Vào đầu thập niên 1990, hai GS Tiến sĩ Kaplan & Norton của trường ĐH Harvard đã nhận được thấy một vấn đề khá nghiêm trọng, đó là rất nhiều đơn vị có thiên hướng quản lý doanh nghiệp chỉ dựa thuần tuý vào chỉ số tài chính. Chỉ số tài chính chỉ hỗ trợ cho tất cả chúng ta biết điều gì đã xẩy ra trong quá khứ, nơi mà hoạt động kinh doanh đã xẩy ra, nhưng không có tính dự đoán về tương lai hoạt động của doanh nghiệp.

Bạn Đang Xem: BSC (Balanced scorecard) là gì? Áp dụng BSC như thế nào để mang lại lợi ích cho doanh nghiệp?

Đó là lí do Kaplan và Norton phát triển mô hình Balanced scorecard (BSC) – là một hệ chống chỉ số ở tầm chiến lược giúp doanh nghiệp phát triển vững bền và kiên cố qua cả 4 khía cạnh: tài chính, khách hàng, quy trình nội bộ, học tập & phát triển.

Mô hình Balanced scorecard (BSC) tập trung vào 4 khía cạnh

Là một CEO quan tâm đến bài toán chiến lược doanh nghiệp, khó mà không nghe biết mô hình nổi tiếng này. Trên thực tế, BSC có nhiều thành tích đáng nể như sau:

• Được chứng minh và bình chọn là một trong những ý tưởng kinh doanh có ảnh hưởng tác động nhất từng được trình bày trong Harvard Business Review
• Được ứng dụng bởi hơn hơn 50% các tập đoàn của Mỹ (Theo Gartner Group) và hơn 60% đơn vị thuộc Fortune 500 (Theo Nghiên cứu Bain & Co)
• Được nhìn nhận tại mức hiệu quả cực kỳ cao và rất cao bởi 73% doanh nghiệp ứng dụng (Theo khảo sát toàn cầu của 2GC)

Nội dung bài viết này sẽ giúp cho bạn hiểu đúng về mô hình này trước khi chúng ta muốn vận dụng hay thực hiện bất kỳ kế hoạch nào xung quanh BSC.

1. BSC (Balanced scorecard) là gì?

Balanced scorecard trong tiếng Việt có nghĩa nôm na là “thẻ điểm cân bằng”. Đây là một mô hình quản trị chiến lược ở Lever cơ bản nhất, định hướng cho doanh nghiệp trong suốt quá trình thiết lập, triển khai, theo dõi và tính toán kết quả của chiến lược đưa ra. Bên cạnh yếu tố tài chính, BSC tập trung quan tâm tới 3 thước đo phi tài chính khác có ảnh hưởng tác động tới hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp là khách hàng, quá trình hoạt động nội bộ, học tập & phát triển.

Ý nghĩa “balanced” (cân bằng) của mô hình thể hiện ở đoạn cân đối giữa các mục tiêu ngắn hạn và dài hạn, tài chính và các yếu tố phi tài chính, các chỉ tiêu nguồn vào và đầu ra của kết quả, những hoạt động hướng ra phía xã hội và những hoạt động được thực hiện vì nội bộ.

2. Cấu trúc mô hình BSC (Balanced scorecard)

Mô hình BSC (Balanced scorecard) gồm có 4 yếu tố được xem là 4 thước đo của hiệu quả hoạt động doanh nghiệp. Chúng được sắp xếp theo một trật tự nhất định và có ảnh hưởng tác động lẫn nhau từ dưới lên trên theo kế hoạch đưa ra từ trước.

Một mẫu sơ đồ của mô hình BSC (Balanced scorecard)

Cụ thể:

2.1. Thước đo tài chính

Thước đo tài chính gồm có các yếu tố như ngân sách nhất quyết, ngân sách khấu hao, lợi tức góp vốn đầu tư, lợi nhuận thu về, tốc độ tăng trưởng doanh thu,… Không phải yếu tố nào thì cũng dễ dàng đo được ngay sau khoản thời gian thực hiện, nhưng chúng là sự việc xác nhận muộn cho hiệu quả của hoạt động đó.

Ngày trước, doanh nghiệp dùng một chỉ tiêu duy nhất để nhìn nhận hiệu quả hoạt động là số tiền tìm ra. Số lượng này lớn có tức là doanh nghiệp đang rất ổn, còn tình hình tài chính tại mức khó khăn đồng nghĩa với nguy cơ sụp đổ doanh nghiệp.

