Tỳ vị là gì? Biểu hiện tỳ vị hư hàn và cách chăm sóc bồi bổ tỳ vị. Người xưa thường nói “người sống dựa vào hơi thở”, nhưng mọi người không biết rằng thật ra chữ “khí’ ở đây lại xuất phát từ tỳ vị.

Bạn Đang Xem: Tỳ vị là gì? Biểu hiện tỳ vị hư hàn và cách chăm sóc bồi bổ tỳ vị

Tỳ vị là gì?

Vị được sách cổ mô tả là một cơ quan rỗng, trên tiếp với thực quản, dưới thông với tiểu trường. Thức ăn từ mồm qua thực quản rồi vào vị, được vị làm chín nhừ, cho nên vị là cái kho lớn, cái “bể chứa món ăn”.

Tỳ là một cơ quan đặc nằm bên cạnh trái của vị có chức năng tiếp thu và vận chuyển chất dinh dưỡng, Đông y gọi là có hiệu suất vận hóa. Vận – tức là chuyển vận, vận chuyển; hoá – tức là tiêu hoá tiếp thu. Tỳ và vị hợp tác với nhau để hoàn thành chức năng tiêu hóa, tiếp thu thức ăn và chuyển vận chất dinh dưỡng.

Có thể hiểu chúng chỉ là 2 cái tên dùng để làm chỉ 2 khối hệ thống cấu trúc – chức năng của thân thể trong mối liên hệ hữu cơ với những khối hệ thống khác. Từ đó có thể thấy chức năng của từng cỗ máy phẫu thuật như hô hấp, tiêu hóa, tuần hoàn… không lệ thuộc duy nhất vào một trong những tạng tượng nào, trái lại chức năng của tất cả những tạng tượng đều góp phần thực hiện chức năng của khá nhiều cỗ máy trên.

Ví dụ: chức năng tiêu hóa của cỗ máy tiêu hóa cần phải có vị để thu nạp làm ngấu nhừ thức ăn, có tỳ dễ tiếp thu, chuyển vận, có đại trường để truyền tống chất cặn bã, có tâm để cung cấp nhiệt, có thận để tham gia trữ… Như vậy, toàn thân chứ không phải từng tạng tượng cùng phối hợp thống nhất thực hiện các chức năng của cỗ máy phẫu thuật học.

Tỳ vị sinh khí

Sách y cổ “Nhà vua nội kinh” có ghi chép: “Khí của người thường nằm ở “vị”, “vị” là nơi sinh ra khí ở người thường. Người không có vị khí thì gọi là nghịch, mà nghịch thì sẽ chết.” Thông thường những người dân có tỳ vị không khỏe thì có thể nhìn thấy được từ biểu hiện phía ngoài. Có thể thường xuyên gặp được những người dân bệnh như vậy này ở bệnh viện:

Sắc mặt trắng bệch, môi tái, có người rất gầy như thể gió thổi là sẽ ngã ngay, có người lại rất mập, trông thân thể to lớn, nhưng lại không tráng kiện chút nào. Còn tồn tại người nói chuyện có tiếng mà không có sức, ý thức không tỉnh táo, còn trẻ chưa già mà đã sớm suy yếu.

Vậy làm thế nào để biết tỳ vị của bạn có khỏe hay là không? 4 phòng ban thân thể ở chỗ này sẽ cho bạn biết:

Môi

Những người dân có tỳ vị yếu, môi thường tái, không có màu hồng, rất khô, dễ bị lột da, nứt môi. Những triệu chứng như mồm hôi, nướu sưng đau đa phần có liên quan đến khả năng tiêu hóa kém của tỳ vị. Ngoài ra, chảy nước miếng khi ngủ cũng là một biểu hiện của việc thiếu tỳ khí.

Mũi

Xem Thêm : Subscribe là gì? Bật mí cách gia tăng Subscribe trên Youtube

Khô mũi, khứu giác kém nhạy, chảy nước mũi, chảy máu mũi đa phần đều là vì tỳ vị yếu gây ra. Những người dân bị đỏ mũi phần đông là vì vị bị nhiệt, đầu mũi đau cũng cho thấy chức năng tỳ vị không ổn.

Mắt

Tỳ vị yếu dễ bị thiếu máu, từ đó ảnh hưởng tác động đến gan, gan biểu hiện ở mắt, vì thế mắt dễ bị mỏi, nhìn không rõ. Ngoài ra, tỳ và việc hấp thụ của thân thể có quan hệ mật thiết, nếu mắt thường xuyên bị đỏ, mặt bị sưng cũng sẽ có thể là vì vấn đề ở tỳ.

Tai

Tỳ vị yếu sẽ dẫn đến thận khí không đủ, thường sẽ biểu hiện ở triệu chứng ù tai hay thậm chí là là điếc. Không chỉ có vậy, có nhiều người tỳ vị không khỏe do quá mỏi mệt hay tâm trạng không tốt gây nên. Nhất là vào ngày xuân, gan hỏa tăng cao khiến tất cả chúng ta dễ tức giận. Những người dân có tỳ vị yếu sẽ thường cảm thấy không có sức, thủ công lạnh có khi sẽ bị đau bụng vào ngày xuân.

7 cách chăm sóc tỳ vị

Ăn lá tần tị nạnh để làm ấm tỳ vị

Những người dân tỳ vị bị lạnh và yếu có thể ăn lá tần tị nạnh. Theo “Bản thảo cương mục” ghi chép, tần tị nạnh có thể chữa hàn, làm tiêu những chất tích tụ, thông tam tiêu, làm ấm tỳ vị, có lợi khi đối chiếu với tỳ vị yếu và lạnh.

