Điệp từ là một giải pháp tu từ được sử dụng trong văn học. Trong số đó, chỉ việc lặp đi tái diễn một từ, một cụm từ nhiều lần nhiều lần. Điệp từ được sử dụng với dụng ý của tác giả, thông qua ý nghĩa nhấn mạnh vấn đề, khẳng định về nội dung được nhắc đến. “Điệp” có tức thị tái diễn, nhắc lại để người ta phải lưu ý đến. Từ đó mang tới việc đặc sắc, ý nghĩa giá trị tu từ cho thơ văn. Cũng như thể hiện tâm tư, tình cảm hay trạng thái cảm xúc, suy nghĩ được dồn nén… Có vô số phương pháp thức điệp từ thường được tác giả sử dụng trong tác phẩm của mình.

Bạn Đang Xem: Điệp từ là gì? Điệp ngữ là gì? Cách nhận biết và lấy ví dụ?

1. Điệp từ, điệp ngữ là gì?

Điệp từ, hay còn được gọi với tên gọi khác là điệp ngữ. Cả hai tên gọi đều cho ta cách hiểu của giải pháp tu từ này trong câu. Đây là một giải pháp tu từ được sử dụng trong văn học. Trong số đó, tác giả thực hiện lặp đi tái diễn một từ hoặc cụm từ nhiều lần trong một câu nói, đoạn văn, đoạn thơ. Từ đó mang tới việc lưu ý trong cách dùng từ, cách thể hiện ý nghĩa.

Nhằm nhấn mạnh vấn đề, khẳng định hoặc liệt kê khi đối chiếu với sự vật, sự việc được nhắc đến. Trong từng đoạn văn, thơ, việc sử dụng điệp từ được sử dụng trong từng mục tiêu khác nhau. Phải được thực hiện với tư tưởng và nhằm mục tiêu thể hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả. Để làm nổi trội vấn đề được nói đến, chủ đề hay cảm xúc được truyền tải trong ý muốn của tác giả.

Có 3 dạng điệp ngữ đây là: điệp ngữ cách quãng, điệp ngữ tiếp nối và điệp ngữ chuyển tiếp (điệp ngữ vòng). Mỗi cách lại thể hiện đặc điểm, hiệu quả điệp từ khác nhau.

2. Cách nhận mặt điệp từ (điệp ngữ):

Để nhận mặt, trước tiên ta cần thấy được những từ hay cụm từ được tái diễn nhiều lần. Nhìn vào nội dung được truyền tải, các điệp từ đó có mang ý nghĩa nhận mạnh, liệt kê hay là không? Và so sánh xem điệp từ được thể hiện dưới phương pháp nào trong ba phương pháp được sử dụng.

Dựa vào hình thức lặp từ, điệp từ tồn tại dưới 3 dạng chủ yếu sau:

2.1. Điệp từ cách quãng:

Là hình thức tái diễn một từ hoặc cụm từ, sử dụng giải pháp điệp từ. Mà trong đó các từ, cụm từ không có sự liên tục và cách quãng nhau. Mang tới những đối xứng trong đoạn văn, thực hiện không liền mạch các từ ngữ được nhắc lại.

Ví dụ: Trong đoạn thơ Việt Bắc của Tố Hữu, tác giả đã sử dụng nhuần nhuyễn giải pháp điện từ cách quãng.

“… Nhớ sao lớp học i tờ

Đồng khuya đuốc sáng những giờ liên hoan

Nhớ sao tháng ngày cơ quan

Gieo neo đời vẫn ca vang núi đèo

Nhớ sao tiếng mõ rừng chiều

Chày đêm nện cối túc tắc suối xa…”

Cứ sau một câu thơ, điệp từ “Nhớ sao” lại được tái diễn. Ở đây, điệp từ chỉ nỗi nhớ, là sự việc nhớ lại, nhớ về các cảm xúc đã trải qua. Khi đối chiếu với các kỉ niệm, các mẩu truyện đã gắn bó. Tác giả dùng điệp tử để miêu tả, nhấn mạnh vấn đề nỗi nhớ của mình khi đối chiếu với Việt Bắc. Nhớ về Việt Bắc là nhớ đi học học, những tháng ngày thao tác gian lao.