Nhưng trong kỷ nguyên tiến bộ hoá, tài chính không còn là một thước đo duy nhất mà bạn phải quan tâm nữa. Chúng chỉ thể hiện được một mảnh ghép trong bức tranh tổng thể. Tức là doanh nghiệp có thể thu về rất nhiều tiền nhưng vẫn tồn tại những rủi ro lớn rất dễ khiến vỡ nợ. Vì vậy, bạn phải quan tâm tới 3 thước đo còn sót lại của BSC để dễ dàng định hướng dài hạn.

2.2. Thước đo khách hàng

Sự hài lòng của khách hàng đó chính là một chỉ số thành công của doanh nghiệp, bởi vì nó ảnh hưởng tác động trực tiếp tới thu về của tất cả ngày nay và tương lai. Thước đo này nhằm trả lời vướng mắc: Khách hàng đang thấy doanh nghiệp thế nào? Từ đó, các bạn sẽ dễ dàng đưa ra các mục tiêu và kế hoạch thực hiện tập trung vào sự hài lòng của khách hàng.

Để đạt được nhận định xác thực nhất về ý kiến nhìn nhận của khách hàng, chúng ta cũng có thể dựa trên bộ khuông là các vướng mắc sau: Đó có đúng là người tiêu dùng tiềm năng của bạn? Họ có thích thú với sản phẩm / dịch vụ của bạn không? % phản hồi của họ sau khoản thời gian sử dụng sản phẩm / dịch vụ là bao nhiêu? Trong số đó có bao nhiêu % tích cực và tiêu cực? Họ so sánh thế nào giữa bạn và đối thủ cạnh tranh?

2.3. Thước đo quá trình hoạt động nội bộ

Rõ ràng, không có doanh nghiệp nào có thể tự hào về thành tích đạt được nếu không có những hành động chứng minh điều đó. Nhận định xem doanh nghiệp đang hoạt động tốt tại mức nào giống như việc tự nhìn nhận và kiểm điểm, rút kinh nghiệm bản thân vậy.

Xem Thêm : Thanh Toán TTR Là Gì? Quy Trình Thanh Toán TTR

Tín hiệu của một doanh nghiệp hoạt động trơn tru được tập hợp lại từ nhiều chỉ số nhỏ lẻ như tốc độ tăng trưởng của quy mô, % người lao động gắn bó tăng, % thời kì xử lý công vụ được rút ngắn,… Bạn cần phải thanh tra rà soát lại các quy trình nội bộ của đơn vị để phân loại đâu là phòng ban đã làm tốt và đâu là điều không hợp lý. Sau đó, hãy đưa nhiệm vụ cải thiện các lỗ hổng của quá trình hoạt động nội bộ vào thành một mục tiêu chiến lược của doanh nghiệp.

2.4. Thước đo học tập & phát triển

Việc quan tâm tới chất lượng sản phẩm nguồn nhân sự và phương tiện tương trợ thao tác làm việc đó chính là một yếu tố quyết định đến nền tảng phát triển doanh nghiệp. Điều nhất là không có số lượng xác thực và giới hạn chất lượng cao cho thước đo này, mà mọi tiêu chí đều sở hữu thể trau dồi tốt hơn song song với sự tiến bộ không ngừng nghỉ của khoa học – công nghệ.

Hãy xem xét các phương tiện, hành động và chính sách có liên quan tới năng lực, năng suất thao tác làm việc của viên chức trong doanh nghiệp bạn. Các bạn sẽ nhận được lời đáp thoả đáng cho vướng mắc: Làm thế nào doanh nghiệp có thể cải thiện năng suất và tạo ra giá trị?

Nếu như thước đo học tập & phát triển trả về kết quả tốt, bạn đang xuất hiện thế mạnh về tập huấn viên chức và biết phương pháp ứng dụng các phương tiện thao tác làm việc hiệu quả. Doanh nghiệp như vậy sẽ có được lợi thế cạnh tranh trên thị trường, dễ thích ứng hơn với những thay đổi và thức thời hơn với những điều mới mẻ, nhất là với những phần mềm 4.0 hiện nay.

2.5. Quan hệ giữa các thước đo trong mô hình BSC (Balanced scorecard)

Trong những ngày trước hết mô hình BSC được xây dựng, 4 thước đo tình hình sức khoẻ của doanh nghiệp kể trên độc lập với nhau và doanh nghiệp có quyền lựa chọn thực hiện hoặc bỏ qua một vài trong số đó. Tuy nhiên, thực tế đã chứng minh rằng chúng đều quan trọng và có quan hệ ảnh hưởng tác động lẫn nhau rất khăng khít.

