Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ là một tổ chức đa chính phủ nước nhà được thành lập bởi các nước Iran, Irắc, Cô oét, Arập Xêút và Vênêxuêla tại Hội nghị Batđa. Vậy OPEC là gì? Chức năng và vai trò của tổ chức các nước xuất khẩu khí đốt OPEC ra sao?

Bạn Đang Xem: OPEC là gì? Chức năng và vai trò của tổ chức các nước xuất khẩu dầu lửa OPEC

Tổng đài Trạng sư tư vấn pháp luật trực tuyến 24/7: 1900.6568

1. OPEC là gì?

Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) là một tổ chức liên chính phủ nước nhà được thành lập tại Hội nghị Baghdad năm 1960. Năm nước thành viên sáng lập của OPEC là Iran, Iraq, Kuwait, Ả Rập Xê Út và Venezuela. OPEC là một tổ chức liên chính phủ nước nhà túc trực của 14 quốc gia đang phát triển xuất khẩu dầu mỏ, là tổ chức điều phối và thống nhất các chính sách dầu khí của khá nhiều quốc gia thành viên.

OPEC là tổ chức đa chính phủ nước nhà được thành lập bởi các nước Iran, Iraq, Kuwait, Ả Rập Xê Út và Venezuela trong hội nghị tại Bagdad (10-14/9/1960). Các thành viên Qatar (1961), Libya (1962), UAE (1967), Algérie (1969) và Nigeria (1971) tuần tự gia nhập tổ chức sau đó. Ecuador (1973-1992), Indonesia (1962-2008) và Gabon (1975-1994) cũng từng là thành viên của OPEC. Trong 5 năm trước nhất trụ sở của OPEC đặt tại Genève, Thụy Sĩ, sau đấy chuyển về Viên, Áo từ thời điểm tháng 9/1965.

Trong năm năm trước nhất trụ sở của OPEC đặt tại Genève, Thụy Sĩ, sau đấy chuyển về Wien, Áo từ thời điểm tháng 91965. Các nước thành viên OPEC khai thác vào khoảng tầm 40% tổng sản lượng khí đốt thế giới và nắm giữ khoảng tầm 3/4 trữ lượng dầu thế giới. OPEC có khả năng kiểm soát và điều chỉnh hạn ngạch khai thác khí đốt của khá nhiều nước thành viên và thông qua đó có khả năng khống chế giá dầu. Hội nghị các bộ trưởng liên nghành phụ trách năng lượng và dầu mỏ thuộc tổ chức OPEC được tổ chức mỗi năm hai lần nhằm nhận định thị trường dầu mỏ và đề ra các giải pháp phù hợp để đảm bảo việc cung cấp dầu.

Bộ trưởng liên nghành các nước thành viên thay nhau theo nguyên tắc xoay vòng làm chủ toạ của tổ chức hai năm một nhiệm kỳ. Mục tiêu chính thức được ghi vào hiệp nghị thành lập của OPEC là ổn định thị trường dầu thô, gồm có các chính sách khai thác dầu, ổn định giá dầu thế giới và ủng hộ về mặt chính trị cho những thành viên khi bị các giải pháp cưỡng chế vì các quyết định của OPEC.

Nhưng thật ra nhiều giải pháp được đề ra lại sở hữu động cơ bắt nguồn từ quyền lợi quốc gia, ví dụ như trong các cơn khủng hoảng cục bộ dầu, OPEC không những đang không tìm cách hạ giá dầu mà lại duy trì chính sách cao giá trong thời kì dài. Mục tiêu của OPEC thật ra là một chính sách dầu chung nhằm để giữ giá. OPEC dựa vào việc phân bổ hạn ngạch cho những thành viên để kiểm soát và điều chỉnh lượng khai thác dầu, tạo ra khan hiếm hoặc dư dầu giả tạo nhằm thông thông qua đó có thể tăng, giảm hoặc giữ giá dầu ổn định. Có thể coi OPEC như thể một liên minh độc quyền (cartel) luôn tìm cách giữ giá dầu tại mức có lợi nhất co các thành viên.

