis, Henry Sweet, Daniel Jones và Passy vào thời điểm cuối thế kỷ 19.

Mục tiêu của những người dân tạo ra nó là chuẩn hóa cách thể hiện của tiếng nói nói, để tránh nhầm lẫn gây ra bởi sự xích mích trong cách viết chung được sử dụng trong tất cả những tiếng nói.

IPA cũng nhằm mục tiêu thay thế nhiều mạng lưới hệ thống phiên mã đơn hiện có. IPA được xuất bản lần trước hết vào năm 1888 và được sửa đổi, update nhiều lần. Thương Hội ngữ âm quốc tế chịu trách nhiệm về bảng vần âm và xuất bản một biểu đồ tóm tắt nó.

IPA chủ yếu sử dụng các ký tự La Mã, và một số vần âm được mượn từ các mạng lưới hệ thống chữ viết khác nhau (ví dụ như tiếng Hy Lạp) và được sửa đổi để phù phù hợp với phong cách La Mã. Dấu phụ được sử dụng để phân biệt rõ ràng các âm thanh và để hiển thị các nguyên âm, độ dài, trọng âm và âm sắc.

Xem Thêm : Minibar là gì? Tại sao đồ trong tủ lạnh minibar khách sạn thường đắt?

IPA có thể được sử dụng để phiên mã rộng và hẹp. Ví dụ, trong tiếng Anh, chỉ có một cách phát âm /t/ được người bản ngữ phân biệt. Do đó, chỉ việc một ký hiệu trong âm bội để thay mặt cho từng âm / t / trong bảng vần âm Latinh. Nếu cần phiên âm hẹp bằng tiếng Anh, các dấu phụ có thể được thêm vào để biểu thị rằng chữ /t/ đó có sự khác biệt đôi chút về kiểu cách phát âm.

IPA dường như không trở thành mạng lưới hệ thống phiên âm phổ quát như các nhà thiết kế đã dự kiến, và nó ít được sử dụng ở Mỹ. Bất chấp những thiếu sót đã vẫn còn tồn tại, nó vẫn được những nhà tiếng nói học và từ vựng sử dụng rộng rãi, mặc dù thường có một số sửa đổi. Có thể bạn chưa chắc chắn, IPA cũng được sử dụng bởi giới ca sĩ.

Các nhà tiếng nói học, dịch giả, nhà trị liệu tiếng nói, người nói tiếng Anh, ca sĩ opera, huấn luyện viên phương ngữ và nhiều hơn nữa sử dụng IPA thường xuyên, được chấp nhận họ tập trung vào các yếu tố truyền mồm của lời nói trên tất cả những tiếng nói nói. Tóm lại, bảng vần âm này là một dụng cụ tuyệt vời giúp tìm ra điểm chung trong mỗi tiếng nói.

3. Cấu trúc và cách đọc các thành phần có trong IPA

Bảng IPA gồm 44 âm (sounds), trong đó:

• 20 nguyên âm (vowel sounds): 12 nguyên âm đơn (monophthongs) và 8 nguyên âm đôi (diphthongs)
• 24 phụ âm (consonant sounds)

3.1. Cách đọc nguyên âm

3.1.1. Cách đọc 12 nguyên âm đơn

• /i/: phát âm giống chữ i trong tiếng Việt, răng trên và răng dưới không chạm nhau. Ví dụ: ship, chip, fit, grin,…
• /i:/: phát âm tương tự như /i/, nhưng nối dài hơi hơn, răng trên chạm răng dưới. Ví dụ: seat, cheap, feet, green
• /ʊ/: đây là âm “u” ngắn, vì thế phát âm nhanh, dứt khoát, răng trên và răng dưới không chạm nhau. Ví dụ: Put, cook, look, should,…
• /u:/: âm “u” dài, cần kéo dài hơn nữa, khẩu hình môi tròn. Ví dụ: boot, lose, fruit, good,…
• /e/: phát âm tương tự âm “e” trong tiết Việt, nhưng phát âm dứt khoát, mồm mở rộng hơn. Ví dụ: intent, send, letter, pen,…
• /ə/: phát âm tương tự âm “ơ” của tiếng Việt nhưng phát âm ngắn và nhẹ hơn, môi hơi mở rộng. Ví dụ: alive, again, mother, agree,…
• /ɜ:/: phẫn phát âm là “ơ” nhưng cong lưỡi và nối dài hơi, lưỡi cong lên hướng chạm vào vòm mồm trên. Ví dụ: third, turn, nurse, heard,…
• /ɔ:/: phát âm như âm “o” trong tiếng Việt nhưng cong lưỡi, khuôn mồm tròn. Ví dụ: law, door, yawn, jaw,…
• /æ/: phát âm hơi nghiêm về âm “a” một tẹo, vẫn có âm “e” nhưng âm a “chiếm 80%, mồm mở rộng, lưỡi hạ xuống thấp. Ví dụ: map, bad, nap, hand,…
• /ʌ/: có phần giống với âm “ă” trong tiếng Việt, mồm thu hẹp, lưỡi hơi thổi lên, bật hơi ra. Ví dụ: love, money, one, fun
• /ɑ:/: phát âm như “a” trong tiếng Việt nhưng nối dài hơi hơn một tẹo, lưỡi hạ thấp, mồm mở rộng. Ví dụ: car, hard, bath, fast,…
• /ɒ/: âm “o” ngắn, tròn môi, lưỡi hạ xuống, có một tẹo xíu âm “a” trong đó. Ví dụ: top, watch, sausage, ball,…

