Bạn Đang Xem: HEN LÀ GÌ? | Trung tâm chăm sóc sức khỏe cộng đồng

Hen là một bệnh mạn tính tác động đến đường dẫn khí của phổi bạn. Đường dẫn khí của bạn là những đường ống hô hấp mang không khí ra vào phổi. Khi chúng ta mắc bệnh hen, đường dẫn khí bị sưng lên.

Sưng (viêm) khiến cho đường thở tiết ra chất sánh, dính gọi là chất nhày. Hen cũng làm cho những cơ ở trong và chung quanh đường dẫn khí của bạn thắt chặt lại (co thắt). Sưng, chất nhày và các cơ co thắt khiến cho đường dẫn khí của bạn hẹp hơn thường nhật và khiến bạn hít không khí vào, thở không khí ra rất khó khăn.

Tôi làm thế nào biết được mình có bị hen không?

Các triệu chứng thường gặp nhất của hen là nghẹt thở, khò khè, tức ngực và ho. Chúng ta cũng có thể có những ngày có mọi triệu chứng và những ngày khác không có triệu chứng nào. Khi chúng ta có những triệu chứng hen, chúng ta cũng có thể cảm thấy như thể đang thở qua một ống hút. Bạn cũng tồn tại thể nghe được tiếng thở khò khè (tiếng rít) khi không khí nỗ lực cố gắng vận chuyển qua đường dẫn khí hẹp. Bạn cũng tồn tại thể ho, thường nhất vào đêm hôm hoặc vào sáng sớm. Đau ngực, nặng ngực hoặc cảm giác thắt ngực cũng tồn tại thể là các triệu chứng khác của hen.

“Cơn hen” mô tả các triệu chứng rất nặng. Trong cơn hen, tất cả chúng ta có thể thở nhanh đến độ khó nói chuyện. Ho, khò khè, tức ngực có thể làm cho bạn cảm thấy lo lắng hoặc sợ hãi. Điều này còn có thể càng làm cho bạn cảm thấy nghẹt thở hơn. Dù hiếm khi xẩy ra, nồng độ oxy trong máu thấp có thể làm cho đầu ngón tay và môi bạn xanh hoặc xám lại. Nếu khách hàng nghĩ rằng mình đang xuất hiện cơn hen nặng, bạn nên ngay ngay thức thì tìm tới nơi cấp cứu.

Điều gì gây ra hen?

Hen có thể truyền lại cho bạn từ cha mẹ thông qua các gen, hoặc chúng ta cũng có thể không có bệnh sử hen trong gia đình. Nếu khách hàng bị hen, đường dẫn khí của bạn nhạy cảm hơn thường nhật. Đường dẫn khí của chúng ta cũng có thể bị kích thích và co thắt lại rất dễ dàng bởi nhiều thứ gọi là “yếu tố kích phát”, ví dụ như:

Dị nguyên: Nếu khách hàng bị dị ứng, bạn cũng nhiều khả năng bị hen. Loại hen này thường khai mạc lúc còn thơ ấu, nhưng cũng tồn tại thể xẩy ra ở người trưởng thành. Các dị nguyên thường gặp là phấn hoa từ cây, cỏ, nấm mốc, phân gián, bụi chó mèo và con mạc nhà. Chúng có thể gây hắt xì hơi, khò khè, ngứa mắt và chảy mũi. Nếu phổi bị kích thích đủ, các dị nguyên có thể gây ra cơn hen.

Nhiễm trùng hô hấp: Nhiễm trùng phổi hoặc xoang thường xuyên cũng tồn tại thể gây ra hen. Nhiễm trùng có thể kích phát các thời đoạn khò khè hoặc nghẹt thở dài ngày hơn so với dị nguyên. Trong thực tế, vi rút hô hấp là nguyên nhân thường gặp nhất của cơn hen, nặng đến mức có thể khiến tất cả chúng ta phải ở trong nhà không thể đi học hoặc đi làm việc.

