MỘT SỐ THÔNG TIN DÙNG LÀM DẪN CHỨNG NGHỊ LUẬN XÃHỘI →

Bạn Đang Xem: Mật Thư Tiếng Anh Là Gì

Mật thư là cách dịch sát nghĩa của từ “cryptogram” (“crypto” bắt nguồn từ “kryptos” trong tiếng Hi Lạp, tức là ẩn giấu). Ngày này, mật thư thường được sử dụng trong những cuộc đọ trí hoặc những trò chơi nhằm thử thách khả năng suy luận, sự nhạy bén và vốn tri thức chung của người chơi (nhất là các trại sinh). Trong những trò chơi này, mật thư có thể được viết trên giấy phát cho tất cả những người chơi hoặc bị giấu ở những nơi khó tìm: như viết trên lá cây, trên tường hay được xếp để ở những nơi kín mít trên lối đi…

Mật mã (“ciphen” hay “code”) mang nghĩa rộng hơn mật thư, là dụng cụ để tạo nên phần lớn các mật thư. Mật mã thường được dùng làm liên lạc các thông tin kín đáo giữa các bên với nhau (nhất là trong quân sự chiến lược), vì thế, một văn bản mật mã thường không có chìa khóa (OTT trong mật thư) cũng như cách giải được thể hiện trên văn bản mà chúng phải do các bên tự quy ước trước với nhau. Điều này làm tăng tính bảo mật thông tin cho nội dung của đa số văn bản mật mã, phù phù hợp với mục tiêu sử dụng của chúng. Chính vì tính bảo mật thông tin cao như vậy, quá trình lời giải (Decinphermant) phức tạp hơn nhiều so với việc giải một mật thư. Nó yên cầu một quá trình nghiên cứu lâu dài và yên cầu ở người giải sự thông thạo thâm thúy cũng như độ thông minh tuyệt đối (thường là các Chuyên Viên về ngành tiếng nói học, khoa học tự nhiên,…).Bạn đang xem: Mật thư tiếng anh là gì

Tuy nhiên cũng đều có ý kiến nhận định rằng khái niệm “mật thư” tức là một bức thư được viết bằng mật mã. Bức thư này chứa nội dung kín đáo mà người viết không muốn người ngoài cuộc đọc được. Chính vì thế, đặc điểm của nó cũng giống như mật mã đã được nói ở trên, tức không có khóa hướng dẫn mà tất cả đều phải do người viết thư và người được gửi thư quy định trước với nhau. Đó cũng là mục tiêu sử dụng chính lúc đầu của mật thư trước lúc nó trở thành một phần của những cuộc đọ trí và những trò chơi như ngày này.

Bạn đang xem: Mật thư tiếng anh là gì

Mật mã cũng như mật thư là hai phạm trù cực kỳ đa dạng, thiên biến vạn hóa vì bất kỳ ai cũng đều có thể tạo ra một dạng hay một loại riêng cho mình. Do đó, trong phạm vi hạn hẹp của nội dung bài viết này, chỉ xin đề cập đến một số dạng mật thư, mật mã phổ quát, nổi tiếng ở Việt Nam và quốc tế.

Cấu trúc của một mật thư phổ quát gồm có:

– Khóa của mật thư: là gợi ý để tìm ra dạng và chìa khóa của mật thư, kí hiệu là OTT hay O=n / On.

– Nội dung của mật thư: là đoạn văn bản / kí hiệu nằm trong lòng NW và AR. Kí hiệu NW và AR từng được sử dụng trong kĩ thuật điện báo vô tuyến (radiotelegraphy) trong đó NW: mở màn truyền tin và AR: kết thúc truyền tin. Nhiều nơi mật thư còn được kí hiệu là BV (bản văn – rất dễ gây nên nhầm lẫn với bạch văn) hay MT (mật thư).

Thông điệp sau lúc lời giải thường được gọi là Bạch văn (BV). Ngày nay cách gọi thông điệp mã hóa là NW( kết thúc bằng AR) và thông điệp sau lúc lời giải là BV (bạch văn) thường được sử dụng nhất.Bên cạnh những mật thư phổ quát, cũng đều có những mật thư đặc biệt quan trọng, không theo cấu trúc như trên (ở đây đang nói đến khái niệm mật thư được sử dụng trong các cuộc đọ trí, trò chơi). Những mật thư loại này thường đơn giản, hay thấy cách giải (xem ví dụ a, b, c của phần giới thiệu sơ lược khối hệ thống ẩn giấu phía dưới). Tuy nhiên, cũng đều có những dạng phức tạp và những dạng này thường dành riêng cho những người dân giải mật thư thượng hạng hơn thường nhật.I. Khối hệ thống thay thế: các chữ hoặc nhóm chữ trong BV được thay bằng các chữ / nhóm chữ hoặc kí hiệu (mật thư chuồng nhân tình câu, chuồng bò…) theo một quy tắc nhất định.II. Khối hệ thống dời chỗ (khối hệ thống chuyển vị): các chữ trong BV được sắp xếp lại theo một quy tắc nhất định.Điểm khác nhau cơ bản giữa khối hệ thống thay thế và dời chỗ (hoán vị) là việc thay thế sẽ làm thay đổi các “giá trị” của mỗi chữ trong BV mà không thay đổi vị trí của chúng, còn dời chỗ thì trái lại. Các khối hệ thống (và các dạng) có thể song song được sử dụng trong mật thư.Chi tiết cụ thể về “khối hệ thống dời chỗ” được đề cập ở nội dung bài viết: HỆ THỐNG DỜI CHỖ

III. Khối hệ thống ẩn giấu: gồm 2 dạng chính:

1) BV được ẩn ngay trong mật thư: Trong mật thư thường là một đoạn văn, một mẩu chuyện hay một đoạn (bài) thơ, hoặc thậm chí là là một dãy ký tự. Trong số đó nội dung chính thường được che giấu bởi các nội dung phụ được sắp xếp khéo léo xung quanh. Các nội dung phụ này hoặc vô nghĩa, hoặc đóng vai trò gợi ý, bổ sung ý nghĩa cho nội dung chính.