3.1.2. Cách phát âm 8 nguyên âm đôi

• /ɪə/: phát âm /ɪ/ trước rồi chuyển dần sang âm /ə/ sau, đẩy lưỡi về phía trước, phát âm có phần nghe giống âm “ia” trong tiếng Việt. Ví dụ: ear, tear, beer, fear,..
• /eɪ/: Phát âm bằng phương pháp đọc âm /e/ rồi chuyển dần sang âm /ɪ/, lưỡi hướng dần lên trên, môi dẹt dần sang hai bên. Ví dụ: face, space , case, eight,…
• /eə/: Phát âm bằng phương pháp đọc âm /e/ rồi chuyển dần sang âm /ə/, lưỡi thụt dần về phía sau, môi hơi thu hẹp. Ví dụ: there, care, stairs, hair,…
• /ɔɪ/: Phát âm bằng phương pháp đọc âm / ɔ: / rồi chuyển dần sang âm /ɪ/, lưỡi thổi lên và đẩy dần về phía trước, môi dẹt dần sang hai bên. Ví dụ: employ, toy, joy, oyster,…
• /aɪ/: Phát âm bằng phương pháp đọc âm / ɑ: / rồi chuyển dần sang âm /ɪ/, lưỡi thổi lên và hơi đẩy dần về trước, môi dẹt dần sang hai bên. Ví dụ: my, kind, sight, flight,…
• /əʊ/: Phát âm bằng phương pháp đọc âm / ə/ rồi chuyển dần sang âm / ʊ /, lưỡi lùi dần về phía sau, môi từ hơi mở đến hơi tròn. Ví dụ: no, alone, hole, stones,…
• /aʊ/: Phát âm bằng phương pháp đọc âm /ɑ:/ trước rồi sau đó chuyển dần sang âm /ʊ/, lưỡi hơi thụt về phía sau, môi tròn dần. Ví dụ: house, cow, brown, mouth,…
• /ʊə/: Đọc như uo, xuất phát điểm từ từ âm /ʊ/ rồi chuyển sang sang âm /ə/. Khi khai mạc, môi mở rộng dần, hơi tròn, đưa lưỡi lùi về giữa khoang mồm. Ví dụ: sure, tour, poor, cure,…

3.2. Cách đọc 24 phụ âm

• /p/: cách phát âm gần giống âm “p” của tiếng Việt, hai môi khép lại, sau đó bật ra. Lấy hơi từ trong cổ họng nên cảm giác dây thanh quản rung nhẹ. Ví dụ: pen, poor, purpose, popular,…
• /b/: cách phát âm gần giống âm “b” của tiếng Việt, hai môi khép lại, sau đó bật ra (hơi nhẹ hơn âm “p”). Ví dụ: baby, book, back, bag,…
• /t/: phát âm giống âm “t” trong tiếng Việt nhưng bật hơi mạnh hơn. Đặt đầu lưỡi dưới nướu, khi bật luồng hơi ra thì đầu lưỡi chạm vào răng cửa, lưu ý là dây thanh quản không run. Ví dụ: time, teacher, tiny, tie,…
• /d/: phát âm giống âm “d” trong tiếng Việt nhưng bật hơi mạnh hơn. Đặt đầu lưỡi dưới nướu, khi bật luồng khí ra thì đầu lưỡi chạm vào răng cửa dưới, lưu ý là tạo độ rung cho dây thanh quản. Ví dụ: day, diary, dad, dear,…
• /t∫/: phát âm giống âm “ch” tiếng Việt nhưng khi nói môi phải chu ra. Khi phát âm, lưỡi thẳng và chạm vào hàm dưới, môi tròn nửa. Ví dụ: church, watch, choose, cheese,…
• /dʒ/: phát âm tương tự /t∫/ nhưng lấy hơi từ dây thanh quản. Ví dụ: stage, joy, jungle, juice,…
• /k/: phát âm tương tự âm “k” của tiếng Việt nhưng bật hơi mạnh, nâng phần sau của lưỡi lên, chạm đến ngạc mềm, hạ xuống khi luồng khí mạnh bật ra và không tác động đến dây thanh quản. Ví dụ: cricket, sock, quick, cash,…
• /g/: phát âm tương tự như âm “g” của tiếng Việt, nâng phần sau của lưỡi, chạm ngạc mềm, khi bật hơi ra dây thanh quản run nhẹ. Ví dụ: get, girl, grass, flag,…
• /f/: phát âm tương tự âm “ph” trong tiếng Việt, hàm trên chạm nhẹ vào môi dưới khi phát âm. Ví dụ: fat, full, fish, friday,…
• /v/: phát âm tương tự âm “v” trong tiếng Việt, hàm trên chạm nhẹ vào môi dưới khi phát âm. Ví dụ: view, vest, village, cave,…
• /ð/: đặt đầu lưỡi ở giữa hai hàm răng, đẩy hơi từ thanh quản thoát ra giữa lưỡi và hai hàm. Ví dụ: those, there, others, brother,…
• /θ/: đặt đầu lưỡi ở giữa hai hàm răng, hơi thoát ra giữa lưỡi và hai hàm, dây thanh quản không run. Ví dụ: bath, think, thought,…

