Viêm gan B là bệnh lý khá phổ quát về gan, nguyên nhân do thân thể nhiễm virus viêm gan B (HBV). Virus viêm gan B khi xâm nhập vào thân thể có thể khiến chức năng gan suy giảm và dẫn tới nhiều biến chứng nguy hiểm. Xét nghiệm định lượng virus viêm gan B (hay viết tắt là HBV – DNA) là xét nghiệm có ý nghĩa quan trọng, giúp nhận định và đánh giá lượng virus cũng như theo dõi đáp ứng trong điều trị bệnh viêm gan B. Cùng tìm hiểu rõ ràng và cụ thể về xét nghiệm này thông qua những thông tin sau đây.

Bạn Đang Xem: Xét nghiệm định lượng HBV-DNA là gì? Ý nghĩa định lượng HBV DNA

Một số thông tin sơ lược về virus viêm gan B

Virus viêm gan B (HBV-Hepatitis B virus) là nguyên nhân phổ quát gây ra bệnh viêm gan virus hiện nay. Theo thống kê, ước tính có tầm khoảng 2 tỉ người bị truyền nhiễm virus HBV. Trong số đó, trên thế giới có tầm khoảng 350 triệu người trở thành mạn tính. Theo nghiên cứu Global Burden of Disease vào năm 2010, viêm gan virus B trở thành một trong những vấn đề sức khỏe ưu tiên nhất trên toàn câu. Số ca tử vong do bệnh lý này gây ra 786.000 người thường niên, là nguyên nhân tử vong đứng thứ 10 trên thế giới.

Hình ảnh virus viêm gan B (HBV)

HBV lây truyền do xúc tiếp với máu hoặc dịch thân thể nhiễm HBV. Virus lây truyền qua 3 tuyến phố chính:

• Truyền từ mẹ sang con: Có khả năng truyền nhiễm không nhỏ, nếu không có giải pháp bảo vệ kịp thời tỷ lệ truyền nhiễm có thể lên tới 90%.
• Truyền qua đường máu: Truyền máu không an toàn, dùng chung bơm kim tiêm, những hoạt động sinh hoạt thẩm mỹ, xăm hình không đảm bảo…đều phải có nguy cơ truyền nhiễm virus HBV.
• Quan hệ tình dục: Trong tinh khí của nam giới hoặc dịch tiết âm đạo của nữ giới có HBV. Nếu quan hệ tình dục không sử dụng giải pháp an toàn sẽ sở hữu được nguy cơ truyền nhiễm bệnh.

Tình trạng nhiễm HBV được chia làm 2 thời đoạn cấp và mạn tính. Viêm gan B thời đoạn cấp tính sẽ tiến triển sang thời đoạn mạn tính nếu như không được phát hiện và điều trị kịp thời. Người bệnh tuổi càng nhỏ, nguy cơ chuyển sang dạng mạn tính càng cao. Biến chứng nguy hiểm của viêm gan B mạn tính gồm có xơ gan, ung thư biểu mô tế bào gan…Phương thức phòng bệnh hiệu quả là tiêm vaccine.

Xét nghiệm định lượng virus viêm gan B (HBV-DNA) là gì?

Xét nghiệm định lượng HBV – DNA hay còn gọi là định lượng virus viêm gan B trong máu. Đây là xét nghiệm nhằm xác định số lượng hay nồng độ của virus trong một đơn vị thể tích huyết tương/huyết thanh. Sử dụng đơn vị IU/ml hoặc copy/ml (1IU tương ứng 5-6 copy). Nhờ xét nghiệm trên mà nhận định và đánh giá mức độ nhân lên của virus trong các tế bào gan. Trong số đó, nồng độ virus được xem như là cao khi trên 10.000 IU/ml, vừa và thấp từ 2000-10.000 IU/ml và mức độ thấp khi dưới 2000 IU/ml.

Để đảm bảo xác định xác thực nồng độ virus, mẫu máu cần được xử lý, thực hiện xét nghiệm trong vòng 6 giờ sau khoản thời gian lấy mẫu. Nếu không thể phân tích ngay sau khoảng tầm thời kì đó, cần ly tâm tách huyết tương/huyết thanh và dữ gìn và bảo vệ trong nhiệt độ âm.