2) Mật thư được ẩn đi bằng các giải pháp hóa học (còn gọi là mật thư hóa học): như làm chữ chìm trên giấy, phải dùng lửa hơ lửa hay nhúng nước mới nhìn thấy (thường được viết bằng xà bông, huyết thanh, mủ xương rồng, nước chanh, amoniắc…). Mật thư loại này có những thời gian không nhất thiết phải mã hóa, nhưng khi được sử dụng để liên lạc thông tin mật với nhau (nhất là trong quân sự chiến lược), nhằm tăng tính bảo mật thông tin, người ta thường kết phù hợp với mã hóa. Trong các trò chơi, mật thư loại này cũng thường được đưa ra những gợi ý kì quái hướng dẫn đến phương pháp để làm cho nội dung hiện lên (có thể trong khóa vẽ một ngọn lửa hoặc một câu có liên quan đến lửa để diễn tả một mật thư đọc bằng phương pháp hơ lửa; hay hình sóng nước, kí hiệu nước, H2O, một câu có liên quan đến nước để diễn tả một mật thư đọc bằng phương pháp nhúng nước).Chi tiết cụ thể về “khối hệ thống ẩn giấu” được đề cập ở nội dung bài viết: HỆ THỐNG ẨN GIẤU

1. Trong nội dung bài viết này, mật thư sẽ tiến hành trình bày như sau:

– OTT:

– NW và BV: có 2 cách trình bày:

+ Ngắt từng từ: XIN – CHAO – CAC – BAN.

+ Ngắt thành từng cụm 5 chữ: XINCH – AOCAC – BAN.

2. Bảng vần âm:

26 chữ:

29 chữ:

3. Quốc ngữ điện tín (TELEX) và VNI:

AS = A1 = Á

AF = A2 = À

AR = A3 = Ả

AX = A4 = Ã

AJ = A5 = Ạ

AA = A6 = Â

OW = O7 = Ơ

(UOW = ƯƠ)

AW = A8 = Ă

DD = D9 = Đ

4. Morse:

Bảng mã Morse quốc tế

-**********-

I. HỆ THỐNG THAY THẾ:

I.1. Mã Caesar và các dạng thể hiện: Mã Caesar là dạng thay thế chữ – chữ đơn giản nhất, mỗi vần âm trong BV được thay thế bằng vần âm tương ứng cách nó k chữ trong bảng alphabet. Ví dụ với k=3 thì A thay bằng D, B thay bằng E, …, Z thay bằng B. Mã này được đặt tên theo Julius Caesar.

Mã Caesar với k=3

Với k=3, ta có 2 bảng vần âm sau:

(Lưu ý là bảng vần âm của NW đã được dịch lên 3 chữ so với bảng của BV)

BV: A B C / D E F / G H I / J K L

NW: D E F / G H I / J K L / M N O

BV: M N O / Phường quận R / S T U / V W X / Y Z

NW: Phường quận R / S T U / V W X / Y Z A / B C

Có thể sử dụng vòng đĩa gồm 2 đĩa tròn xoay độc lập và đồng tâm, mỗi đĩa đều có một bảng vần âm. Với k = 3 ta xoay sao cho A (ngoài) và D (trong) khớp nhau, còn k = -3 thì trái lại.

Trong trò chơi lớn, mã Caesar được thể hiện dưới 2 dạng: Chữ – chữ và số – chữ.

I.1a. Một số tín hiệu nhận dạng: (sưu tầm)

*Chữ:

A: Người đứng đầu(Vua, anh cả,..), át xì, ây, ngôi sao 5 cánh, anh*, ách

B: Bò, Bi, 13, Bê…

C: Cê, cờ, trăng khuyết

D: Dê, đê

E: e thẹn, 3 ngược, tích, em*, đồi* (morse)

F: ép, huyền

G: Gờ, ghê, gà

H: Hắc, đen, thang, hờ, hát

I: cây gậy, ai, số một, tôi*

J: Dù*, gì*, móc, nặng, bồi (bài)

K: Già, ca, kha, ngã ba số 2

L: En, eo, cái cuốc, lờ

M: Em, mờ, mã*

N: Anh, nờ, phương bắc*

O: Trăng tròn, bánh xe, trứng, tròn, không* (tình yêu không phai…)

Phường: Phở, phê, chín ngựơc

quận: Cu, rùa, quy, ba ba, bà đầm, bà già, đồng (hóa học…)

R: Hỏi, rờ

S: Việt Nam, hai ngược, sắc

T: Tê, Ngã ba, te, kiềng 3 chân*, núi* (morse)

U: Mẹ, you, nam châm hút từ

V: Vê, vờ, số 5 La Mã

W: Oai, kép, bằng hữu song sinh, ba nằm, mờ ngược

X: Kéo, ích, Ngã tư, cấm, dấu ngã

Y: Ngã ba, cái ná, kiềng 3 chân*

Z: Kẽ ngoại tộc, anh nằm, co….

** Ngoài ra còn có một số trường hơp như “Đầu lòng hai ả tố nữ…” thì L=2 và còn tồn tại thể ứng dụng SMP (semaphore).

*Số:

(bổ sung sau)

I.1b: Ví dụ và thực hiện:

VD1:

OTT:Bạn hữu như thể thủ công

Rách rưới lành đùm bọc, dở hay đỡ đần

NW: DIVD – OHBZ – NPJ – UPU – MBOI – AR.

