DOI (Digital Object Identifier – Mã định danh tài liệu) là một chuỗi kí tự nhận dạng đặc biệt quan trọng, gồm có các chữ số, vần âm và một số kí tự dấu, được sử dụng trong các sản phẩm trí tuệ, nhất là các xuất bản trên cổng phương tiện trực tuyến, gồm có (nhưng không giới hạn): sách, bài báo khoa học, chứng từ, bài hát hoặc hình ảnh.

Bạn Đang Xem: DOI: ĐỊNH NGHĨA, CÁCH TRA CỨU VÀ TRÍCH DẪN – EdLab Asia

DOI được cung cấp và quản lí bởi tổ chức đăng kiểm The International DOI Foundation. Điểm khác biệt giữa địa chỉ một website thông thường (hay được gọi là URL) và DOI là tính nhận diện chuẩn xác. DOI không hướng dẫn tới địa chỉ lưu trữ sản phẩm mà còn định rõ nội dung sản phẩm là gì, vì vậy, nếu địa chỉ web dẫn tới sản phẩm hoặc quyền tác giả sở hữu có thay đổi thì DOI vẫn sẽ gắn liền với sản phẩm đó và không thay đổi.

Tưởng tượng DOI như một số chứng minh nhân dân, số hộ chiếu hoặc số phúc lợi an sinh xã hội (Social Security Number), mỗi số sẽ nhận dạng một thành viên độc lập trong số hàng trăm nghìn, hàng triệu người trong một quần thể. Tương tự, khi đối chiếu với các tác giả, DOI rất hữu ích trong việc truy lại nguồn tham khảo trong vô vàn các trích dẫn khác nhau.

Lợi ích của DOI

Mã DOI sẽ giúp độc giả dễ dàng và nhanh chóng hơn trong việc:

• Nắm bắt được tổng thể nguồn tài nguyên đang sẵn có (bằng phương pháp xem kho lưu trữ tài liệu)
• Tìm được chuẩn xác nguồn cần tìm (bằng các lệnh search và browse trong kho tài liệu)
• Định vị được những tài liệu cụ thể (bằng phương pháp xem vị trí của khá nhiều tài liệu trong kho tài liệu)
• Thu thập được những tài liệu đó (bằng các phương tiện thu thập thông tin, ví dụ như nhấn hyperlink hoặc lệnh tải về)

Cấu trúc của DOI

Mỗi chuỗi DOI sẽ gồm có một số “10” ở đầu và hai phần chính, phần đầu và phần đuôi, được ngăn cách bởi đấu “/”. Phần đuôi sau dấu “/” có thể là một chuỗi kí tự sẵn có hoặc được thiết lập bởi người đăng kí/nhà xuất bản. Phần đầu phía trước dấu “/” là nhận dạng đặc biệt quan trọng, được thiết kế riêng biệt cho từng sản phẩm. Tên DOI không giới hạn độ dài, và có thể được định dạng dưới dạng đường link (URLs).

Ví dụ 1: 10.1000/123456 (phần đầu 10.1000, phần đuôi 123456, thường xuất hiện dạng này trong ấn phẩm in)

Xem Thêm : Tuyên bố chết là gì? Quy định về tuyên bố một người đã chết?

Ví dụ 2: doi:10.1006/jmbi.1998.2354 (phần đầu 10.1006, phần đuôi jmbi.1998.2354, không gồm có chữ “doi:”, thường xuất hiện dạng này trong tài liệu trực tuyến)

Ví dụ 3: sentayho.com.vn/10.1006/jmbi.1998.2354 (DOI dưới dạng hyperlink—hay actionable link, có thể nhấn vào để truy cập tài liệu ngay)

Lưu ý cách phân biệt DOI và ISBN dựa trên cú pháp:

• DOI: 10.97812345/99990 (10.xxx/xxxx)
• ISBN: 978-12345-99990 (xxx-xxxxx-xxxxx)

Vị trí của DOI

Thương Hội Tâm lý học Hoa Kỳ (American Psychological Association – APA) khuyến khích các nhà khoa học đính kèm tên DOI vào các công bố trên cổng trực tuyến lẫn bản in. Tên DOI thường được đặt tại trang trước nhất (khi đối chiếu với bài báo trực tuyến), gần thông tin về dấu bản quyền, hoặc cũng tồn tại thể được tìm thấy tại trang tài liệu truy xuất thông tin bài báo. Nếu không thể tìm thấy tên DOI trong bài báo, độc giả có thể tham khảo website CrossRef, sử dụng lựa chọn “Search Metadata”.

Ví dụ 1: DOI ở đầu bài báo trực tuyến (HTML)

Ví dụ 2: DOI ở đầu bài báo trực tuyến (PDF)

Ví dụ 3: Nhiều website truy cập bài báo, nhưng chỉ có một DOI duy nhất

Cách trích dẫn DOI

• APA: Để ở cuối trích dẫn, không có dấu chấm ở cuối.

Xem Thêm : Vấn đề False Positive trong Bảo mật Ứng dụng Web và Cách giải quyết

Author, A. A., & Author, B. B. (Date of publication). Title of article. Title of Journal, volume number, page range. sentayho.com.vn/10.0000/0000

• AMA/JAMA: Không gồm có ngày truy cập (Accessed date) hoặc đường dẫn URL. Đặt tên DOI tại cuối trích dẫn, khai mạc bằng “doi:”

1. Author AA, Author BB. Title of article. Name of Jrnl. Year;vol(issue):inclusive pages. doi:10.0000000/000000000000

• MLA (8th edition): Ở bản tiên tiến nhất, MLA hướng dẫn tác giả đính kèm tên DOI hoặc đường link URL ở cuối trích dẫn cho bài báo khoa học trực tuyến.

Author LastName, FirstName, and FirstName LastName. “Article Title.” Journal Name, vol. #, no. #, date, pp. ##-##. Name of Database, doi: 10.0000/000000000.

Phương Hà tổng hợp

Tài liệu tham khảo

American Psychological Association. (n.d.). What is a digital object identifier, or DOI?. Retrieved October 26, 2020, from sentayho.com.vn/learn/faqs/what-is-doi

International DOI Foundation. (2015, October 17). Introduction. Retrieved October 26, 2020, from sentayho.com.vn/doi_handbook/sentayho.com.vn

Science. (n.d.). What is a DOI?. Retrieved October 26, 2020, from sentayho.com.vn/site/misc/doi.xhtml

University of Illinois, Chicago. (n.d.). What is a DOI and how do I use them in citations? Retrieved October 26, 2020, from sentayho.com.vn/help/article/1966/what-is-a-doi-and-how-do-i-use-them-in-citations