Hiện nay, trong công nghiệp nhất là công nghiệp sơn, da giày, điện tử,… toluen, xylen là những chất sử dụng phổ thông, trong đó chủ yếu là toluen. Mặc dù benzen đã biết thành cấm sử dụng trong công nghiệp và được thay thế bằng toluen nhưng rất khó để sở hữu thể loại hoàn toàn benzen vì trong thành phần của toluen thường chứa một lượng benzen nhất định và gây tác động đến sức khỏe người lao động.

Bạn Đang Xem: Sự nguy hiểm của nhiễm độc benzen và các xét nghiệm chẩn đoán

15/06/2020 | Xét nghiệm Delta ALA niệu xác định tình trạng nhiễm độc chì17/06/2015 | Nhiễm độc vì tùy tiện dùng Đông dược16/10/2014 | Lợi khuẩn sữa chua chống nhiễm độc kim loại nặng

1. Benzen là gì?

Benzen là chất ít tan trong nước, nhưng đặc biệt quan trọng rất dễ hòa tan trong trong dầu khoáng cũng như trong dầu động vật hoang dã, thực vật, dung môi hữu cơ và dễ bay hơi. Đặc biệt quan trọng, benzen là một dung môi hoà tan được nhiều chất như mỡ, cao su đặc, hắc ín, nhựa đường nhựa than, sơn, vecni,…

Hình 1: Benzen và các chất đồng đẳng

Trong công nghiệp, benzen là vật liệu tổng hợp chất hữu cơ như nitrobenzen, aniline, clo benzen, phenol,… sử dụng làm dung môi hòa tan chất mỡ.

Từ trong thời gian 70 của thế kỷ 20, đã hạn chế sử dụng Benzen trong công nghiệp. Ở Việt Nam, việc nghiêm cấm sử dụng trong công nghiệp được quy định tại số 108 LB/QĐ.

2. Benzen xâm nhập và thải trừ khỏi thân thể ra sao?

Tuyến đường vào thân thể của Benzen khá đa dạng: đường tiêu hóa, qua da và đường hô hấp. Khi xúc tiếp với lượng benzen cao trong không khí, khoảng chừng một nửa lượng benzen hít vào đi qua niêm mạc đường hô hấp và đi vào máu. Khi xúc tiếp với benzen trong thực phẩm hoặc đồ uống, hồ hết benzen đưa vào qua mồm đều đi qua lớp niêm mạc của đường tiêu hóa và đi vào máu. Một lượng nhỏ Benzen đi vào thân thể qua da và vào máu trong quá trình xúc tiếp.

Sau thời điểm vào máu, chuyển hóa ban sơ ở gan qua quá trình oxy hóa tạo chất chuyển hóa đấy là Phenol, các sản phẩm khác được tạo ra gồm hydroquinone, catechol và 1, 2, 4-trihydroxybenzene. Các sản phẩm này được tiếp tục oxy hóa thành quinone hoặc semiquinone. Oxit benzen cung được chuyển hóa thông qua liên hợp glutathione để tạo thành axit S-phenylmercapturic.

Tủy xương là cơ quan mục tiêu chính của nhiễm độc Benzen mạn tính gây gián đoạn tăng trưởng và nhân lên của tế bào tủy xương.

Hình 2: Chuyển hóa Benzen trong thân thể

Đào thải Benzen dưới dạng không đổi qua phổi chiếm 17% lượng tiếp thu vào sau tiếu xúc 4h. Khoảng tầm 33% benzen tiếp thu được đào thải qua nước tiểu chủ yếu dưới dạng liên hợp phenol, axit muconic và S-Phenyl-N-Acetyl cystein trong vòng 48 giờ sau lúc xúc tiếp.

3. Benzen gây độc ra sao?

Xúc tiếp với nồng độ thấp của benzen và đồng đẳng (toluen, xylen) trong thời kì dài có nguy cơ nhiễm độc và tổn thương hệ tạo máu.

Nhiễm độc cấp tính benzen gây tổn thương da, mắt và hệ hô hấp biểu hiện các triệu chứng đau đầu, chóng mặt, buồn nôn- nôn có thể nặng gây tử vong. Bác bỏ biểu hiện từ nhẹ đến nặng phụ thuộc vào nồng độ benzen và thời kì xúc tiếp. Ngoài ra còn có những tín hiệu:

– Đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, nôn, mất trí tưởng, mất ý thức, hôn mê.

Xem Thêm : Net price là gì? Các điểm khác biệt giữa List price và Net price?

– Nghe kém.

– Tổn thương nhiều cơ quan quan trọng khác: thị giác, tiêu hóa (gan, mật,…), hệ tiết niệu (thận), hệ tuần hoàn, hệ hô hấp,…

Nhiễm độc mãn tính: khi xúc tiếp benzen hoặc đồng đẳng (toluen, xylen) trong môi trường xung quanh lao động vượt quá giới hạn được chấp nhận. Nhiều trường hợp sau xúc tiếp 1 tháng mới xuất hiện bệnh và có thể sau xúc tiếp 15 năm vẫn có thể phát khởi:

– Rối loạn chức năng của cơ quan tạo máu.