Lá tần tị nạnh có thể làm rau trộn, đun lấy nước, xào, chiên, gói bánh chẻo. Đơn giản nhất là làm rau trộn, trước lúc ăn nên trụng qua nước 1 lần để làm mất đi mùi, sau đó cho thêm muối, nước tương, dấm, tỏi, gừng, hành, tiêu, trộn đều và bày ra đĩa.

Chăm sóc tỳ vị bằng việc ấn huyệt Công Tôn

Huyệt Công Tôn là một trong những huyệt có liên quan đến tỳ ở chân, huyệt này nằm ở cạnh bên của bàn chân, khoảng chừng 5 cm phía sau mắt cá, ấn mạnh vào xương ngón chân sau mắt cá, nếu cảm thấy đau hoặc tức thì tức thị đã tìm đúng vị trí. Huyệt này còn có hiệu quả rất tốt với những vấn đề có liên quan đến tỳ vị.

Huyệt Côn Tôn có thể ức chế axit trong dạ dày, nếu bị nôn ra nước chua thì hãy nhanh chóng xoa huyệt Công Tôn một lúc sẽ đỡ. Huyệt Công Tôn có thể tăng nhu động của ruột non, tăng cười khả năng tiêu hóa, sau thời điểm ăn xong mà khó tiêu cũng hãy xoa huyệt này thì sẽ nhanh chóng tiêu. Huyệt Công Tôn là “thuốc chữa tỳ vị” trên chính thân thể, là cách chăm sóc tỳ vị rất tốt.

Ăn hoài sơn (củ mài) bổ tỳ vị

Hoài sơn là một thứ rất tốt, vừa có thể chăm sóc sức khỏe lại vừa có tác dụng làm đẹp. Nhưng tốt nhất là nên mua thân hoài sơn, có nhiều gai và cứng, có thể hấp hoặc xào hay nấu cháo, rất có hiệu quả bổ tỳ vị.

Hoài sơn khác với những thực phẩm bồi dưỡng khác tại đoạn nó bổ mà không ngán, những thực phẩm khác bổ âm nhiều sẽ gây ra ẩm và sinh nhiệt. Nó không nóng, không khô, nhất là có tác dụng rất tốt trong việc bồi bổ ngũ tạng yếu. Do đó, hoài sơn thường được dùng để làm chữa những triệu chứng như tỳ vị yếu, mỏi mệt, chán ăn v.v.

Ăn cơm rượu khi tỳ vị không khỏe

Xem Thêm : Người Philippines nói tiếng anh như thế nào?

Những người dân tỳ vị bị yếu nên ăn một tí canh cơm rượu trứng gà, tốt nhất nên nấu cùng vài quả táo tàu. Ăn một chén lúc còn ấm, có tác dụng làm dịu tỳ vị, vị ngọt cũng sẽ tạo cảm giác thèm ăn.

Chúng ta cũng có thể tự làm cơm rượu khi thời tiết đang trở lạnh. Nấu chín gạo nếp, hòa men rượu với nồng độ vừa phải vào nước ấm; tạo một lỗ nhỏ ở giữa phần gạo nếp đã chín và đổ dung dịch men rượu vào, hai ngày sau, cơm rượu có vị ngọt là có thể dùng được.

Bắp xào hạt thông giúp bổ tỳ, thèm ăn

Thực phẩm tốt nhất vào ngày thu là bắp, bắp có thể bổ tỳ thấm ẩm, điều hòa tạo cảm giác thèm ăn, ăn vào ngày thu còn tồn tại thể làm mất đi cảm giác khô nóng. Ngoài ra, trong bắp có chứa chất béo không no, vitamin, yếu tố vi lượng và nhiều axit amin v.v.

Chúng ta cũng có thể hấp rồi ăn, hoặc làm món bắp xào hạt thông. Trước tiên nướng hạt thông với lửa nhỏ, sau đó xào bắp và ớt chuông rồi nêm muối, đường. 3 phút sau cho hạt thông vào, xào lửa lớn là được. Sắc tố đã mắt, dinh dưỡng phong phú.

Cháo củ từ, táo tàu bổ tỳ vị

Củ từ giúp bổ tỳ, có tác dụng tương trợ cho phổi, thận, có lợi cho việc tiêu hóa tiếp thu của tỳ vị, là một trong những loại thực phẩm làm thuốc có tác dụng bổ tỳ vị. Táo tàu ích khí, bổ tỳ vị, có thể dùng để làm chữa tỳ yếu, ăn ít, có tác dụng giúp thèm ăn, chữa tiêu chảy.

Tỳ vị yếu nên ăn trần tị nạnh

Khi đối chiếu với những người dân có tỳ vị yếu, tốt nhất trong nhà bếp nên có trần tị nạnh (vỏ quýt để lâu năm).

Tục ngữ có câu “một lạng trần tị nạnh một lạng vàng”, trần tị nạnh là vị thuốc đông y thường dùng, có tác dụng lưu thông khí huyết, điều hòa, tiêu chất nhầy v.v., thường được dùng để làm chữa những triệu chứng tỳ vị yếu.

Vì thế cho một lượng nhỏ trần tị nạnh vào món ăn, vừa có thể mượn mùi vị của trần tị nạnh để làm mất đi mùi tanh của thịt, tăng mùi thơm của món ăn, giúp thèm ăn, lại vừa phát huy được công dụng điều trung khí huyết, tạo mùi dễ chịu, trị ẩm tiêu nhầy, làm giảm tác hại của chất nhầy và chất béo khi đối chiếu với tỳ vị.