Xem Thêm : UID là gì? Vai trò chủ đạo và cách sử dụng UID trên Facebook

Kiểm tra theo dõi mức độ HBV – DNA trong máu theo tháng, năm có ý nghĩa quan trọng nhằm quản lý bệnh, xác định thời khắc điều trị, theo dõi đáp ứng điều trị cũng như nhận định và đánh giá tiêu chuẩn dừng điều trị.

Trường hợp nào cần thiện xét nghiệm HBV- DNA

Người bệnh được chẩn đoán viêm gan B mạn tính, xét nghiệm HBV – DNA có ý nghĩa rất quan trọng và vô cùng cấp thiết, nhất là trong quá trình điều trị nhằm theo dõi sự phát triển của virus trong tế bào gan. Các trường hợp cần thực hiện xét nghiệm định lượng virus viêm gan B như:

• Người được chẩn đoán viêm gan B.
• Các trường hợp mà kết quả xét nghiệm thấy có suy giảm chức năng hoặc tổn thương tế bào gan.
• Theo dõi trong và sau quá trình điều trị.

Xét nghiệm định lượng virus viêm gan B (HBV DNA) có ý nghĩa gì?

Xét nghiệm virus HBV- DNA có ý nghĩa quan trọng giúp kiểm tra, theo dõi mức độ virus HBV trong máu theo thời kì. Điều này giúp sức quan trọng cho việc quản lý tiến triển của bệnh, quyết định thời khắc điều trị và theo dõi đáp ứng quá trình điều trị cũng như nhận định và đánh giá thời khắc dừng điều trị.

So với những người dân bệnh mắc viêm gan B mạn tính, thực hiện xét nghiệm HBV có ý nghĩa trong quyết định điều trị. Cụ thể như sau:

Định lượng virus để cân nhắc điều trị

Trường hợp người lành mang virus, nếu thử máu sẽ thấy HBsAg dương tính, nhưng tín hiệu cho thấy có virus hoàn chỉnh là HBV-DNA. Nhưng hệ miễn nhiễm không kiềm hãm được mà để virus nhân văn lên nhiều trong tế bào gan tạo ra nhiều virus hoàn chỉnh vào máu của người bệnh. Khi này thử máu sẽ thấy HBsAg dương tính, song song có virus hoàn chỉnh ở trong máu với số lượng không nhỏ được phát hiện thông qua xét nghiệm HBV – DNA cho kết quả dương tính (số lượng vượt trên 100000 copies/ml).

Xét nghiệm HBV – DNA cho kết quả dương tính với số lượng virus quá 100000copies/ml. Trường hợp này cần xúc tiếp xem kết quả men gan của người bệnh có cao không?

• Nếu cao vượt ngưỡng gấp đôi thường ngày (ALT thường ngày là 19 IU ở nữ và 33 IU ở nam) thì được xem như là viêm gan mạn tính và người bệnh cần phải điều trị.
• Nếu men gan thường ngày, cần phải vững chắc tế bào gan có tổn thương hay là không. Kiểm tra dựa vào các xét nghiệm về hình thái tế bào gan (sinh thiết gan, fibrotest, fibroscan). Kết quả cho thấy gan bị tổn thương thì được xem là hiện giờ đang bị viêm gan mạn tính và cần được điều trị đặc hiệu mặc dù men gan thường ngày.

Theo dõi điều trị

Xét nghiệm định lượng HBV – DNA được sử dụng nhằm theo dõi hiệu quả của quá trình điều trị với những thuốc dùng kháng virus mà lương y đã chỉ định trên người bệnh. Quá trình điều trị được nhận định và đánh giá có mang lại hiệu quả không khi nồng độ HBV giảm dần cho tới khi HBV DNA về dưới ngưỡng phát hiện dựa vào phương pháp sinh vật học phân tử.

Nồng độ HBV DNA trong máu giảm dưới 10 lần sau khoảng tầm 12 tuần điều trị hoặc giảm dưới 100 lần sau 24 tuần điều trị được nhận định rằng điều trị không đáp ứng. Trái lại, nếu sau 1 – 3 tháng mà kết quả xét nghiệm cho thấy định lượng virus giảm 100 lần thì nhận định và đánh giá là thuốc kháng virus có hiệu quả.

