Chủ nghĩa đế quốc là chính sách mà thông qua đó các quốc gia hay các dân tộc bản địa hùng mạnh tìm cách mở rộng và duy trì quyền kiểm soát hoặc tác động ảnh hưởng khi đối chiếu với các quốc gia hay dân tộc bản địa yếu hơn.

Bạn Đang Xem: Tìm hiểu về đế quốc chủ nghĩa là gì? (Imperialism) – Luật ACC

Chủ nghĩa đế quốc đã có từ thời cổ đại và tồn tại trong các xã hội chiếm hữu nô lệ (như đế quốc La Mã) hay các xã hội phong kiến ​​sau này (như đế quốc Mông Cổ). Tuy nhiên, chủ nghĩa đế quốc phát triển mạnh nhất trong thời kỳ phát triển chóng mặt tư bản chủ nghĩa ở châu Âu vào thế kỷ 15. Trong thời kỳ này, tiêu biểu là các cường quốc châu Âu như Anh, Pháp, Tây Ban Nha và Ý trung nhân Đào Nha. Ý trung nhân Đào Nha rồi Mỹ, Nhật Bản xâm lược và thiết lập chủ nghĩa đế quốc. Các thuộc địa ở Mỹ Latinh, Châu Phi và Châu Á Thái Bình Dương.Các cường quốc có những động cơ khác nhau để theo đuổi chủ nghĩa đế quốc, gồm có các lý do tài chính, chính trị, ý thức hệ hoặc tâm lý xã hội.Về tài chính, các nước đế quốc tìm cách thống trị các nước khác nhằm mở rộng tài chính, cướp đoạt tài nguyên, bóc lột sức lao động, xuất khẩu sản phẩm & hàng hóa và vốn dư thừa. Chủ nghĩa Mác do Lênin VI thừa kế và phát triển là triết lí nổi trội nhất về tài chính chính trị thể hiện rõ mối liên hệ giữa chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa đế quốc. Lênin đã chỉ ra trong cuốn sách “Chủ nghĩa đế quốc: Thời đoạn cuối cùng của chủ nghĩa tư bản” rằng chủ nghĩa đế quốc là thời đoạn phát triển rất tốt của chủ nghĩa tư bản. Ông cũng giảng giải rằng các nước châu Âu trong thế kỷ 19 đã tìm cách xâm chiếm và mở rộng thuộc địa của họ như một hệ quả thế tất của nhu cầu xuất khẩu vốn, tư liệu sinh sản và sản phẩm & hàng hóa dư thừa để tránh khủng hoảng cục bộ tài chính trong nước. Tương tự như vậy, những người dân theo chủ nghĩa Mác cũng tin rằng sự mở rộng sau đó của Hoa Kỳ sang các nước thuộc Thế giới thứ ba cũng phục vụ cho những mục tiêu tài chính của chủ nghĩa đế quốc của người Mỹ.Mặt khác, nhiều cường quốc cũng thực hiện chủ nghĩa đế quốc vì mục tiêu chính trị. Tương ứng, các nước đế quốc xâm chiếm lãnh thổ để thỏa mãn tham vọng cường quyền, nâng cao vị thế, củng cố bình yên, giành ưu thế ngoại giao so với những nước khác. Ví dụ, vào thế kỷ 19, chủ nghĩa đế quốc Pháp được cho là phục vụ mục tiêu quan trọng là khôi phục danh dự của nước Pháp, vốn đã biết thành nghiền nát trong Cuộc chiến tranh Pháp-Phổ.Ngoài ra, về mặt văn hóa truyền thống và tư tưởng, các nhà nghiên cứu cũng nhận định rằng tôn giáo, văn hóa truyền thống và niềm tin chính trị cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình theo đuổi chủ nghĩa đế quốc của những cường quốc. Khi Anh xâm lược các thuộc địa, tuyên truyền nói rằng người da trắng đang thực hiện sứ mệnh văn minh hóa các dân tộc bản địa lạc hậu. Trên thực tế, các lực lượng xâm lược thuộc địa thường được tháp tùng bởi các nhà truyền giáo Thiên chúa giáo tuyên giáo khắp các vùng đất từ ​​châu Á đến châu Phi. Chính sách bành trướng lãnh thổ của Đức thời Adolf Hitler cũng bắt nguồn từ tư tưởng phân biệt chủng tộc nhận định rằng nước Đức có văn hóa truyền thống ưu việt, văn hóa truyền thống ưu việt. Xứng danh là một dân tộc bản địa thượng đẳng có quyền lấn lướt các dân tộc bản địa khác. Trong Cuộc chiến tranh Lạnh, sự can thiệp của Mỹ vào các quốc gia khác để thực hiện cam kết “bảo vệ thế giới tự do” cũng là một ví dụ về việc theo đuổi chủ nghĩa đế quốc trên cơ sở đạo đức hoặc ý thức hệ.