Anh = N, Em = M, tra bảng vần âm hoặc xoay vòng đĩa với N=M ta có:

NW: A B C / D E F / G H I / J K L

BV: Z A B / C D E / F G H / I J K

NW: M N O / Phường quận R / S T U / V W X / Y Z

BV: L M N / O Phường quận / R S T / U V W / X Y

=> BV: CHUC NGAY MOI TOT LANH.

VD2:

OTT: Em tôi 16 trăng tròn.

NW: 4, 17, 11 – 8, 16 – 23, 4 – 25, 8 – AR.

Em = M, ta có M = 16.

Lập bảng hoặc xoay vòng đĩa để M = 16:

BV: A. B. C. / D. E. F. / G. H. I. / J. K. L.

NW: 4. 5. 6. / 7. 8. 9. / 10 11 12 / 13 14 15

BV: M. N. O. / Phường. quận. R. / S. T. U. / V. W. X. / Y. Z.

NW: 16 17 18 / 19 20 21 / 22 23 24 / 25 26 1. / 2. 3.

Thực hiện:

1/

OTT: Đi chăn bò, cầm cây roi thật to.

NW: FTM – MAN – MATR – MAX – AR.

2/

OTT: Con ma con quỷ.

NW: OLSM – HSRK – AR.

3/

OTT: Dù ai nói ngả nói nghiêng

Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân.

NW: ZTGZS – ZSGAU – CBO – NPJ – AR.

4/

OTT: sin x = x

NW: 5, 10, 24, 16, 9, 21 – 25, 3 – 12, 3, 8 – 4, 3, 16, 12 – AR.

5/

OTT: Áo anh 3 màu.

NW: 23, 2, 15, 21, 21 – 8, 12, 3, 4, 6 – 25, 25, 8, 24, 15 – 9, 17, 8, 1 – AR.

6/

OTT: 3/4 = N, 4/3 = ?

NW: 8, 6, 3, 20, 17 – 22, 3, 11, 23 – 26, 3, 12, 2 – AR

7/

OTT: Nguyên tử lượng của Oxi.

NW: 13, 6, 15 – 5, 22, 16, 15, 8 – 15, 2, 16 – 4, 2, 4 – 3, 2, 15 – AR.

-***-

I.2: Dạng chữ-chữ tổng quát:

I.2a: Mã Atbash:

Mã Atbash là một dạng mã thay thế từng được sử dụng cho bảng vần âm Hebrew. Chữ đầu sẽ tiến hành thay thế bằng chữ cuối trong bảng vần âm, tiếp theo chữ thứ hai sẽ tiến hành thay bằng chữ kế cuối… cho tới hết.

Từ đó, ta có bảng tra ứng dụng cho bảng 26 chữ:

Hai bảng vần âm của BV và NW ngược nhau, nên ta sẽ viết gọn:

Để giải mật thư chỉ có tìm chữ trong NW rồi tra qua bên kia là xong.

I.2b: Mã định ước:

Là dạng mã chữ – chữ, NW và BV có 2 bảng vần âm riêng biệt, được khởi tạo bằng 1 hoặc 2 từ khóa có nghĩa.

Xử lí từ khóa. Bảng vần âm sẽ tiến hành khởi tạo bằng phương pháp viết từ khóa, theo sau là phần sót lại của bảng vần âm theo như đúng trật tự alphabet. Nếu trong từ khóa có vần âm bị trùng, ta chỉ để lại vần âm được xuất hiện trước hết thôi. Ví dụ CHIEENS THAWNGS sẽ trở thành CHIENSTAWG.

** Bảng vần âm của NW và BV:

Có 3 cách khởi tạo bảng vần âm chính cho NW và BV:

Cách 1: Sử dụng từ khóa cho bảng của NW

Cách 2: Sử dụng từ khóa cho bảng của BV

Cách 3: Sử dụng từ khóa cho tất cả hai bảng

I.2c: Thực hiện:

1/

OTT: Dòng 13 đến 18 “Đàn ghi ta của Lorca” – Thanh Thảo.

NW: KGUEL – ULNJU – LKRPL – KHEUL – ENLB – AR.

2/

OTT: Lên đàng.

NW: WZPSF – BZILR – EZMMT – LRWVN – HZL – AR.

3/

OTT: Việc học như con thuyền lội làn nước ngược, không tiến ắt sẽ lùi.

Xem Thêm : Tìm hiểu thông tin về game 4d là gì

NW: SLLN – MZB – OZU – GSFDH – YZ – AR.

4*/

OTT: Anh ở đầu sông em cuối sông

Uống chung làn nước Vàm Cỏ Đông.

NW: PSHVW – OLVZI – PSAVW – OL – AR.

5/

OTT: Thành công không mang lại niềm hạnh phúc, nhưng chính cảm giác niềm hạnh phúc góp phần dẫn đến thành công.

NW: ABYGA – KNPUK – PHOCA – BCRBP – TTNGH – KLRBI – UKLDB – BC – AR.

-***-

I.3: Tọa độ và dựa trên tọa độ:

Dạng tọa độ bắt nguồn từ binh chủng pháo binh, là dạng mật thư thay thế yên cầu độ chuẩn xác cao và dễ dàng lồng ghép với những dạng khác. Có nhiều loại bảng tọa độ (5*5, 6*6, 4*6, 8*4 (phương hướng), 3*3*3…), trong đó dạng 5*5 và 8*4 được sử dụng thường xuyên. Mỗi tọa độ sẽ đại diện thay mặt cho một chữ và trái lại, nhưng trong một số trường hợp hiếm gặp thì 1 chữ sẽ tương ứng với nhiều tọa độ.