Dựa theo mô hình, quy trình hoàn thiện các thước đo trong BSC (Balanced scorecard) được thực hiện từ dưới lên trên, tức là mỗi thành phần của mô hình được xây dựng bởi một hoặc nhiều mô hình trước đó.

Nếu như bạn chú trọng tập huấn viên chức và xây dựng được một nền văn hoá san sớt thông tin tiến bộ (Thước đo học tập & phát triển), doanh nghiệp sẽ hoạt động trơn tru và năng suất hơn (Thước đo quá trình hoạt động nội bộ). Nhờ việc vững bền trong nền tảng nội bộ đó, doanh nghiệp sẽ có được khả năng tạo ra giá trị và chăm sóc khách hàng tốt hơn (Tiêu chí khách hàng). Khi khách hàng cảm thấy hài lòng, kiên cố họ sẽ ủng hộ sản phẩm / dịch vụ của bạn; nhờ vậy mà doanh nghiệp thu về doanh thu và lợi nhuận cao.

Không chỉ có thế, từng yếu tố mục tiêu trong một thước đo cũng xuất hiện thể có quan hệ nhân – quả với nhau. Ví dụ: Trong thước đo tài chính, giảm ngân sách và tăng doanh thu đều dẫn tới chung một mục tiêu là tối đa hoá lợi nhuận.

3. 4 lợi ích lớn số 1 của mô hình BSC (Balanced scorecard) khi đối chiếu với doanh nghiệp

• BSC giúp lập kế hoạch chiến lược tốt hơn

Balanced Scorecard cung cấp một bộ khuông thể hiện quan hệ nhân quả giữa các yếu tố mục tiêu với nhau, tức là chúng đã đồng thuận với một chiến lược cốt lõi nhất định. Kết quả thực hiện các yếu tố mục tiêu này đó chính là các mảnh ghép để tạo ra một bức tranh hoàn chỉnh về chiến lược của doanh nghiệp bạn.

• BSC giúp cải thiện truyền thông doanh nghiệp

Khi đã có một bức tranh chiến lược hoàn chỉnh – tất cả chiến lược được “vẽ” trên một mặt giấy, các bạn sẽ dễ dàng hơn để triển khai kế hoạch truyền thông doanh nghiệp, gồm có cả truyền thông phía ngoài và truyền thông nội bộ. Mô hình BSC không những giúp đối tác và viên chức của bạn nắm vững hơn về nội dung chiến lược mà còn tồn tại tuyệt hảo và dễ nhớ tới từng ưu điểm, nhược điểm,… của những thước đo bạn đang thực hiện.

• BSC giúp liên kết chặt chẽ các dự án khác nhau trong doanh nghiệp

Khi đã có bộ khuông là mô hình BSC, mọi kế hoạch dự án nhỏ lẻ đều sở hữu nền tảng và cơ sở chiến lược để dễ dàng xây dựng. Nhờ vậy, chúng ta cũng có thể đảm nói rằng toàn thể doanh nghiệp đang thống nhất đi chung một hướng mà không có dự án nào bị lãng phí cả.

• BSC giúp cải thiện hiệu suất báo cáo giải trình

BSC có thể được sử dụng để làm đề cương báo cáo giải trình tổng quan. Điều này hỗ trợ cho việc báo cáo giải trình trở thành nhanh chóng và gọn ghẽ hơn, với những nội dung tập trung được rõ ràng nhất vào các vấn đề chiến lược quan trọng nhất.

4. Vận dụng BSC (Balanced scorecard) thế nào để mang lại lợi ích cho doanh nghiệp?

Theo kết quả khảo sát năm 2016 của 2GC Active Management dựa trên người dùng của BSC (Balanced scorecard) mà trong đó có tới hơn 75% là các nhóm điều hành hoặc quản lý cấp cao, vai trò chính của BSC là thực hiện chiến lược. Chỉ một số ít người trả lời sử dụng nó để quản lý hoạt động doanh nghiệp, và khoảng tầm 25% trong đó sử dụng BSC chỉ để báo cáo giải trình.

Tuy nhiên, trên thực tế, BSC là một phương pháp luận mang lại rất nhiều lợi ích nếu như bạn biết phương pháp ứng dụng hợp lý trong doanh nghiệp.

