– Tựa như những nhà tư bản kinh doanh trong công nghiệp, thương nghiệp, các nhà tư bản kinh doanh trong nông nghiệp cũng phải thu được lợi nhuận bình quân. Nhưng vì phải thuê ruộng của địa chủ nên ngoài lợi nhuận bình quân, nhà tư bản kinh doanh nông nghiệp còn phải thu thêm được một phần thặng dư giá trị dôi ra nữa, tức là lợi nhuận siêu ngạch. Lợi nhuận siêu ngạch này tương đối ổn định và lâu dài và nhà tư bản kinh doanh nông nghiệp phải trả cho địa chủ dưới hình thái địa tô tư bản chủ nghĩa.

Bạn Đang Xem: Phân tích bản chất địa tô tư bản chủ nghĩa là gì? – Luật ACC

Vậy, địa tô tư bản chủ tức là phần thặng dư giá trị sót lại sau lúc đã khấu trừ đi phần lợi nhuận binh quân mà các nhà tư bản kinh doanh nông nghiệp phải nộp cho địa chủ.

Thực chất, địa tô tư bản chủ nghĩa đấy là một hình thức chuyển hóa của thặng dư giá trị siêu ngạch hay lợi nhuận siêu ngạch.

– Phân biệt địa tô tư bản chủ nghĩa với địa tô phong kiến:

+ Điểm giống nhau: đều là việc thực hiện về mặt kinh tế tài chính của quyền sở hữu về ruộng nương. Cả hai loại địa tô đều là kết quả của sự việc bóc lột khi đối chiếu với người lao động nông nghiệp.

Xem Thêm : Cao học là gì? Giá trị của tấm bằng cao học có thể bạn chưa biết!

+ Điểm khác nhau:

* Về mặt chất, địa tô phong kiến chỉ phản ánh quan hệ sinh sản giữa hai giai cấp: địa chủ và nông dân, trong đó địa chủ trực tiếp bóc lột nông dân: còn địa tô tư bản chủ nghĩa phản ánh quan hệ sinh sản giữa ba giai cấp: địa chủ, nhà lư bản kinh doanh nông nghiệp và công nhân nông nghiệp làm thuê, trong đó địa chủ gián tiếp bóc lột công nhân nông nghiệp làm thuê thông qua nhà tư bản kinh doanh nông nghiệp.

* Về mặt lượng, địa tô phong kiến gồm có toàn bộ phần sản phẩm thặng dư do nông dân tạo ra, có lúc còn lấn sang cả phần sản phẩm cấp thiết; còn địa tô tư bản chủ nghĩa chỉ là một phần của sản phẩm thặng dư, đó là phần sản phẩm tương ứng với phần thặng dư giá trị dôi ra ngoài lợi nhuận bình quân của nhà tư bản kinh doanh nông nghiệp.

3. Các hình thức địa tô tư bản chủ nghĩa

Địa tô chênh lệch

Địa tô chênh lệch là phần lợi nhuận siêu ngạch ngoài lợi nhuận bình quân thu được trên ruộng nương có xét tuyển sinh sản tiện lợi so với ruộng nương có xét tuyển sinh sản xấu nhất. Nó là số chênh lệch giữa giá cả sinh sản chung được quyết định bởi xét tuyển sinh sản trên ruộng nương xấu nhất và giá cả sinh sản cá biệt trên ruộng nương tốt và trung bình.

Địa tô chênh lệch có hai loại: Địa tô chênh lệch I và địa tô chênh lệch II.

• Địa tô chênh lệch I là loại địa tô thu được trên những ruộng nương có xét tuyển tiện lợi. Độ màu mở tốt, trung bình và có vùng địa lý gần thị trường hay gần đường liên lạc.

Địa tô chênh lệch I thuộc về địa chủ sở hữu ruộng nương. Địa chủ thu địa tô chênh lệch I bằng phương pháp cho thuê ruộng nương với giá cả khác nhau. Ruộng rẫy tốt giá cao hơn nữa trung bình, ruộng nương trung bình cao hơn nữa ruộng nương xấu, ruộng nương ở gần thị trường cao hơn nữa ruộng nương ở xa thị trường.

• Địa tô chênh lệch II là địa tô thu được gắn liền với thâm canh tăng năng suất, là kết quả của tư bản góp vốn đầu tư thêm trên cùng một đơn vị diện tích quy hoạnh.

Xem Thêm : Tương sinh tương khắc là gì? Cách áp dụng vào việc xem hướng nhà?

Trong thời kì hợp đồng thuê đất, lợi nhuận siêu ngạch do góp vốn đầu tư thâm canh đem lại thuộc tư bản kinh doanh ruộng nương. Chỉ đến khi hết thời hạn hợp đồng thuê ruộng nương, địa chủ mới tìm cách nâng giá cho thuê ruộng nương, tức biến lợi nhuận siêu ngạch do góp vốn đầu tư thâm canh đem lại, tức địa tô chênh lệch II thành địa tô chênh lệch I. Tình trạng này dẫn đến xích mích: nhà tư bản thuê đất muốn kéo dãn dài thời kì thuê, còn địa chủ lại muốn rút ngắn thời kì thuê đất. Do đó, trong thời kì thuê đất, nhà tư bản tìm mọi cách quay vòng, tận dụng, khai thác độ phì nhiêu của đất đai.

Địa tô tuyệt đối

Địa tô tuyệt đối là lợi nhuận siêu ngạch dôi ra ngoài lợi nhuận bình quân, được hình thành do kết cấu hữu cơ của tư bản trong nông nghiệp thấp hơn trong công nghiệp mà tất cả những nhà tư bản kinh doanh nông nghiệp đều phải nộp cho địa chủ dù ruộng nương tốt hay xấu, xa hay gần.

Trong TBCN, nông nghiệp thường lạc hậu hơn công nghiệp về mặt kỹ thuật, vì thế kết cấu hữu cơ của tư bản trong nông nghiệp thấp hơn trong công nghiệp. Điều này dẫn đến: nếu trình độ bóc lột ngang nhau, thì một tư bản ngang nhau sẽ sinh ra trong nông nghiệp thặng dư giá trị hơn trong công nghiệp.

Ví dụ: Có hai nhà tư bản nông nghiệp và công nghiệp đều sở hữu tư bản là 100, kết cấu hữu cơ của tư bản trong công nghiệp là 4/1, kết cấu hữu cơ của tư bản trong nông nghiệp là 3/2. Giả sử m’ = 100% thì giá trị sản phẩm được sinh sản ra trong từng nghành nghề dịch vụ là:

Trong công nghiệp: 80c + 20v + 20m = 120 Trong nông nghiệp: 60c + 40v + 40m = 140

Thặng dư giá trị trong công nghiệp là 20, còn thặng dư giá trị trong nông nghiệp là 40. Tuy nhiên, nhà tư bản kinh doanh nông nghiệp chỉ được hưởng 20 thặng dư giá trị dưới hình thái lợi nhuận bình quân, còn 20 chuyển thành địa tô tuyệt đối cho địa chủ.

Địa tô độc quyền