2.2. Điệp từ tiếp nối:

Là hình thức lặp đi tái diễn một từ, cụm từ có sự tiếp nối nhau.

Ví dụ:

Trong bài thơ Gửi em Cô thanh niên xung phong, tác giả Phạm Tiến Duật viết:

Chuyện Tính từ lúc nỗi nhớ sâu xa

Thương em, thương em, thương em biết mấy.

Xem Thêm : Top 14 Ủa Ai Nỉ Tiếng Trung Là Gì

Ở đây, tác giả đã sử dụng giải pháp lặp từ tiếp nối “thương em”. Điệp từ này được tái diễn 3 lần liên tục trong một câu thơ có sự liền mạch. Từ đó mang đến nỗi nhớ, niềm thương dành riêng cho Cô thanh niên xung phong mà tác giả đang nhớ về. Nỗi nhớ ấy hiện lên vô cùng gợi cảm, có hồn và thao thức. Cụm từ “thương em” được tái diễn nhiều lần, niềm thương nhẹ nhõm và chất chứa.

Bởi vì tình thương này sẽ không được nói ra, không được thổ lộ. Nó kìm nén và chất chứa nhiều trong trái tim tác giả. Vì vậy mà cụm từ “thương em” được nhắc lại nhiều lần.

2.3. Điệp từ chuyển tiếp (điệp từ vòng):

Thể hiện sự chuyển tiếp của điệp từ ở các câu. Kết thúc câu thơ, câu văn này và được nhắc lại ngay sau đó ở câu kế tiếp. Tức là từ ngữ được điệp nằm cuối câu trên chuyển xuống đầu câu dưới tiếp với nó. Việc sử dụng tự nhiên, với mục tiêu nhấn mạnh vấn đề, mang đến tự thanh thoát không gượng gập ép, không lủng củng. Làm cho câu văn, câu thơ liền mạch nhau.

Ví dụ:

Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy

Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu

Ngàn dâu xanh ngắt một màu

Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai.

(Chinh phụ ngâm khúc – Đặng Trần Côn, Đoàn Thị Điểm)

Trong đoạn thơ trên, hai từ “thấy” và “ngàn dâu” được tái diễn ở đầu câu sau để tạo sự chuyển tiếp. Trong câu trước hết, từ thấy dùng để làm chỉ lúc chia tay, sự xa cách làm hai người không còn nhìn thấy nhau trong tầm mắt. Tuy nhiên ở nơi có phong cảnh đó, cái họ nhìn thấy là mấy ngàn dâu. Như vậy, cái thấy ở hay câu mang đến mục tiêu nhìn khác nhau của hành động.

Gợi lên cảm giác trùng trùng điệp điệp về màu xanh của ngàn dâu. Đây còn là một ẩn dụ về nỗi nhớ chồng trải dài đến vô tận của người chinh phụ.

Đây là hình thức điệp từ vòng. Các điệp từ được sử dụng có cả động từ, cả danh từ. Và cách mà tác giả thể hiện rất tự nhiên, thể hiện tình cảm khi phải chia tay, phải xa cách nhau.

Hình thức điệp từ này thường được sử dụng trong các thể thơ lục bát, thất ngôn lục bát, thất ngôn tứ tuyệt…

3. Tác dụng của điệp ngữ:

3.1. Tạo ra sự nhấn mạnh vấn đề:

Một từ, cụm từ được tái diễn nhiều lần, trước tiên để người nghe, người đọc tập chung vào từ ngữ ấy. Khi xét về nghĩa, họ hiểu ra các ngụ ý, tình cảm, cảm xúc được dồn nén. Càng tái diễn thường xuyên, càng thể hiện sự nhấn mạnh vấn đề.

“Ngày xuân mơ nở trắng rừng

Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang

Ve kêu, rừng phách đổ vàng

Nhớ cô em gái hái măng một mình

Rừng thu trăng rọi hòa bình

Nhớ ai tiếng hát ân tình, thủy chung”.

Từ “nhớ ” được tái diễn đến 3 lần, cách quãng. Gắn với nội dung đoạn thơ, khi nhìn về các hình ảnh được diễn ra, nỗi nhớ của tác giả lại hiện nên. Điệp từ được sử dụng để nhấn mạnh vấn đề nỗi nhớ nhung khôn nguôi của tác giả với những con người và kỷ niệm xưa cũ. Cứ nhìn về các hiện tượng lạ, các cảnh tượng thân thuộc là lại nhớ cảnh cũ, người xưa.