OPEC tiếng Anh là Organization of Petroleum Exporting Countries

The Organization of the Petroleum Exporting Countries (OPEC) is a permanent, intergovernmental Organization, created at the Baghdad Conference on September 10-14, 1960, by Iran, Iraq, Kuwait, Saudi Arabia and Venezuela. The five Founding Members were later joined by: Qatar (1961) – terminated its membership in January 2019; Indonesia (1962) – suspended its membership in January 2009, reactivated it in January 2016, but decided to suspend it again in November 2016; Libya (1962); United Arab Emirates (1967); Algeria (1969); Nigeria (1971); Ecuador (1973) – suspended its membership in December 1992, reactivated it in October 2007, but decided to withdraw its membership effective 1 January 2020; Angola (2007); Gabon (1975) – terminated its membership in January 1995 but rejoined in July 2016; Equatorial Guinea (2017); and Congo (2018). OPEC had its headquarters in Geneva, Switzerland, in the first five years of its existence. This was moved to Vienna, Austria, on September 1, 1965.

OPEC’s objective is to co-ordinate and unify petroleum policies among Member Countries, in order to secure fair and stable prices for petroleum producers; an efficient, economic and regular supply of petroleum to consuming nations; and a fair return on capital to those investing in the industry.

2. Mục tiêu hoạt động của OPEC:

Mục tiêu hoạt động chính thức của OPEC được ghi trong Qui chế Thành lập của tổ chức là điều phối và thống nhất chính sách khai thác dầu giữa các nước thành viên nhằm ổn định giá dầu thế giới tại mức công minh và ổn định cho những nước sinh sản, đảm bảo nguồn cung cấp dầu hiệu quả, tài chính và thường xuyên cho những nước tiêu dùng, đảm bảo mức lợi nhuận công minh cho những nhà góp vốn đầu tư, thông qua đó bảo vệ lợi ích của khá nhiều nước thành viên.

Xem Thêm : Gc là gì? Ý nghĩa của GC trên Facebook

Nói cách khác, về thực chất, OPEC đây chính là một cartel (liên minh tài chính) giữa các nước sinh sản khí đốt nhằm duy trì một tổ chức cơ cấu giá có thể phản ánh được lợi ích của khá nhiều nước thành viên thông qua việc phối hợp định giá và xây dựng hạn ngạch sinh sản cho những nước thành viên.

3. Lịch sử vẻ vang hình thành và phát triển của OPEC:

Vào trong ngày 10-14/9/1960, theo sáng kiến của Bộ trưởng liên nghành Bộ Năng lượng và Mỏ Venezuelan Juan Pablo Pérez Alfonso và bộ trưởng liên nghành Bộ Năng lượng và Mỏ Ả Rập Xê Út Abdullah al-Tariki, các chính phủ nước nhà Iraq, Iran, Kuwait, Ả Rập Xê Út và Venezuela nhóm họp tại Baghdad để thảo luận các phương án nhằm tăng giá dầu thô sinh sản ở các quốc gia này.

OPEC được thành lập nhằm thống nhất và phối hợp các chính sách về dầu mỏ của khá nhiều quốc gia thành viên. Giữa năm 1960 và 1975, tổ chức này đã mở rộng gồm có các thành viên mới như Qatar (1961), Indonesia (1962), Libya (1962), Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (1967), Algérie (1969), và Nigeria (1971). Ecuador và Gabon trước kia từng là thành viên của OPEC, nhưng Ecuador đã thoái lui ngày 31/12/1992 do không thể chi trả 2 triệu đô la phí thành viên và có nhu cầu sinh sản nhiều dầu hơn chỉ tiêu mà OPEC được cho phép, dù vậy họ gia nhập trở lại vào tháng 10/2007. Các mối quan tâm tương tự đã và đang xúc tiến Gabon ngừng làm thành viên vào tháng 1/1995. Angola gia nhập đầu năm mới 2007. Na Uy và Nga tham gia các hội nghị của OPEC với tư cách là quan sát viên.