– Bệnh tăng sinh ác tính dòng bạch huyết cầu

– Bệnh u lympho.

– Vô sinh.

Ngoài ra, khi xúc tiếp với đồng đẳng toluen và xylen có thể gây tổn thương hệ thần kinh với nhiều biểu hiện suy giảm trí tưởng, mất tập trung, trầm cảm,…

Hình 3: Nhiễm độc benzen có nguy cơ tổn thương hệ tạo máu

4. Khi nào cần làm xét nghiệm benzen?

Xét nghiệm benzen thường được sử dụng cho những ddooios tượng có nguy cơ nhiễm độc cao như:

Kiểm tra sức khỏe cho tất cả những người lao động tuyển dụng mới.

Khám sức khỏe thường kỳ theo quy định của Bộ Y tế.

Kiểm tra sức khỏe nhiễm độc Benzen cho tất cả những người lao động:

Thao tác tại cơ sở sinh sản sơn và da giày.

Công nhân trong các ngành nghề sinh sản có phơi nhiễm trực tiếp với benzen, toluen.

Người lao động trong ngành khai thác, chế biến dầu mỏ.

Khai thác, tinh luyện, chế biến benzen và đồng đẳng.

Người lao động sinh sản đồ nhựa.

Xem Thêm : PSI là gì?

Công nhân sinh sản và điều chế cao su đặc.

Một số ngành nghề khác: mực in, vecni, sơn, matit.

5. Có thể phát hiện tình trạng nhiễm độc benzen bằng những xét nghiệm nào?

Các xét nghiệm thường quy: Tổng phân tích tế bào máu, thời kì máu đông, máu chảy.

Xét nghiệm nước tiểu: MicroAlbumin/Albumin niệu, trụ niệu, hồng huyết cầu niệu.

Xét nghiệm nồng độ của Benzen:

Định lượng axit t, t-muconic niệu hoặc phenol niệu cho tất cả những người xúc tiếp benzen.

Định lượng O-crezon niệu hoặc axit hyppuric niệu cho tất cả những người xúc tiếp toluen.

Định lượng axit metyl hyppuric niệu cho tất cả những người xúc tiếp với xylen.

Kết quả xét nghiệm ra sao là nhiễm độc benzen?

Chẩn đoán nhiễm độc benzen khi có tiêu chuẩn:

Nồng độ Axit t,t-muconic niệu to ra nhiều thêm 0,5 g/g creatinin hoặc nồng độ axit S phenylmercapturic trong nước tiểu to ra nhiều thêm 25 mcg/g creatinin.

Chẩn đoán nhiễm độc toluen, xylen khi có những tiêu chuẩn:

Với nhiễm độc toluen: nồng độ Toluen trong máu lấy trước buổi thao tác cuối cùng của tuần thao tác to ra nhiều thêm 0,02 mg/L hoặc nồng độ toluen trong nước tiểu lấy vào thời gian cuối buổi thao tác to ra nhiều thêm 0,03 mg/L hoặc O-crezol nước tiểu to ra nhiều thêm 0,3 mg/g creatinin.

Chẩn đoán tình trạng nhiễm độc với xylen khi xét nghiệm có nồng độ axit metyl hippuric trong nước tiểu to ra nhiều thêm 1,5 g/g creatinin.

6. Xét nghiệm nhiễm độc Benzen ở đâu tốt?

Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC là đơn vị tiền phong đi đầu trong nghành xét nghiệm và lâm sàng.

Với mạng lưới hệ thống thiết bị phân tích tiến bộ Roche (Thụy Sĩ), Abbott (Mỹ),… có thể phân tích hàng nghìn mẫu mỗi giờ. Đặc biệt quan trọng, các xét nghiệm tại MEDLATEC đều được chứng thực ISO 15189 và được cấp chứng từ xác nhận chất lượng sản phẩm xét nghiệm như: chứng từ EQAS của Ủy ban chất lượng sản phẩm ngoại kiểm Đông Nam Á, Chứng từ Chất lượng sản phẩm xét nghiệm của Lớp học ngoại kiểm chất lượng sản phẩm xét nghiệm quốc tế của Ủy ban Chất lượng sản phẩm Ngoại kiểm BIO- RAD, Chứng từ của hãng sản xuất Randox – Vương Quốc Anh,…

MEDLATEC cung cấp dịch vụ lấy mẫu xét nghiệm tận nơi và trả kết quả nhanh chóng qua nhiều kênh thông tin. Kết quả được ngũ lương y tư vấn tận tình và tỉ mỉ.

Bạn chỉ việc gọi đến tổng đài 1900565656 sẽ tiến hành hướng dẫn cụ thể chi tiết và cụ thể.