BSC là một cầu nối liên kết giữa công việc của viên chức với những mục tiêu chung của doanh nghiệp

Trước tiên, hãy nỗ lực cố gắng kiểm soát các tài liệu trong mô hình BSC của bạn

Nếu như bạn đang nỗ lực cố gắng tính toán mọi thứ nhưng không phải từ góc độ chiến lược, có tức là bạn đang lãng phí thời kì và công sức của con người cho một mớ hỗn độn. Vì vậy, nếu doanh nghiệp của bạn đang quá tải với số tài liệu cần đưa vào BSC, hãy khai mạc bằng việc xác định rõ chiến lược và đặt nó lên một mảnh giấy. Đó đó chính là văn cảnh giúp cho bạn dễ dàng tư duy về kiểu cách đặt những tài liệu của doanh nghiệp vào mô hình BSC.

Bạn cũng có thể tham khảo quy trình đặt tài liệu vào văn cảnh như tiếp sau đây:

• Giới hạn số lượng các yếu tố mục tiêu trong mô hình BSC. Số lượng này nên dao động trong khoảng tầm 10-15 mục tiêu cho tổng toàn bộ 4 thước đo, bởi nếu nhiều hơn thì bạn có nguy cơ bị mất tập trung vào mạng lưới hệ thống chiến lược cốt lõi.
• Sẵn sàng sẵn các vướng mắc về từng yếu tố mục tiêu trước mỗi cuộc họp. Hãy nhấn mạnh vấn đề vào tình trạng của những số lượng có thể tính toán được.
• Tổng hợp tài liệu của tất cả yếu tố mục tiêu cùng với những vướng mắc trên rồi gửi tới viên chức 1-2 ngày trước lúc diễn ra cuộc họp và yêu cầu họ nghiên cứu kỹ lưỡng.
• Quyết định hành động trong các cuộc họp nhìn nhận chiến lược. Ghi lại các quyết định này và nghiêm túc nhắc nhở mọi người chịu trách nhiệm về nó.

Tiếp theo, hãy tính toán và nhìn nhận các yếu tố mục tiêu trong mô hình BSC của bạn

Bạn cũng có thể quy ước một mạng lưới hệ thống ký hiệu hoặc sắc tố để khắc ghi các yếu tố mục tiêu khác nhau. Cùng xem báo cáo giải trình từ phía người chịu trách nhiệm chính và quyết định xem yếu tố mục tiêu nào thuộc loại nào. Ví dụ:

Xem Thêm : Bảng đối chiếu công nợ tiếng Anh là gì

Red color: Yếu tố mục tiêu cần bổ sung thêm tài nguyên hoặc sự trợ giúp tới từ phía ngoài để mang mọi thứ trở lại đúng định hướng thuở đầu.

Màu vàng: Yếu tố mục tiêu gần như đang đi đúng hướng hoặc gặp một tí trở ngại có thể tự xử lý.

Màu xanh lá cây: Yếu tố mục tiêu có mọi thứ đang đi đúng hướng.

Lưu ý rằng việc nhìn nhận này cần khách quan nhất có thể để tránh các trường hợp gán nhầm mác dẫn đến việc sửa chữa bị sai, hạ thấp mục tiêu để đảm bảo hiệu suất hoặc cố ý che giấu thiếu sót bản thân. Hãy tận dụng tối đa các số lượng được tính toán sáng tỏ và thành lập hội đồng nhìn nhận nếu cấp thiết.

Đang đi tới lúc gán KPI tương ứng với những yếu tố mục tiêu

Nếu như mô hình BSC (Balanced scorecard) là một phương tiện quản lý chiến lược dựa vào kết quả tính toán và nhìn nhận thì KPI (Key Performance Indicator) đó chính là phương tiện quản lý hiệu suất để bạn giao trách nhiệm cho viên chức và nhìn nhận xem họ đã tuân theo đúng chiến lược đó hay chưa. Một nhà quản trị tài giỏi sẽ lựa chọn sử dụng song song hai phương tiện này.

Tương ứng với những yếu tố mục tiêu, hãy đưa ra các KPI tương ứng. KPI càng sát với tình hình thực tế mà bạn đã tính toán và nhìn nhận ở trên thì sẽ càng có hiệu quả rõ rệt.

Dựa vào nhìn nhận KPI định kỳ, các bạn sẽ xác định được khoảng tầm cách giữa hiệu suất thao tác làm việc thực tế của doanh nghiệp và mục tiêu đã định ra, thông qua đó có kế hoạch cải thiện, kiểm soát và điều chỉnh hợp lý.

Cuối cùng, hãy kết nối các yếu tố mục tiêu lại với nhau

Hãy sử dụng mũi tên 1 chiều để thể hiện quan hệ giữa các yếu tố mục tiêu. Bạn cũng có thể linh hoạt hơn để kết nối hai mục tiêu trong cùng thước đo, gom 2 mục tiêu lại thành nguyên nhân của một mục tiêu khác, một mục tiêu dẫn tới hai mục tiêu khác,… miễn sao không có mục tiêu nào đứng riêng lẻ một mình.