Tháng 5/2008, Indonesia tuyên bố rời khỏi OPEC khi hết hạn thành viên và vào ở thời gian cuối năm đó, nước này trở thành quốc gia nhập khẩu dầu và không thể đạt được chỉ tiêu sinh sản dầu. 1 bản tuyên bố do OPEC đưa ra ngày 10/9/2008 đã xác nhận Indonesia rút khỏi tổ chức này, trong đó có đoạn “thật tiếc là chúng tôi phải gật đầu mong muốn của Indonesia để dừng tư cách thành viên trong Tổ chức OPEC và hy vọng rằng Quốc gia này sẽ sẵn sàng gia nhập trở lại trong một tương lai không xa.”

4. Dụng cụ kiểm soát và điều chỉnh sản lượng dầu của OPEC:

Dụng cụ chính được OPEC sử dụng để kiểm soát và điều chỉnh sản lượng dầu đẩy ra thị trường của khá nhiều nước thành viên đây chính là hạn ngạch sinh sản. Thay mặt đại diện các quốc gia thành viên nhóm họp mỗi năm gấp hai nhằm thiết lập chính sách sinh sản chung trong tương lai dựa trên dự báo toàn cầu về cung và cầu khí đốt. Mỗi hội nghị OPEC đều đề ra hạn ngạch sinh sản mới, chia theo tỉ lệ tương ứng cho những quốc gia thành viên.

Cam kết của khá nhiều nước thành viên so với hạn ngạch sinh sản không phải lúc nào thì cũng nhất quán, và một số nước thành viên OPEC, nhất là những nước có sản lượng nhỏ, thường xuyên vượt quá hạn ngạch được phép của mình.

Các thành viên có sản lượng lớn, nhất là Ả Rập Xê Út, thường phải cắt giảm sản lượng của mình để bù cho việc sinh sản quá hạn ngạch của khá nhiều thành viên khác. Việc giá dầu sụt giảm giữa trong khoảng thời gian 1980 và cuối trong khoảng thời gian 1990 một phần là vì các thành viên thiếu cam kết trong việc tuân thủ khối hệ thống hạn ngạch.

5. OPEC trong thời đoạn hiện nay:

Ngành công nghiệp dầu mỏ ngày này mang những đặc điểm của một mô hình đa nhân tố. Có một số nhân tố quan trọng, song không một nhân tố nào có thể một mình duy trì được sự ổn định của thị trường. Tầm quan trọng của OPEC đã suy giảm sau thời đoạn được xem là đỉnh cao của tổ chức này vào giữa trong khoảng thời gian 1970, nhưng chưa xuất hiện một tổ chức nào có đủ sức để thay thế nó.

Sự suy giảm về tầm quan trọng của OPEC cũng đi kèm với nỗ lực chung của thế giới trong việc tiết kiệm ngân sách và chi phí năng lượng và tìm kiếm các nguồn năng lượng thay thế. Trong tổ chức cơ cấu doanh nghiệp của ngành, các đơn vị quốc doanh hiện giữ vai trò chủ đạo. Theo Cơ quan tin tức Năng lượng Mỹ (US Energy Information Administration), tính đến thời khắc trong năm 2007, xấp xỉ 78% sản lượng dầu thế giới do 50 đơn vị sinh sản, 70% số sản lượng này được sinh sản bởi các đơn vị dầu mỏ quốc doanh.

Những hoạt động sinh hoạt chính trong ngành dầu mỏ của OPEC

– 14 tháng 9 năm 1960: thành lập tổ chức theo đề xuất của Vênêxuêla tại Bátđa.

