Thưa PGS.TS Nguyễn Lân Trung, tiếng nói, chữ viết là tài sản vô cùng quan trọng và quý giá của bất kỳ dân tộc bản địa nào trên thế giới, là niềm tự hào của mỗi dân tộc bản địa. Tiếng Việt của dân tộc bản địa Việt Nam cũng vậy. Trải qua các thời đoạn phát triển, Tiếng Việt của tất cả chúng ta đã được hình thành và có vai trò ra làm sao?

Bạn Đang Xem: Ngôn ngữ là hồn cốt của dân tộc

– Tiếng Việt có một lịch sử vẻ vang hình thành lâu dài, sự ra đời, tồn tại và phát triển của chữ viết tiếng Việt cũng là một nỗ lực rất lớn của biết bao thế hệ. Lấy ví dụ suốt 1.000 năm Bắc thuộc, Việt Nam chịu ảnh hưởng tác động sâu nặng của tiếng Hán, nhưng rồi tất cả chúng ta cũng xuất hiện chữ viết riêng, đó là chữ Nôm – mạng lưới hệ thống văn tự ngữ tố dùng làm viết tiếng Việt, dựa trên cơ sở chữ Hán tạo ra các chữ mới bổ sung cho việc viết và diễn đạt các từ thuần Việt không có trong bộ chữ Hán lúc đầu. Rồi vào đầu thế kỷ 17, lúc các tu sĩ Phương Tây Dòng Tên vào truyền giáo ở nước ta, họ đã khai mạc xây dựng phương pháp thu thanh tiếng Việt bằng vần âm Latinh, làm tiền đề cho tất cả một quá trình lâu dài hình thành và phát triển nên chữ Quốc ngữ.

Dù trải qua nhiều thăng trầm, nhưng nhân dân ta đã luôn làm tất cả để bảo tồn tiếng nói, tiếng nói nói và tiếng nói viết, hồn cốt của dân tộc bản địa. Tiếng nói là dụng cụ của tư duy, của giao tiếp, tiếng nói song song là dụng cụ để truyền tải cả một nền văn hóa cổ truyền, một ý thức dân tộc bản địa. Câu nói “Tiếng Việt còn, nước Nam còn” luôn văng vẳng bên ta, khẳng định vai trò vô cùng quan trọng của tiếng nói dân tộc bản địa.

Trải qua thời kì, người dân Việt Nam không ngừng nghỉ giữ gìn, cải tiến tiếng Việt, làm cho tiếng nói của dân tộc bản địa ngày càng giàu và đẹp, luôn là niềm tự hào của con người Việt Nam trước bầy quốc tế. Vậy, Tiếng Việt giữ vị trí ra làm sao trong việc phát triển sơn hà, thưa ông?

– Trong lịch sử vẻ vang phát triển dân tộc bản địa, tất cả chúng ta luôn dành được một ý kiến đúng đắn, nhất quán về sứ mệnh bảo tồn, duy trì và phát triển tiếng Việt. Còn nhớ từ những ngày trước tiên, ngay sau thắng lợi của cuộc Cách mệnh Tháng Tám, khi giặc đói còn đang hoành hành khắp nơi, Hồ Chủ toạ đã kêu gọi đồng bào bên cạnh nhiệm vụ chống giặc ngoài, giặc đói còn phải chống cả giặc dốt nữa. Trào lưu Bình dị học vụ xóa nạn mù chữ với phương châm “người biết chữ dạy người không biết chữ” đã mang lại con chữ đã cho chúng ta biết bao người dân.

Xem Thêm : 1 Quần lót rung là gì? Tác dụng, cách dùng hiệu quả và nơi bán – Món Miền Trung

Tiếng nói là một cấu phần của văn hóa truyền thống, tiếng nói truyền tải văn hóa truyền thống, các mô hình văn hóa truyền thống nghệ thuật và thẩm mỹ, những giá trị, những nét đặc thù văn hóa truyền thống được thể hiện thông qua tiếng nói và bằng tiếng nói. Tất cả chúng ta tự hào dành được một kho tàng văn thơ tiềm tàng, một nền văn học khổng lồ tạo ra sự những giá trị nhân văn của dân tộc bản địa. Tiếng nói góp phần quan trọng phát triển khoa học kỹ thuật, công nghệ, với một mạng lưới hệ thống thuật ngữ của riêng mình. Không phải bất luận sơn hà đang phát triển nào thì cũng đều phải sở hữu thể giảng dạy ở tất các các cấp học, các bậc học bằng tiếng mẹ đẻ của dân tộc bản địa mình.