• /s/: mặt lưỡi chạm nhẹ vào hàm trên, nâng ngạc mềm để làn hơi thoát ra từ nửa mặt lưỡi và lợi. Ví dụ: size, soup, say, scary,…
• /z/: mặt lưỡi chạm nhẹ vào hàm trên, nâng ngạc mềm để làn hơi thoát ra từ nửa mặt lưỡi và lợi, dây thanh quản run nhẹ. Ví dụ: zoo, lazy, nose, crazy,…
• /∫/: khi phát âm, mặt lưỡi chạm lợi hàm trên và nâng phần phía trước của lưỡi lên, môi chu ra, hướng về phía trước, môi tròn. Ví dụ: ship, shop, cash, sure,…
• /ʒ/: khi phát âm, mặt lưỡi chạm lợi hàm trên và nâng phần phía trước của lưỡi lên, môi chu ra, hướng về phía trước, môi tròn, lấy hơi từ dây thanh quản. Ví dụ: vision, casual, television, pleasure,…
• /m/: phát âm tương tự âm “m” trong tiếng Việt, hai môi ngậm lại, để khí thoát ra bằng mũi. Ví dụ: money, mother, more, month,…
• /n/: phát âm như âm “n”, nhưng khi đọc thì môi hơi mở, đầu lưỡi chạm lợi hàm trên, tránh cho khí thoát ra từ mũi. Ví dụ: turn, nobody, nice, nurse,…
• /ŋ/: phần sau của lưỡi thổi lên, chạm vào ngạc mềm, thanh quản run, môi hé. Ví dụ: ring, singer, song, king,…
• /h/: phát âm tương tự âm “h” trong tiếng Việt, lưỡi hạ thấp để khí thoát ra, thanh quản không rung, môi hé nửa. Ví dụ: home, high, hero, help
• /l/: Cong lưỡi từ từ cho đến lúc chạm răng hàm trên, môi mở rộng hoàn toàn, thanh quản rung. Ví dụ: love, tall, feel, like,…
• /r/: khi phát âm, lưỡi cong hướng về phía trong, môi tròn, hơi chu ra, khi luồng khí thoát ra thì thả lỏng lưỡi, môi tròn. Ví dụ: really, right, red, learn,…
• /w/: chu môi về phía trước, lưỡi thả lỏng. Ví dụ: win, world, wine, walk,…
• /j/: trước hết, nâng phần trước lưỡi lên nhanh đạt gần ngạc cứng, đẩy khí thoát ra giữa phần trước của lưỡi và ngạc cứng làm rung dây thanh quản ở cổ họng, nhưng không có tiếng ma sát của luồng khí, môi hơi mở. Khi luồng khí phát ra thì phần giữa lưỡi hơi thổi lên, thả lỏng, môi mở rộng. Ví dụ: yes, yellow, yesterday, yard,…

Nếu như bạn muốn cải thiện phát âm tiếng Anh của mình nhưng không biết phải xuất phát điểm từ đâu, hãy thử tập luyện với IPA, việc nắm chắc từng âm có trong IPA sẽ giúp cho bạn hiểu thâm thúy nguyên tắc phát âm của tiếng Anh chứ không đơn giản là bắt chước cách đọc của người khác.

Tin liên quan