Chất kích thích có thể gây ra hen là:

+ Khí thải từ xe hơi, xe buýt, xe tải,…

Xem Thêm : Parametric Design là gì? Xu hướng thiết kế mới | Housedesign

+ Hóa chất như thuốc trừ sâu

+ Mốc và bụi

+ Mùi nặng như sơn, dầu thơm, xịt tóc, chất khử mùi hoặc chất tẩy

+ Khói thuốc lá từ thuốc điếu, thuốc tẩu hoặc xì gà

+ Nhiệt độ hoặc thay đổi thời tiết

+ Căng thẳng hoặc thể dục thể thao

+ Các loại thuốc, gồm có aspirin và thuốc chẹn beta (thuốc tim mạch hoặc huyết áp)

+ Sulfites trong thực phẩm như trái cây sấy khô, rượu vang và bia

Làm thế nào để chẩn đoán hen?

Hen không thể chẩn đoán được mà không thăm dò chức năng hô hấp. Vì vậy, nếu khách hàng nghĩ rằng mình bị hen, hãy nói chuyện với viên chức y tế về tất cả những triệu chứng của bạn. Nếu viên chức y tế nghĩ rằng các triệu chứng của chúng ta cũng có thể do hen, họ sẽ yêu cầu bạn làm một thử nghiệm gọi là thăm dò chức năng hô hấp, hay là đo hô hấp ký. Do có rất nhiều loại hen và nhiều điều khác nhau có thể gây ra hen (hoặc có vẻ là hen), viên chức y tế có thể cho bạn các thử nghiệm bổ sung. Thử nghiệm máu tìm dị nguyên hoặc phát hiện các vấn đề khác về hệ miễn nhiễm của bạn cũng tồn tại thể được chỉ định.

Nếu hen của bạn không cải thiện sau thời điểm khai mạc điều trị, chúng ta cũng có thể đến gặp Chuyên Viên về hen. Thỉnh thoảng các bệnh khác có thể diễn tiến như hen. Chuyên Viên hen có thể làm thêm thử nghiệm để tìm ra nguyên nhân cụ thể của hen hoặc những gì làm cho hen nặng thêm. Thử nghiệm cũng tồn tại thể được tiến hành để thử xem những triệu chứng của bạn có do một bệnh khác ví như rối loạn chức năng dây thanh hay là không.

Hen được điều trị ra sao?

Khi được chẩn đoán là hen, điều rất quan trọng là bạn phải hiệp tác chặt chẽ với viên chức y tế để kiểm soát hen của bạn. Bạn và viên chức y tế sẽ viết ra một kế hoạch hành động mà các bạn sẽ tuân theo để điều trị các triệu chứng và cải thiện hô hấp. Kế hoạch hành động của các bạn sẽ gồm có khi nào sử dụng các loại thuốc, điều gì chúng ta cũng có thể thực hiện trong cuộc sống hàng ngày để tránh các chất kích phát và cách theo dõi hô hấp.

Xem Thêm : COVID-19 Trở về Úc – Những câu hỏi thường gặp

Các loại thuốc sẽ tiến hành kê để mở đường dẫn khí và giảm sưng, giúp không khí vận chuyển vào và thoát ra khỏi phổi dễ dàng hơn. Các bạn sẽ được cho một ống thuốc hít, nhưng cũng tồn tại thể được cho thuốc viên. Điều quan trọng nhất trong kiểm soát hen là bạn phải sử dụng thuốc chuẩn xác như viên chức y tế hướng dẫn. Khi chúng ta sử dụng thuốc đúng, các bạn sẽ có thể ngăn chặn các triệu chứng hen.

+ Thuốc giãn truất phế quản tác dụng ngắn (thuốc cấp cứu/thuốc cắt cơn), như thể albuterol hoặc levalbuterol, làm giãn các cơ chung quanh đường dẫn khí.