Vậy là bạn đã sở hữu một mô hình Balanced scorecard của riêng doanh nghiệp mà từng số lượng trong này đều gắn chặt với thực tế bạn đang quản trị. Thực hiện theo như đúng chiến lược của BSC đó chính là lộ trình ngắn nhất và kiên cố nhất dẫn tới thành công của doanh nghiệp.

Và Map chiến lược (Strategy map) đó chính là mô hình tư duy chiến lược cho nhà lãnh đạo

Cùng với BSC, Kaplan và Norton cũng giới thiệu mô hình Map chiến lược (Strategy map), như một sự mở rộng của BSC, thể hiện quan hệ nhân-quả giữa các yếu tố trong BSC. Một strategy map giống như map phong cảnh khu vực khi chúng ta dẫn dắt quân đội của mình tiến vào khai phá một vùng đất mới.

Mô hình tổng quan về Map chiến lược (Strategy map)

Map chiến lược là một mô hình có cấu trúc hàng. Mỗi hàng gồm có các nội dung mô tả và các mục tiêu trung hạn liên quan tới một trong 4 yếu tố quan trọng cấu thành nên cỗ máy doanh nghiệp hoạt động. Các chiều mũi tên được vẽ thể hiện quan hệ tương trợ chiến lược giữa các yếu tố.

Chiến lược khái quát sự vận chuyển của một doanh nghiệp từ vị trí ngày nay sang một vị trí kỳ vọng khác trong tương lai. Bởi vì doanh nghiệp mới đang kỳ vọng chứ chưa bao giờ thực sự có mặt tại nơi đến này, con phố dẫn đến đó luôn gồm có một loạt các giả thuyết chưa kiểm định được độ kiên cố. Map chiến lược giúp doanh nghiệp chỉ rõ quan hệ nguyên nhân – kết quả giữa các yếu tố cấu thành nên cỗ máy, từ đó đã cho thấy việc thực hiện cải tiến một yếu tố cụ thể sẽ tác động trực tiếp và gián tiếp tới những yếu tố khác ví như thế nào.

Sau đó, Map chiến lược giúp sắp xếp tất cả những đơn vị và nguồn lực của doanh nghiệp tương ứng với những giả thuyết đó và chỉ ra các mục tiêu quan trọng cần đạt được nhằm phục vụ chiến lược đề ra. Song song, Map cũng cung cấp cho toàn thể viên chức một chiếc nhìn trực quan về kiểu cách công việc của họ được liên kết với những mục tiêu chung của doanh nghiệp.

Từ một góc nhìn to nhiều hơn, Map chiến lược cho thấy cách một doanh nghiệp có khả năng chuyển đổi các sáng kiến ​​và nguồn lực tiềm tàng của mình – gồm có cả những tài sản vô hình dung như văn hóa truyền thống doanh nghiệp và tri thức của viên chức – thành các kết quả hữu hình như doanh thu và lợi nhuận.

Tóm lại

Mô hình BSC (Balanced scorecard) là một phương tiện quản trị cực kỳ mạnh mẽ để cải thiện tình hình ngày nay của doanh nghiệp và định hướng tới các mục tiêu quan trọng và khả thi. Các thước đo trong đó có quan hệ nhân – quả với nhau và đều là nguồn năng lượng cấp thiết để giữ vững và nâng mạnh hơn nữa sức khoẻ doanh nghiệp.

Base.vn – Nền Tảng Quản Trị Doanh Nghiệp Toàn Diện, tự hào sát cánh đồng hành cùng +8000 khách hàng doanh nghiệp hàng đầu trong nhiều nghành nghề như: VIB, Ngân Hàng Á Châu, MB, Sacombank, VPBank, Vissan, Golden Gate, Pizza Hut, Twitter Beans Coffee, Decathlon, Bamboo Airways, Ninja Van Việt Nam, Rạng Đông, Á Đông ADG, Nagakawa Group, CenLand, Địa Ốc Him Lam, Ecopark, Amber Academy, Goldsun Truyền thông Group, Urbox, Medipharco, Bệnh viện Phổi Trung Ương, Bệnh viện Gia An 115, Thái Hà Books…

Tham khảo ngay Bộ giải pháp Kinh doanh không gián đoạn (Business Continuity) giúp doanh nghiệp xử lý triệt để bài toán này. Nhận ngay 01 Premium Ebook do Base.vn phối hợp cùng tập đoàn FPT thực hiện khi ĐĂNG KÝ TRẢI NGHIỆM bộ giải pháp.