– 1965: Dời trụ sở về Viên. Các thành viên thống nhất một chính sách khai thác chung để bảo vệ giá.

– 1970: Nâng giá dầu lên 30%, nâng thuế tối thiểu ứng dụng cho những đơn vị khai thác dầu lên 55% của lợi nhuận.

Xem Thêm : Affiliation Là Gì? Affiliation Trong CV Có Ý Nghĩa Như Thế Nào?

– 1971: Nâng giá dầu sau lúc thương lượng với những tập đoàn khai thác. Tiến tới đạt tỷ lệ quốc gia hóa 50% các tập đoàn.

– 1973: Tăng giá dầu tăng từ 2,89 USD một thùng lên 11,65 USD. Thời kì này được gọi là cuộc khủng hoảng cục bộ dầu lần thứ nhất, OPEC khai thác 55% lượng dầu của thế giới.

– 1974 đến 1978: tăng giá dầu 5-10% hầu như mỗi nửa năm một lần để chống lại việc USD bị mức lạm phát.

– 1979: Khủng hoảng cục bộ dầu lần thứ hai. Sau cuộc cách mệnh Hồi giáo giá dầu từ 15,5 USD một thùng được thổi lên 24 USD. Libia, Angiêri và Irắc thậm chí còn đòi đến 30 USD cho một thùng.

– 1980: Đỉnh điểm chính sách cao giá của OPEC. Lybi đòi 41 USD, Ả Rập Saudi 32 USD và các nước thành viên sót lại 36 USD cho một thùng dầu.

– 1981: Lượng tiêu thụ dầu giảm do các nước công nghiệp lâm vào tình thế cuộc khủng hoảng cục bộ tài chính và bắt nguồn từ cuộc khủng hoảng cục bộ dầu lần thứ nhất, do giá dầu cao, nhiều nước trên thế giới góp vốn đầu tư vào các nguồn năng lượng khác. Lượng tiêu thụ dầu thế giới giảm 11% trong thời kì từ 1979 đến 1983, Thị Phần dầu của OPEC trên thị trường thế giới giảm xuống còn 40%.

– 1982: Quyết định giảm lượng sinh sản tuy được thông qua nhưng lại không được những thành viên giữ đúng. Thị trường của OPEC giảm xuống còn 33% và vào năm 1985 còn 30% trên tổng số lượng khai thác dầu trên thế giới. Lượng khai thác dầu giảm xuống tới mức thấp kỷ lục là 17,34 triệu thùng một ngày.

– 1983: Giảm giá dầu từ 34 USD xuống 29 USD một thùng. Giảm hạn ngạch khai thác từ 18,5 triệu xuống 16 triệu thùng một ngày.

– 1986: Giá dầu rơi xuống đến dưới 10 USD một thùng do sinh sản thừa và do một số nước trong OPEC giảm giá dầu.

– 1990: Giá dầu được thổi lên trong tầm từ 18 đến 21 USD một thùng. Nhờ vào cuộc chiến tranh vùng Vịnh giá dầu đạt tại mức cao.

– 2000: Giá dầu đã dao động mạnh, vượt qua cả hai mức thấp và rất tốt trong lịch sử dân tộc. Nếu trong quý I, chỉ với 9 USD người ta cũng luôn tồn tại thể mua được một thùng dầu thì trong quý IV giá đã vượt trên 37 USD một thùng. Các thành viên của OPEC đồng ý giữ giá dầu tại mức 22-28 USD/thùng.

– 2005: OPEC quyết định giữ nguyên lượng khai thác 27 triệu thùng. Các thành viên đã nhất trí “tạm ngưng” không giữ giá dầu tại mức 22-28 USD/thùng.

Sau một thời kì dài từ trong năm 2007, giá dầu mỏ liên tục tăng, có thời khắc đạt tới mức xấp xỉ 150 USD/thùng, hiện nay (8-2008) giá dầu đang đứng tại mức trên dưới 110 USD/thùng.