+ Thuốc tác dụng lâu dài (thuốc kiểm soát) gồm corticosteroids (vd: beclomethasome, budesonide, ciclesonide, flunisolide, fluticasone, mometasone) corticosteroid dạng hít phối phù hợp với các thuốc giãn truất phế quản tác dụng lâu dài (vd: formoterol hoặc salmeterol). Các loại thuốc này phải được sử dụng đều đặn và được thiết kế để giữ cho đường dẫn khí của bạn dần dà mở ra. Corticosteroids dạng hít làm giảm sưng đường dẫn khí của bạn, nhờ vậy chúng ít khả năng bị kích thích bởi chất kích phát. Thuốc giãn truất phế quản tác dụng lâu dài không bao giờ được sử dụng một mình như thể thuốc kiểm soát trong bệnh hen; thuốc giãn truất phế quản dạng hít phải được sử dụng song song với corticosteroids, thường được phối hợp cả hai trong một ống hít. Các thuốc viên, gồm có thuốc chuyển đổi leukotriene (montelukast, zafirlukast, zileuton) và theophylline, cũng tồn tại thể được kê toa. Các thuốc này thường không công hiệu bằng corticosteroid và thuốc giãn truất phế quản tác dụng lâu dài.

Quản lý lối sống khai mạc với việc tìm hiểu các “chất kích phát” cụ thể có thể gây ra các triệu chứng hen. Ghi nhật ký để theo dõi các hoạt động sinh hoạt hàng ngày của bạn cùng với bất kỳ triệu chứng nào bạn có vào ban ngày hoặc về tối. Khi chúng ta biết được cái gì gây ra hen của bạn, bạn khai mạc tránh xa các chất kích phát này.

Theo dõi lưu lượng đỉnh thường được lời khuyên. Bằng việc thổi vào máy đo lưu lượng đỉnh mỗi ngày, chúng ta cũng có thể thấy được bạn đang thở tốt xấu thế nào. Thỉnh thoảng số đo lưu lượng đỉnh cho bạn biết hen của bạn đang trở nặng trước khi chúng ta có triệu chứng. Khi số đo lưu lượng đỉnh của bạn cao, thường thì bạn đang thở tốt. Khi chúng ta nặng ngực, số đo lưu lượng đỉnh sẽ thấp. Vào những lúc này, bạn được yêu cầu tăng các thuốc, theo như Kế hoạch Hành động. Mục tiêu của theo dõi lưu lượng đỉnh là phía dẫn bạn ngăn ngừa cơn hen.

Làm thế nào để tôi ngăn ngừa hen mất kiểm soát?

Thuốc. Sử dụng các thuốc hen chuẩn xác như viên chức y tế đã nói với bạn. Thao tác làm việc với viên chức y tế để tìm ra một kế hoạch điều trị kiểm soát hen. Hãy xoành xoạch mang theo ống xịt cấp cứu và tuân theo những hướng dẫn trên bản Kế hoạch Hành động về việc lúc nào sử dụng nó.

Thăm khám đều đặn: Hãy giữ lịch thăm khám đều đặn để hen của bạn được theo dõi và điều trị trước lúc nó bị mất kiểm soát. Hãy biết chắc cách liên lạc với viên chức y tế và biết phải làm gì trong trường hợp cấp cứu. tin tức này sẽ sở hữu trên bản Kế hoạch Hành động.

Giữ gìn sức khỏe: Ăn thực phẩm bồi bổ và thể dục thể thao đều đặn. Tránh xa người hút thuốc lá và những người dân bị nhiễm trùng, nhất là cúm.

Phòng ngừa cúm và viêm phổi: Tiêm ngừa cúm thường niên và tiêm ngừa viêm phổi, theo lời khuyên của viên chức y tế.

Thích ứng với căng thẳng: Học những cách mới để thích ứng với căng thẳng. Thích ứng với căng thẳng giúp đỡ bạn ngăn ngừa và kiểm soát hen.

Giữ vai trò tích cực trong việc quản lý hen của bạn bằng phương pháp hiệp tác với viên chức y tế, chúng ta cũng có thể thở dễ dàng hơn và sống mạnh khỏe hơn.

Nguồn: American Thoracic Society (ATS)http://patients.thoracic.orgTrần TX Thanh Xuân – Trần Thanh Lộc dịch