Cách đánh tọa độ. Dòng và cột có thể được đánh số từ trên xuống dưới, từ trái qua phải (1 2 3 4 5…), hoặc đánh chữ theo từ khóa (VULAN…). Khi ghi tọa độ, thường theo quy tắc của Toán học là hoành (cột) trước, tung (dòng) sau; tuy nhiên một số nơi ghi theo phong cách tung trước hoành sau.

Xử lí từ khóa. Một số bảng cần phải lập bằng một từ khóa, cách xử lí từ khóa có thể xem lại ở phần I.2b: Mã “định ước”. Nhưng cũng nên nhắc lại là trong tuyệt đại phần lớn trường hợp, bảng tọa độ không bao giờ bị trùng chữ.

Cách điền bảng tọa độ.Nếu khóa là vần âm, trình tự điền vẫn là theo alphabet, nhưng được kiểm soát và điều chỉnh sao cho (các) vần âm làm khóa ở đúng vị trí. Cách điền có thể nằm trong khóa, nhưng thường mặc nhiên được hiểu là từ trên xuống, từ trái qua. Các ô thừa (nếu có) được đặt nhất thiết ở cuối bảng và để trống. Trong số ít trường hợp, các ô trống này còn có thể được sử dụng, nhưng không thay thế cho những vần âm.

I.3a: Các bảng tọa độ thường gặp:

Bảng 5*5 (bỏ Z)

Bảng 6*6

Bảng 8*4 (phương hướng)

Bảng 3*3*3

Bảng Kim tự tháp: (bỏ Z)

I.3b: Bảng “thụt thò”:

Đây là một dạng bảng tọa độ mang tính chất đặc biệt quan trọng tại phần một số chữ sẽ chỉ có hoành độ chứ không có tung độ tương ứng, vì vậy sẽ làm cho NW ngắn lại so với những bảng tọa độ khác.

*Hình thức:

Bảng xoành xoạch có 10 cột. Dòng trước hết sẽ tiến hành điền kín, trừ 2, 3… ô trống tùy bảng vần âm, dòng này sẽ không đánh số. Số dòng sót lại đúng bằng số ô trống ở dòng đầu. Ta đánh số các dòng sót lại bằng số hiệu của đa số cột bị khuyết, sau đó ta điền đến hết bảng vần âm.

(VD: như bảng trên, dòng đầu bỏ trống 2 ô 4 và 9, 2 dòng tiếp theo mang số tuần tự là 4 và 9).

Để mã hóa, chữ ở dòng đầu sẽ thay bằng số cột chứa nó, các dòng sau trái lại với tọa độ thường (hàng trước, cột sau). Khi lời giải, lưu ý chữ số mà bạn đang đọc.

VD: (bảng trên)

NW: 59346 84414 1 // AR.

Trước nhất là số 5, mà hàng 5 không có nên tra hàng trên cùng -> D.

Tiếp theo là số 9 -> tra hàng 9 cột 3 -> U

Tiếp theo là số 4 -> tra hàng 4 cột 6 -> N

Tiếp theo là số 8 -> không có hàng 8 -> G…

BV là DUNG LAI (tạm ngừng).

I.3c: Dạng ma phương:

*Khái niệm ma phương: Ma phương là một bảng vuông cạnh n, được điền n x n số tự nhiên từ là 1 đến n x n, mỗi ô một số, sao cho tổng các số trên hai tuyến đường chéo, trên các cột, các dòng đều bằng nhau.

Các số được điền vào thường là một dãy số tự nhiên liên tục, nhưng ngoài ra còn tồn tại thể điền những số khác vào. Thường chúng đều thỏa mãn 1 tính chất đặc biệt quan trọng; như các ô số yếu tố tạo thành cấp số cộng chẳng hạn. Ở đây ta chỉ xét dãy cơ bản từ là 1 đến n^2.

*Các thông số quan trọng:– Xét Theo phong cách tạo lập, có 3 loại ma phương: n = 2k+1 (hay ma phương bậc lẻ), n = 4k và n = 4k+2.- Tổng hàng, cột và chéo luôn bằng n(n^2+1)/2, ta tạm gọi là đặc số của ma phương.- Bù của một dòng bằng n^2+1 trừ đi tất cả những số trong dòng. Tương tự với cột.- Mỗi ma phương bậc n có 4 góc nhìn thẳng và nC1 cách đổi 2 dòng, (n-2)C2 cách đổi 4 dòng… (nếu bậc lẻ thì thay nC1 bằng (n-1)C1 v.v)

Nhận dạng khóa: Khóa của dạng ma phương thường đó chính là tổng các số trên 1 dòng/cột/đường chéo của ma phương. Ví dụ ma phương 3 có tổng là 15, ma phương 5 là 65, ma phương 7 là 175 (Vì vậy dạng này còn mang tên khác là khóa 65).

Ma phương 5*5: Đây là ma phương thường gặp nhất trong dạng này. Sau khoản thời gian điền số vào ma phương, chữ sẽ tiến hành điền tương ứng với số vào các ô theo những quy tắc điền bảng tọa độ. Vì vậy, về thực chất, đây đó chính là một dạng thay thế số – chữ.

Cách dựng ma phương bậc lẻ 5*5:

*Phương pháp Siamese:

Vẽ hình vuông 5*5. Điền số 1 vào ô (3, 1), gọi đó là ô ngày nay Nếu ô chéo phía trên ô ngày nay trống, điền số tiếp theo vào đó. Trường hợp trái lại, điền số tiếp theo vào ô phía dưới ô ngày nay.Gọi ô vừa điền là ô ngày nay. Nếu đủ 25 số thì kết thúc, trái lại: trở về bước 3.

