Tết Nguyên Đán (hay còn gọi là Tết Cả, Tết Ta, Tết Âm lịch…) là dịp lễ quan trọng nhất của Việt Nam, cùng với văn hóa truyền thống Tết Âm lịch của rất nhiều nước trong khu vực Đông Á.

Bạn Đang Xem: Góc nhìn: Nên gọi Tết trong tiếng Anh là gì – Chinese New Year, hay Lunar New Year.?

Nhưng những ai đó đã từng học qua tiếng Anh và có bè cánh nước ngoài hẳn đã bao phen vò đầu bứt tóc, vì không biết phải gọi Tết bằng gì để cho những người nước ngoài dễ hiểu.

Nếu chỉ gọi “Tết” thì bản thân những người dân chỉ biết tiếng Anh sẽ không còn hiểu nghĩa. Nhưng dùng Chinese New Year – Tết của người Trung Quốc – thì cũng không đúng. Đơn giản là vì dù có chịu tác động nhất định, nhưng Tết của tất cả chúng ta có nhiều điểm rất khác với tết cổ truyền của Trung Quốc.

Vì sao “Chinese New Year” là cách nói được rất nhiều người nghe biết?

Không thể phủ định rằng phong tục tết cổ truyền Trung Quốc gần như thể gốc rễ nhiều năm nhất của tục mừng năm mới tết đến theo lịch trăng. Phong tục này còn có nguồn gốc qua rất nhiều thế kỷ rồi.

Trong quá khứ, ngày này được dùng để làm thờ phụng thần linh và tổ tiên, nhưng dần dà đã trở thành một ngày lễ quan trọng hàng đầu trong văn hóa truyền thống Trung Quốc. Song song, nó gây tác động to lớn đến thói quen và tập tục ăn mừng năm mới tết đến của những khu vực phụ cận.

Xem Thêm : "Quả Dâu Tây" trong Tiếng Anh là gì: Định Nghĩa & Ví dụ.

Một trong những giả thuyết nữa khiến cho cái tên “Chinese New Year” (春节) đặc biệt quan trọng phổ quát là vì lợi thế về dân số và kinh tế tài chính của Trung Quốc. Nói theo cách, mỗi người dân Trung Quốc cũng giống như hình thức “marketing sống” cho văn hóa truyền thống của chính sơn hà này. Dân số càng đông, kích cỡ của thị trường càng lớn, thì văn hóa truyền thống của nước đấy càng có tính đại chúng.

Theo lời của đại sứ Trung Quốc ở Anh – Liu Xiaoming: “Văn hóa truyền thống Trung Quốc đang dần được đồng ý chấp thuận rộng rãi ở nước ngoài, cũng là minh chứng cho việc quan tâm ngày càng tăng cao của người dân nước ngoài khi đối chiếu với Trung Quốc.”

Điều này cho thấy có một phần không nhỏ nghe biết ngày Tết cổ truyền của Trung Quốc dưới cái tên “Chinese New Year”.

Thế nhưng Trung Quốc không phải quốc gia duy nhất ăn Tết không theo dương lịch đâu.

Lễ Tết mỗi nơi mỗi vẻ, chẳng đâu giống nhau

Không chỉ có Việt Nam, những nước như Hàn, Nhật, Malaysia… cũng có thể có những phiên bản lễ mừng năm mới tết đến của họ, với những phong tục và cách ăn mừng rất khác biệt.

Ở Nhật, họ có Shōgatsu (正月). Tuy từ thời điểm năm 1873, ngày này đã chính thức được dời theo ngày 1 tháng 1 của Dương lịch, rất nhiều sự kiện năm mới tết đến vẫn được tổ chức theo lịch âm.

Vào dịp năm mới tết đến này, người Nhật thường ăn những món rất đặc biệt quan trọng, gọi là osechi-ryōri, hay được viết ngắn gọn là osechi. Ngoài ra, còn tồn tại rất nhiều phong tục hay ho khác, như làm bánh gạo (mochi), việc các đền thờ đều nhất tề gõ chuông 108 lần vào trong ngày 31 tháng 12.

Xem Thêm : Moneygram là gì? Hướng dẫn cách nhận, chuyển tiền quốc tế

Nước Hàn có lễ mừng năm mới tết đến theo lịch âm mang tên Seollal (ngoài ra còn mang tên là Hangul, Wondan, Wonil hoặc Shinwon), cũng được tổ chức cùng trong ngày với ngày Tết Nguyên Đán. Vào trong ngày này, trẻ em chúc tết và cúi chào người lớn trong y phục Hanbok truyền thống.

Còn ngay tại Việt Nam, tất cả chúng ta cũng có thể có những món riêng chỉ dùng trong thời gian ngày Tết như bánh chưng, bánh tét. Ngoài ra, sự hiện hữu của cây mai vàng ở miền Trung và miền Nam cũng đem lại cái hồn rất Việt và không “đụng hàng” cho ngày Tết Nguyên Đán.

Có thể thấy rằng năm mới tết đến ở mỗi nước là mỗi vẻ. Và có nhẽ, khi mô tả một dịp vui thế này, tất cả chúng ta cần phải thận trọng hơn trong việc sử dụng cách gọi tên nó, để mọi văn hóa truyền thống đều thấy được đón chào chăng?

Lunar New Year nên là cách gọi chuẩn hơn hết

Với mức độ phong phú và đa dạng của phong tục mừng năm mới tết đến như vậy này, nói theo một cách việc sử dụng danh từ “Chinese New Year” khó lòng truyền tải được hết cái hay của văn hóa truyền thống mừng năm mới tết đến.

Tuy nhiên, việc sử dụng những từ của riêng tiếng nói địa phương đó, như trong trường hợp của “Tết” trong tiếng Việt, hay “shōgatsu” của Nhật và “seollal” của Nước Hàn có thể gây không ít khó khăn cho những nước nói tiếng Anh. Tất cả chúng ta cần một danh từ trung tính và phổ quát hơn để truyền tải ý nghĩa Theo phong cách đơn giản nhất và dễ hiểu nhất.

Vì lý do như vậy, việc sử dụng một từ như “Lunar New Year” quả thực là một lựa chọn không tồi. “Lunar” ở đây sẽ mang tính trung lập, vì chỉ nêu bật lên thực chất của ngày mừng lễ này (là việc sử dụng lịch Mặt trăng), và có thể phân biệt rất rẽ ròi với ngày tết tây ở các nước phương Tây (theo lịch Mặt trời), song song cũng không khiến cho dân cư của những quốc gia ăn Tết theo Âm lịch cảm thấy xa lạ.

*Nội dung bài viết là ý kiến ý kiến của tác giả sau lúc tham khảo, nghiên cứu nhiều nguồn.