3.2. Tạo sự liệt kê:

“Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối,

Xem Thêm : Hỏi Về ” Intel Management And Security Status Là Gì, Hỏi Về Intel® Management And Security Status

Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan?

Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn,

Ta lặng ngắm giang san ta đổi mới?

Đâu những rạng đông cây xanh nắng gội,

Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng?

Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng.

Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt,

Để ta chiếm lấy riêng phần kín đáo?

– Thương ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu?”

(Nhớ rừng – Thế Lữ)

Trong đoạn thơ trên, hai từ “đâu” và “ta” được tái diễn đến 4 lần. Mang đến cấu trúc và kết cấu “Đâu – ta”. Nhớ về thời anh liệt, nhớ kỷ niệm và các chiến tích nhân vật. Sự liệt kê được thể hiện trong các đặc điểm, các kỷ niệm thời xưa.

3.3. Tạo sự khẳng định:

Ví dụ:

“Một dân tộc bản địa đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn tám mươi năm nay, một dân tộc bản địa đã gan góc đứng về phía Liên minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc bản địa đó phải được tự do! Dân tộc bản địa đó phải được độc lập”.

(Tuyên ngôn độc lập – Hồ Chí Minh)

Cụm từ “Một dân tộc bản địa”, được tái diễn mang ý nghĩa liệt kê. Thể hiện các đặc điểm đã thực hiện, đã gan góc trong trong thời kỳ kháng chiến.

“Dân tộc bản địa đó phải” được tái diễn gấp đôi mang ý nghĩa khẳng định. Dây là điều kiên cố, thế tất “phải được độc lập” dành riêng cho một dân tộc bản địa kiên cường và quật cường. Tự do, độc lập phải được thể hiện mang ý nghĩa thế tất cho dân tộc bản địa. Tìm tới những hiệu quả, kết quả của lòng yêu nước, của sự việc dũng cảm đấu tranh dành lại sơn hà.

4. Lưu ý khi sử dụng điệp ngữ:

Điệp ngữ là giải pháp tu từ được sử dụng phổ quát trong văn học. Được sử dụng trong ý đồ, các cảm xúc, tình cảm được thể hiện trong nỗi niềm chất chứa. Mang tới những mục tiêu truyền tải, thể hiện đặc điểm, tính chất hay mức độ của cảm xúc. Giúp khắc họa rõ nét hình ảnh và cảm xúc mà tác giả muốn gửi gắm vào tác phẩm. Thể hiện với chủ đích va sự thống kê giám sát, lột tả về nỗi nhớ, niềm thương.

Khi ứng dụng phép điệp ngữ, các bạn phải phải xác định được mục tiêu sử dụng. Thể hiện mượt mà trong câu văn, câu thơ. Mang tới việc tự nhiên nhất được truyền tải trong ý nghĩa sử dụng của giải pháp tu từ. Tránh việc lạm dụng vượt mức sẽ làm bài văn rườm rà, tối nghĩa và người đọc cảm thấy ngán ngẩm. Đặc biệt quan trọng có thể dẫn tới việc lủng củng, không mang tới những ý nghĩa muốn thể hiện, biểu lộ ra.

Ví dụ:

“Nhà em có mái ngói đỏ tươi. Nhà em có hàng râm bụt trước nhà. Nhà em có tầm khoảng sân xanh xanh trồng đầy rau củ. Nhà em có tiếng chim hót véo von suốt ngày. Nhà em luôn rộn ràng tiếng cười. Em rất yêu nhà em!”

Việc sử dụng điệp từ phải mang đến hiệu quả, tránh hạn chế lạm dụng lặp từ.

Trong ví dụ trên, cụm từ “nhà em” được lặp đi tái diễn nhiều lần. Trong những lúc không mang đến ý nghĩa nhấn mạnh vấn đề, liệt kê hay thể hiện cảm xúc đặc biệt quan trọng gì. Ở đây chỉ kể về các đặc điểm có ở ngôi nhà, nên không cấp thiết sử dụng. Khiến đoạn văn trở thành lộn xộn, dông dài, không tạo được điểm nhấn cũng như không mang lại cảm xúc cho tất cả những người đọc.