Ta có một bảng 5×5 trống, điền sẵn số 1 vào vị trí. Ta sẽ đi chéo “lên” qua bên “phải” (hãy tưởng tượng như tờ giấy được cuộn tròn lại).

Đến 5 thì nếu đi tiếp sẽ “chạm” phải số 1, ta phải lùi lại, xuống 1 ô và tiếp tục: 6, 7… cho tới hết.

Tương tự với ma phương 7 và ma phương 3, ta dựng được những ma phương sau :

Để kiểm tra một ma phương theo phương pháp Siamese, hai dòng biên phải có tính chất:dòng dưới + (n+1) = dòng trên (modulo n^2+n).

Ngoài cách tạo ma phương trên (phương pháp Siamese), còn tồn tại phương pháp Lozenge (hay hình thoi).

*Phương pháp hình thoi:Điền 1, 3, 5… theo 5 đường chéo như sau:

Điền 2, 4 cùng 1 đường chéo với một, 3, 5:

Và 6, 8, 10 cùng 1 đường chéo với 7, 9:

Làm tương tự với 3 đường chéo sót lại để thu được ma phương bậc 5:

*Tách ma phương: Giả sử ta khởi đầu từ 0 thay vì 1, thì 1 số có thể viết dưới dạng 5k+q với q thuộc {0, 1, 2, 3, 4}.

hay M = quận + 5K.

Ma trận quận và K gọi là hình vuông Latin và nếu đổi chỗ các dòng theo từng cặp đối xứng trong quận thì thu được ma trận K.

Cách tạo ma phương bậc chẵn:

*Ma phương bậc n= 4k:

**Phương pháp chéo: Chia bảng n x n thành các hình vuông nhỏ 4 x 4. Đánh số như thường nhật, trừ những vị trí có màu:** ** ** **** ** ** **** ** ** **** ** ** **Một hình vuông nhỏ 4 x 4

Ở những vị trí này, ta điền vào n^2+1 trừ đi số trật tự của nó.

Ma phương bậc 4 được tạo thành:

**Phương pháp khối:Chia bảng 4n x 4n thành 16 khối n x n. Các khối red color sẽ đánh xuôi, trái lại thì lấy n^2+1 trừ đi số trật tự.

** ** ** **** ** ** **** ** ** **** ** ** **Bảng 4n x 4n gồm 16 khối n x n

Ma phương bậc 4 được tạo ra sẽ bù với ma phương bậc 4 ở trên.Từ bậc 8 trở đi thì không có hiện tượng kỳ lạ này.

*Ma phương bậc n= 4k+2:

*Phương pháp LUX (Conway): Chia bảng thành các khối 2 x 2 như sau:

Ví dụ với n=10: 5×5 khối 2×2

Đổi chỗ khối U và L ở giữa 2 dòng.Có k+1 dòng L, 1 dòng U và k-1 dòng X như vậy.

*Cách điền trong các khối 2×2:

Sau đó chọn khối tương tự như trong phương pháp Siamese.

*Ma trận 6×6:

Mở rộng:

– Kiểm soát và điều chỉnh khoảng tầm số: Khi tăng lên 1 số thì đặc số tăng n^2.- Kiểm soát và điều chỉnh công sai: 1, 2, …, n^2 là cấp số cộng với công sai (hiệu 2 số liên tục) bằng 1; tăng công sai lên 1 thì đặc số tăng lên 0 + 1 + 2 + … + (n-1)^2 = (n-1)n^2.- Thay các phương pháp đi trong phương pháp Siamese với nước đi của quân Mã.

Ma phương bậc 6 có thể mã hóa 26 kí tự + 10 chữ số 0-9, hoặc 29 kí tự + 5 dấu thanh.

Bên cạnh các loại ma phương nói trên, người ta còn ghi chép về một loại ma phương rất đặc biệt quan trọng: Ma phương có 2n đường chéo đều bằng nhau.

Ma phương bậc 4. Xét ma phương X sau:

Các đường chéo đều sở hữu tổng là 30.

Ta phân tích ma phương X thành 8A + 4B + 2C + D, trong đóA = {{0 1 0 1}, {0 1 0 1}, {1 0 1 0}, {1 0 1 0}}B = {{1 0 0 1}, {0 1 1 0}, {1 0 0 1}, {0 1 1 0}}C = {{1 1 0 0}, {0 0 1 1}, {1 1 0 0}, {0 0 1 1}}D = {{0 1 0 1}, {1 0 1 0}, {1 0 1 0}, {0 1 0 1}}

Đọc theo hàng dọc sẽ ra ma phương ở trên.Mỗi hàng dọc, ngang và chéo (cả 8 đường) của A, B, C, D đều sở hữu 2 số 1 và 2 số 0.Ta có 24 hoán vị của {8, 4, 2, 1} nên có thể tạo ra 24 ma phương Theo phong cách này.

Đây là ma phương ở phần đầu:

A = {{1 0 0 1}, {0 1 1 0}, {1 0 0 1}, {0 1 1 0}}B = {{1 0 0 1}, {1 0 0 1}, {0 1 1 0}, {0 1 1 0}}C = {{1 0 1 0}, {0 1 0 1}, {0 1 0 1}, {1 0 1 0}}D = {{1 1 0 0}, {0 0 1 1}, {0 0 1 1}, {1 1 0 0}}

D có một đường chéo là {0 0 0 0}, đồng nghĩa với việc phải có một đường chéo {1 1 1 1} ở đâu đó. Chúng ta có thể tìm ra nó không?