Tiếng Việt đã góp phần tạo nên bản sắc Việt Nam trong suốt quá hình thành và phát triển dân tộc bản địa, là nhân tố, là chìa khóa tạo nên sự thống nhất, hòa hợp, kết đoàn trong đấu tranh phóng thích dân tộc bản địa và xây dựng sơn hà Việt Nam, tiếng nói Việt Nam luôn là niềm tự hào vang lên trên các forums, trên trường quốc tế.

Giữ gìn và làm giàu tiếng Việt là trách nhiệm của toàn dân. Song, cuộc sống phát triển không ngừng nghỉ trong toàn cảnh sự xâm nhập mạnh mẽ của tiếng nước ngoài, tiếng Việt trong quá trình sử dụng đã đề ra rất nhiều thử thách liên quan đến tính toàn vẹn, sự trong sáng và phong phú. Liệu có phải ý thức giữ gìn tiếng Việt có những thời gian, có nơi còn không được quan tâm đúng mức?

– Thế giới ngày này là một thế giới phẳng, sự giao lưu giữa các thứ tiếng, sự xâm nhập của một tiếng nói nước ngoài vào là không tránh khỏi và ngày càng diễn ra với tốc độ cao hơn nữa, nhưng ta nên coi đó là một thế tất, mặt khác sự giao thoa tiếng nói đó còn tồn tại thể mang lại nhiều điểm tích cực cho việc phát triển của mỗi quốc gia. Vấn đề là thái độ và sự xử sự của tất cả chúng ta ra làm sao trước những xung đột nếu có đó. Việt Nam cũng không nằm trong ngoại lệ, sự “xâm nhập” của không ít ngoại ngữ, nhất là tiếng Anh vào nước ta là rất mạnh mẽ, đôi lúc gây ra một tình trạng diễn đạt theo ý riêng là “lộn xộn” vượt mức.

Tất cả chúng ta đã thấy trong cuộc sống và trong cả tại những forums khoa học sự lạm dụng tiếng nước ngoài, sự sử dụng chắp vá, diễn đạt theo ý riêng là khá bừa bãi, thậm chí còn là việc phô trương có phần lố lỉnh của một phòng ban người dân, nhà khoa học. Nhất là sự lạm dụng này đang xẩy ra ngay trên các phương tiện thông tin đại chúng, gây ra rất nhiều hệ lụy và ảnh hưởng tác động xấu tới hội đồng. Không hề muốn là xu phía này có phần tăng lên trong trong khoảng time gần đây do xu thế mở cửa của sơn hà. giáo dục và đào tạo tiếng Việt trong nhà trường phổ thông, giáo dục gia đình trong lời ăn tiếng nói của con cháu, sự uốn nắn của người lớn, người dân có trách nhiệm so với sự sử dụng tiếng Việt lệch chuẩn của giới trẻ…, cũng không được quan tâm thích đáng gây ra một thực trạng khá đau lòng như hiện nay.

Đang đi tới lúc cần phải có một sự xem xét nghiêm túc, một sự quyết tâm vào cuộc quyết liệt hơn nữa của những cơ quan có thẩm quyền, Tính từ lúc cấp chất lượng cao, có sự khảo sát toàn diện, điều tra xã hội có chiều sâu và sự thẩm định chặt chẽ để sở hữu thể dành được một bức tranh tổng thể về ảnh hưởng tác động của không ít xu thế này tới việc giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt, từ đó xây dựng và triển khai mạng lưới hệ thống các giải pháp hiệu quả nhất.