Xem Thêm : Anaconda là gì? Tìm hiểu nền tảng Khoa học dữ liệu phổ biến nhất

Hiện nay, có nhiều loại thuốc kháng virus dành cho tất cả những người bệnh viêm gan B mạn tính mang lại hiệu quả. Virus HBV bị ngăn chặn nhân văn rất nhanh, nên HBV – DNA biến mất khỏi máu sớm hơn so với HBeAg. Do đó, xét nghiệm HBV – DNA được xem như là dấu ấn rất tốt nhằm theo dõi đáp ứng khá sớm của điều trị. Hiện nay, các nhà y khoa thống nhất sử dụng HBV-DNA làm chỉ số theo dõi đáp ứng điều trị hơn là HBeAg.

Xét nghiệm phát hiện đột biến kháng thuốc

Trong khoảng tầm thời kì điều trị viêm gan B mạn, xét nghiệm HBV – DNA bỗng dưng dương tính trở lại. Lượng virus HBV tăng lên dần đó chính là tín hiệu cho thấy virus có khả năng kháng thuốc lúc đang điều trị. Trường hợp này, cần phải làm xét nghiệm để phát hiện xem có thuốc có bị virus kháng lại không.

Xét nghiệm máu người bệnh có sự xuất hiện HBeAg thì có tức là có sự nhân văn của virus trong thân thể. Nếu người bệnh đang sử dụng thuốc kháng virus, virus sẽ bị chặn lại không nhân văn được. Xẩy ra sự đột biến kháng thuốc nếu kết quả xét nghiệm cho thấy HBeAg âm tính, AntiHBeAg dương tính, nhưng HBV-DNA lại xuất hiện dương tính. Song song men gan của người bệnh tăng giảm thất thường thì đó chính là tín hiệu báo động nguy cơ virus đột biến.

Quyết định ngưng sử dụng thuốc kháng virus

Xét nghiệm định lượng virus viêm gan B có ý nghĩa trong quyết định việc ngưng sử dụng thuốc kháng virus hay là không. Để quyết định xem người bệnh đã được ngưng dùng thuốc ức chế virus hay chưa cần có đầy đủ các xét nghiệm về :

• Nồng độ virus HBV DNA
• Chức năng gan
• Các dấu ấn HbeAg, HbeAb, HbsAg
• Siêu thanh gan,… phối hợp và bệnh nhân cần tuân thủ theo y lệnh của lương y.

Người bệnh không được tự ý bỏ thuốc trong quá trình điều trị. Bởi việc bỏ thuốc có thể dẫn tới nhiều biến chứng nguy hiểm sau này.

Cách lấy mẫu bệnh phẩm và dữ gìn và bảo vệ

Lấy huyết thanh hoặc huyết tương chống đông bằng EDTA, thể tích 4ml. Dữ gìn và bảo vệ ly tâm lấy huyết thanh/huyết tương trong vòng 6h sau khoản thời gian lấy máu. Chuyển huyế thanh/huyết tương vào ống có nắp đậy đậy và lưu tủ động.

Các yếu tố ảnh hưởng tác động tới kết quả xét nghiệm cần lưu ý:

• Không dùng ống chống đông Heparin
• Cần phân tích mẫu sớm sau khoản thời gian lấy máu để kết quả xác thực. Trường hợp chờ quá lâu cần tách huyết tương/huyết thanh dữ gìn và bảo vệ tủ âm.

Hướng dẫn đọc kết quả xét nghiệm HBV – DNA

Xác định số lượng hay nồng độ của virus trong một đơn vị thể tích huyết thanh/huyết tương. Đơn vị đo sử dụng là IU/mL hoặc copies/mL, thường 1 IU/mL tương đương với 5-6 copies/mL. Trong số đó:

• Mức cao nếu kết quả > 10.000 IU/mL
• Mức trung bình khoảng tầm 2000 tới 10.000 IU/mL
• Mức thấp < 20.000 IU/mL

Với những người bệnh đang sử dụng thuốc điều trị, sau 1 – 3 tháng mà kết quả cho thấy số lượng virus viêm gan B giảm 100 lần thì có thể nhận định và đánh giá thuốc điều trị virus có hiệu quả.