Ma phương bậc 5. Một quy tắc (khá cầu kì) để lập ma phương 5×5 là:- Trên giấy kẻ ô lấy 1 hình vuông 10×10.- Lấy trung điểm 4 cạnh để tạo ra 1 hình vuông nữa.- Lấy tiếp trung điểm để chỉ từ 1 hình vuông 5×5.- Viết dọc theo những đường chéo 1 2 3 4 5 (cách 1 chéo), 6 7 8 9 10 (cách 1 chéo)… cho tới hết.- Lúc này, số nào để trong hình vuông 5×5 thì giữ nguyên.- Chỉ xét các hàng và cột có 2 chỗ trống trong hình 5×5. Ta lấy số phía dưới điền cho ô trên và trái lại; số bên trái điền cho ô phải và trái lại.- Thu được hình 5×5.

Hay thấy đó cũng là một biến thể của phương pháp Siamese (chéo lên – chéo xuống).

Xem thêm: Tranh Phong Cảnh Làng Quê Đẹp Nhất 2020, {New} Những Bức

I.3d. Mã Playfair:

Mã Playfair là một mã thay thế cặp chữ dựa trên bảng tọa độ, do Charles Wheatstone phát minh vào năm 1854.

3 bước mã hóa Playfair:

1/ Sẵn sàng 1 bảng tọa độ đã được khởi tạo bằng từ khóa (nếu có), không cần đánh tọa độ.

2/ Xử lí BV: Tách các chữ trong BV thành từng cặp, nếu gặp 1 cặp chữ lưu ban (AA, BB, …) hoặc bị lẻ (ở cuối BV) thì phải thêm chữ X (hoặc Z với TELEX) vào BV ở vị trí tương ứng.

3/ Tra bảng theo 3 quy tắc:

Quy tắc 1: Nếu 2 chữ tạo thành đường chéo, “vẽ” 1 hình chữ nhật trong bảng có 2 đỉnh là vị trí của 2 chữ trong cặp, thay cặp chữ tương ứng bằng đường chéo sót lại của hình chữ nhật theo như đúng trật tự.

Quy tắc 2: Nếu 2 chữ cùng cột, ta tiến mỗi chữ xuống 1 bước.

Quy tắc 3: Nếu 2 chữ cùng dòng, ta tiến mỗi chữ qua phải 1 bước.

Ví dụ:

Bảng tọa độ với từ khóa PLAYFAIR:

Ta có BV: MAT THU THAY THE

-> MA T TH UT HA YT HE

HA cùng cột -> OB (xuống 1 bước)…

MA tạo thành đường chéo -> OP.

TX cùng dòng -> UT (qua phải 1 bước).

HA cùng cột -> OB (xuống 1 bước)…

-> NW: OP UT VE VU OB PW JG

hay OPUTV – EVUOB – PWJG.

I.3e: Thực hiện:

1/

OTT: Đám cưới xoàn.

NW: 9, 15, 11, 6, 17 – 1, 7, 15, 3, 22 – 3, 19, 22, 20, 5 – 6, 22, 20, 5, 13 – 22, 3, 14, 3, 2 – 11, 17, 20, 8, 14 – 15, 11 / AR.

2/

OTT: Dù ở Ai Cập, con vẫn nhớ

Mẹ là gốc quê nhà.

NW: (1, 1) (0, 2) (0, 4) (4, 0) (1, 2) – (2, 1) (0, 1) (1, 1) (0, 4) (4, 0) – AR.

3/

OTT: Tối thứ năm trăng rằm rất đẹp

Khi về nhà lại không có anh

Anh ở đâu khi trời đã sáng

Nhớ vô cùng con người Việt Nam.

4/

OTT: Sắc hỏi Huyền ngã có nặng không?

“Nặng đầu và uể oải lắm”.

NW: Ạ Ỏ Ụ Ì Ụ – Ì Ỏ Á Í Ụ – Ỉ Ẽ Ỏ Ả Ẽ – À É Ụ Ì Ạ – Í Ũ – AR.

5/

OTT: Kí túc xá… vắng em chiều trơ thổ địa

NW: B202, C102, B303, B101, A102 – C202, B202, B101, C102, C203 – A101, B202, A102, B303, A202 – B201 – AR.

6*/

OTT: Công dân toàn cầu: hòa nhập nhưng không hòa tan.

NW: W4, N3, SE2, SE1, W1 – N2, S3, SE3, E2, SE2 – SW2, E4, N3, W1, S1 – SE1, E1, N3 – AR.

Cách này chỉ đúng với ma phương lẻ.

, , Sưu tầm.

-***-

I.4: Mã Vigenère và mã Gronsfeld:

1) Mã Vigenère: là một phương pháp mã hóa văn bản bằng phương pháp sử dụng xen kẽ một số phép mã hóa Caesar khác nhau dựa trên các vần âm của một từ khóa. Nó là một dạng đơn giản của mật mã thay thế dùng nhiều bảng vần âm. Mã này được sử dụng rất nhiều, cái hay ở mã này là không những người dân giải ra được phải rất giỏi mà người ra mã cũng giỏi không kém, đây từng là thú vui của đa số nhà lời giải thập niên 80, đã từng có một vụ mà hung thủ gửi đến cho những nhà báo, công an loại mật mã như vậy này.

Bảng mã Vigenère

Mã Vigenère thực ra được phát minh bởi Giovan Battista Bellaso vào năm 1553; nhưng đến thế kỉ 19, các tài liệu nhận định rằng Blaise de Vigenère là tác giả của dạng mã này nên nó được đặt tên theo tên ông.. Vigenère thực ra là tác giả của mã autokey được nghe biết lần trước hết vào năm 1586.