Thời kì qua, tất cả chúng ta đã và đang có những nỗ lực không ngừng nghỉ, những bài nghiên cứu sâu, những hội nghị, hội thảo chiến lược, những quyết sách mới, những thay đổi trong sách giáo khoa, tài liệu giảng dạy tiếng Việt và ngữ văn ở các cấp học, những lớp học về tiếng Việt trên báo, đài, truyền hình…, nhưng thật sự từng ấy là chưa đủ vì dường như nó thiếu đi một định hướng chung, một chiến lược xuyên thấu, một quyết tâm thực sự đủ lớn để làm thay đổi nhận thức chung, từ các cấp ban ngành, các thiết chế xã hội, cho tới người dân. Mạng lưới hệ thống giải pháp cần căn cơ và toàn diện, các chế tài đủ mạnh đi kèm với những cơ chế tôn vinh, khen thưởng cũng sẽ góp phần nâng cao ý thức của người sử dụng tiếng Việt, đó là điều cốt lõi nhất.

Xem Thêm : Tài liệu ISO 9001 QA và QC trong ngành may là gì? Kỹ năng cần có của Nhân viên QA/QC?

Tôi cũng nhận định rằng Quốc gia cần xem xét lấy một ngày trong năm làm “Ngày tôn vinh và giữ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt”.

Thưa ông, cuộc sống càng phát triển năng động thì tốc độ tăng lên vốn từ vựng mới ngày càng cao. Đó là xu thế thế tất. Cần phải làm gì để chỉnh đốn những sai lệch trong sử dụng tiếng nói, kiểm soát và điều chỉnh hành vi tiếng nói?

– Trước hết, những thiết chế được giao nhiệm vụ nghiên cứu và tư vấn chính sách, như Viện Tiếng nói học Việt Nam, Hội Tiếng nói học Việt Nam, Hội nhà văn Việt Nam, mạng lưới hệ thống các trường ĐH…, cần thể hiện rõ hơn nữa vai trò của mình. Những đơn vị tuyên giáo, những cơ quan thông tin đại chúng, các Nhà xuất bản…, cũng đóng một vai trò quyết định. Khi đối chiếu với ảnh hưởng tác động không tốt từ sự xâm nhập của tiếng nước ngoài thì hãy quan niệm giao lưu văn hóa truyền thống là xu hướng chung, nhưng làm thế nào để “để hòa nhập nhưng không hòa tan” lại là vấn đề khác.

Cuối cùng, nói gì thì nói, ý thức của người dân là cái quan trọng nhất, ý thức đó không tự nó sinh ra mà là sản phẩm của tất cả một quá trình giáo dục, từ gia đình đến nhà trường, từ văn phòng nơi thao tác đến đến những forums, các phương tiện thông tin đại chúng…, tất cả sẽ tạo ra sự một sức mạnh tổng hợp để ở mọi nơi, mọi lúc người dân được sống trong một không khí trong sạch của một tiếng Việt trong sáng, giàu nhạc điệu, giàu sức sống.

Nhắc đến một Hội nghị Văn hóa truyền thống, nhiều người thường chỉ nghĩ đến những nội dung liên quan đến những mô hình nghệ thuật và thẩm mỹ, đến văn học, thơ ca, đến những phong tục tập quán…, nhưng thực ra một yếu tố nằm cơ hữu trong tất cả những nội dung đó, góp phần quan trọng tạo nên những giá trị đó là tiếng nói lại sở hữu phần không được quan tâm thích đáng!

Hy vọng rằng trong Hội nghị Văn hóa truyền thống sắp tới, tiếng Việt sẽ tìm lại được vị trí vốn có của nó, vị thế, vai trò, và nhu cầu bức thiết giữ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt được đặt lên ngang tầm với những vấn đề quan yếu khác, tất cả chúng ta sẽ có được hẳn một tiểu ban riêng giành riêng cho tiếng Việt, để sau Hội nghị, sơn hà sẽ tiến hành tận mắt chứng kiến một luồng sinh khí mới thổi hồn vào trong tiếng Việt yêu thương của tất cả chúng ta.

Theo Lao Động