Mã Vigenère là một trong những dạng mã thay thế, có thực chất là nhiều bảng Caesar liên tục nhau, sử dụng luân phiên theo một từ khóa cho trước.

Ví dụ mã hóa:

BV: (phần I.1a)

MACAE – SARLA – DANGT – HAYTH – EDONG – IANNH – ATMOI – CHUCA – I…

OTT: MATTHU

Cách 1:

Ta có bảng chữ – số sau:

(Lưu ý là A=0 trong Vigenère)

Bước 1: Quy đổi khóa và BV ra số (theo bảng trên)

Xem Thêm : Cấu Trúc và Cách Dùng BECAUSE trong Tiếng Anh

Ta có MATTHU = 12 0 19 19 7 20, sau đó chạy khóa này:

Bước 2: Xếp các số tương ứng với nhau theo từng cột.Bước 3: Thực hiện cộng theo từng cột, chia cho 26 lấy dư:

Bước 4: Thay kết quả vừa tính được ở bước 3 bằng chữ:

Đến đây thu được NW: YAVTL – MMRET – KU…

(Hình tổng hợp kết quả của 4 bước)

So với bảng vần âm tiếng Việt, thay vì chia 26 thì chia 29, các bước sót lại tương tự.

Với vòng đĩa và BV khá dài, ta có thể sử dụng cách 2:

Cách 2:

– Bước 1: Viết từ khóa.

– Bước 2: Viết BV phía dưới từ khóa, mỗi dòng có độ dài đúng bằng độ dài từ khóa, viết hết dòng này đến dòng khác và thẳng cột (như hình minh họa)

– Bước 3: Xoay vòng đĩa sao cho vòng ngoài (A) ứng với vòng trong là vần âm tương ứng của từ khóa. Tra vòng đĩa với vòng ngoài là BV, vòng trong là NW. Viết lại theo từng cột ở nơi khác của tờ giấy.

– Bước 4: Tại “nơi khác” đó, đọc theo từng dòng sẽ ra NW.

Mã Gronsfeld. Là một biến thể của mã Vigenère, với khóa chỉ gồm 10 chữ số từ 0 đến 9, tương ứng với A..J trong khóa Vigenère.

2) Mã Gronsfeld: Là một biến thể của mã Vigenère, với khóa chỉ gồm 10 chữ số từ 0 đến 9, tương ứng với từ A đến J trong khóa Vigenère.

I.4b: Thực hiện:

1/

OTT: Vòng tròn bẻ lại làm đôi

Chia cho nửa đường kính rồi thời tính ra.

NW: PPXQB – QYBFR – ORJBC – AR.

2*/

OTT: 13.00.00.00.0

NW: MOMZZ – MNDCO – GYORY – BIKNE – MO – AR.

3*/

OTT:

Tay đưa cao lên trời

Tay dang ngang bờ vai

Tay giơ ra trước mặt

Buông cả hai tay.

NW: UJBOE – QVFQS – ZAUJB – OEQGZ – AX – AR.

4/

OTT: Nitơ rối rắm nhất đời

I, II, III, IV khi thời lên V.

NW: GYVPP – GMFXV – MBXJB – RMKCC – ZWAWI – FRLJO – ZG – AR.

Đừng nhầm với CAMRANH (dạng mã thuộc khối hệ thống dời chỗ).

I.5: Các dạng khác (cần bổ sung)

I.5a: Thay thế chữ mở rộng:

Ngoài các dạng chữ – chữ và chữ – số như đã đề cập ở I.1 và I.2, còn tồn tại những dạng thay chữ bằng các bộ chữ – số khác, sẽ tiến hành trình bày ở đây.

1/

OTT: Sang năm, em lên bảy.

Sang năm, anh cũng lên bảy.

NW: VII, 4, 8, VII, VI – 11, 1, X, 11, 8 – 5, X, XI, 3 – AR.

Từ “Sang năm” không có ý nghĩa gì trong câu này.

Do có xuất hiện số La Mã nên M = 7, N = VII.

Vậy ta có bảng tra:

A B C D. E .F. G H. I J K L.

1 I 2 II 3 III 4 IV 5 V 6 VI

M .N. O .Phường.. quận R. S. T U. V. W. .X.

7 VII 8 VIII 9 IX 10 X 11 XI 12 XII

Y. .Z..

13 XIII

2/

OTT: Ở giữa tất cả chúng ta luôn có một bức tường vô hình dung ngăn cách.

NW: NT SW VF WA CE – VF RX KM WE YE – NP – AR.

Để ý đến “Ở giữa tất cả chúng ta”. Nếu nhìn vào vòng đĩa sẽ thấy:

Giữa N và T là quận:

N O Phường quận R S T

Giữa S và W là U:

S T U V W…

Phần dịch ra BV hoàn chỉnh sẽ dành lại cho độc giả, xem như bài tập.

—

I.5b: Smartphone và bàn phím số nói chung:

Mật thư dựa trên Smartphone có 2 dạng chủ yếu:

1. Thay thế kí tự bằng phương pháp bấm phím.

2. Dùng trật tự phím để tạo thành chữ.

Hai loại bàn phím số. Bàn phím số của Smartphone gồm các phím:

2: abc

3: def

4: ghi

5: jkl

6: mno

7: pqrs

8: tuv

9: wxyz

0: khoảng tầm trắng

Có thể xem bảng trên như một bảng tọa độ như sau:

Bàn phím số của máy tính:

(Bật Numlock)

(Tắt Numlock)

Dùng trật tự phím để tạo thành nét chữ.

VD:

I.5c: Thay thế mã Morse:

Mã Morse ngoài việc được sử dụng trong truyền phát còn tồn tại thể được sử dụng trong mật thư. Có ba cách sử dụng:

1. Đặt mã Morse ngay trong khóa.

2. Tách mã Morse và thay thế bằng kí tự tương ứng.

3. Thay “tích” và “tè” bằng kí hiệu trong NW.

Trong phạm vi nội dung bài viết, chỉ đề cập đến cách 2 và 3.

Tách mã Morse. Mỗi kí tự trong mã Morse gồm 1 -> 5 “tích”/”tè”, có thể chia thành nhiều phần và thay bằng kí tự tương ứng với mỗi phần đó. Người giải sẽ tra bảng và ghép lại các phần đã tách với nhau để tra tiếp. Mỗi kí tự có thể có một hoặc vô số cách thức tách khác nhau.

Ví dụ: Phường = .-.

Tách: . / — / .

-> EME

Hoặc: .- / -.

-> NA.

quận = -.-

Tách: -. / –

-> GT

Hoặc — / .-

-> MN.

Thay thế “tích” – “tè”. Khóa của mật thư dạng này thường có một cặp khái niệm đối nhau (núi – đồi, hoa – lá, chẵn – lẻ…) dùng làm thay cho tích – tè trong Morse.

Ví dụ:

– Núi – đồi.

NW:

./../…./../../……/……………

/../..__/../../..__//../__///__/ – AR.

– Chẵn, lẻ.

OTT: Chẵn dài, lẻ ngắn.

NW: 834 5779 93 8 674 880 25 878 3357 31 129 9373 798 2252 8 – AR.

– “Toán học”.

OTT: N=pq

NW: qp^4 pq+q p^3 2p p+q^2*p q+2p^2 q+pq q^2+p 2p+q 2pq qp pq+p^2 – AR.

Phần dịch mật thư sẽ dành lại cho độc giả, xem như bài tập.

I.5d: Văn bản tra:

Là dạng mã sử dụng một văn bản để làm khóa, ở đây gọi là văn bản tra. Văn bản tra có thể là đoạn đầu / cuối của một bài hát, bài thơ, văn hoặc cả một quyển sách… được quy ước trước hoặc được đặt ngay trong khóa. Có 2 cách sử dụng thường gặp:

1) Gán cho từng tiếng trong một đoạn của văn bản tra 1 vần âm từ A đến Z.

2) Thay thế mỗi vần âm hoặc từ trong NW bằng vị trí xuất hiện của nó trong văn bản tra.

**Khái niệm đơn vị chia: Nhiều vần âm tạo thành một tiếng, nhiều tiếng tạo thành một dòng / câu, nhiều dòng / câu tạo thành một văn bản tra. Mỗi văn bản tra có thể được chia theo dòng, theo câu hoặc chia theo từng trang (sách…), gọi là đơn vị chia lớn số 1. Đối tượng người sử dụng được thay thế trong NW (từ hoặc vần âm) được gọi là đơn vị chia nhỏ nhất. Do thực chất của dạng mã này cũng là một dạng tọa độ, nên đơn vị chia lớn số 1 ở đây có thể xem như tương tự 1 bảng con và các đơn vị chia sót lại có thể xem như hàng/cột trong bảng tọa độ 3*3*3.

VD:

OTT: Nối vòng tay lớn.

NW1: xa rừng ta mặt rừng – bao đất xa rừng mãi – biển núi rừng – AR.

NW2: 2-3-1 1-7-2 3-8-2 4-6-1 2-5-3 / 1-8-2 2-6-1 2-10-2 1-5-2 4-3-1 / 5-4-1 3-4-2 4-7-4 4-8-1 4-2-2 /

2-9-2 2-2-1 1-7-3 4-8-4 4-10-4 / 4-7-3 5-2-3 5-7-1 5-10-2 2-8-3 // AR.

NW1: Đặt vần âm A, B, C… Z vào mỗi từ trong lời bài hát:

=> BV: HAI SAU THANG BA.

NW2: Đây là dạng Dòng – Tiếng – Chữ, với 2-3-1 ta tìm tới dòng 2, tiếng thứ 3, chữ thứ nhất của bài hát (N):

1 Rừng núi dang tay nối lại biển xa

2 Ta đi vòng tay lớn mãi để nối sơn hà

3 Mặt đất bát ngát, bằng hữu ta về

4 Gặp nhau mừng như bão cát quay cuồng trời rộng

5 Bàn tay ta nắm nối tròn một vòng Việt Nam

(Kết quả tra 4 kí tự đầu của NW2)

Vậy 2-3-1 1-7-2 3-8-2 4-6-1… sẽ trở thành VIEC…

I.5e: Thực hiện:

1/ OTT: Một nửa Sự Thật không phải là Sự Thật.

NW: 0, 6, 100/8, 15/6, 34/4 – 8, 19/2, 3, 39/6, 8 – 57/6, 0, 76/8, 0 – AR.

2/ OTT: Giơ tay với thử trời cao thấp

Xoạc cẳng đo xem đất ngắn dài

(Hồ Xuân Hương)

NW: qv kf cf dkbb hklo – lk qe qqn bh uh – czt ldw uux bd – AR.

Xem thêm: Tư Vấn Xây Nhà Cấp 4 Có Gác Lửng Năm 2021 Là Bao Nhiêu?

3/

NW: 95, 5, 105, 5, 75 – 70, 65, 105, 5, 100 – 90, 75, 45, 60, 5 – 45, 95, 5, 70, 35 – AR.

Phân mục: Tổng Hợp