Xem Thêm : Tin tặc Anonymous và những “chiến tích” ra tay vì bất công xã hội

Chủ nghĩa thực dân và chủ nghĩa đế quốcKhái niệm chủ nghĩa đế quốc có nghĩa gần giống với khái niệm chủ nghĩa thực dân và hai khái niệm này thường được sử dụng thay thế lẫn nhau trong nhiều trường hợp. Tuy nhiên, giữa hai khái niệm này vẫn tồn tại những khác biệt cơ bản. Chủ nghĩa thực dân liên quan đến việc kiểm soát chính thức về mặt chính trị khi đối chiếu với quốc gia thuộc địa, gồm có việc sáp nhập lãnh thổ và đánh mất chủ quyền quốc gia. Trong lúc đó chủ nghĩa đế quốc mang hàm ý rộng hơn, có thể liên quan đến việc thực hiện quyền kiểm soát hay tác động ảnh hưởng khi đối chiếu với quốc gia khác một cách chính thức hoặc không chính thức, trực tiếp hoặc gián tiếp, trên khía cạnh chính trị hoặc tài chính mà không nhất thiết gồm có việc xâm chiếm, sáp nhập lãnh thổ hay kiểm soát trực tiếp về mặt chính trị khi đối chiếu với quốc gia khác.

Cuối cùng, lý thuyết tâm lý xã hội liên quan đến ý tưởng của Joseph Schumpeter nhận định rằng việc theo đuổi chủ nghĩa đế quốc của những quốc gia bắt nguồn từ xu hướng bành trướng không giới hạn thông qua đấm đá bạo lực của họ. Xu phía này là sản phẩm của một dạng hành vi nhận thức được thiết chế hóa bởi “giai cấp võ sĩ đạo” hay giới quân sự chiến lược của quốc gia đế quốc. Mặc dù quốc gia tạo ra “giai cấp võ sĩ đạo” để phục vụ nhu cầu tự vệ chính đáng, nhưng chính “giai cấp võ sĩ đạo” lại tìm cách dựa vào và xúc tiến chủ nghĩa đế quốc để duy trì sự tồn tại và bành trướng thế lực và tác động ảnh hưởng của mình.Tính từ lúc sau Cuộc chiến tranh thế giới thứ hai, với sự trỗi dậy của làn sóng phi thực dân hóa các nước thuộc thế giới thứ ba, chủ nghĩa thực dân với tư cách là một hình thức của chủ nghĩa đế quốc đã dần dần thoái trào. Các cường quốc đứng đầu là Mĩ và Liên Xô về cơ bản phản đối chủ nghĩa thực dân và tuyên bố bảo vệ quyền dân tộc bản địa tự quyết của nhân dân. Kết quả là nhiều thuộc địa ở châu Á và châu Phi giành được độc lập, hình thành hàng loạt quốc gia mới nổi, nhất là vào trong time 1950 – 1960. Tuy nhiên, nhiều thuộc địa muốn duy trì dưới sự bảo trợ của những cường quốc hơn là độc lập hoàn toàn, chủ yếu vì lý do tài chính. Ví dụ, cho tới ngày này, Bermuda ở Caribê vẫn là một vùng đất dưới sự quản lý của Anh.Mặc dù chủ nghĩa đế quốc, trực tiếp quản lý các thuộc địa dưới hình thức chinh phục, không còn phổ thông, nhưng hình thức chủ nghĩa tân đế quốc này, kiểm soát và thống trị các quốc gia khác thông qua các phương tiện tài chính mà không có sự thống trị trực tiếp, vẫn là một đặc điểm của tài chính chính trị quốc tế hiện đại. Chẳng hạn, Mỹ được cho là có tác động ảnh hưởng rất lớn khi đối chiếu với nhiều nước thế giới thứ ba nhờ sức mạnh tài chính vượt trội và khả năng chi phối các định chế tài chính quốc tế lớn như Nhà băng Thế giới (WB) hay Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF). Tương tự như vậy, các cường quốc châu Âu tiếp tục duy trì tác động ảnh hưởng tài chính và chính trị đáng kể khi đối chiếu với các thuộc địa cũ như châu Phi hoặc vùng Caribe.✅ Dịch Vụ Thương Mại thành lập đơn vị ⭕ ACC cung cấp dịch vụ thành lập đơn vị/ thành lập doanh nghiệp trọn vẹn chuyên nghiệp đến quý khách hàng toàn quốc ✅ Đăng ký giấy phép kinh doanh ⭐ Thủ tục cần được thực hiện để member, tổ chức được phép tiến hành hoạt động kinh doanh của mình ✅ Dịch Vụ Thương Mại ly hôn ⭕ Với nhiều năm kinh nghiệm trong ngành tư vấn ly hôn, chúng tôi tin tưởng rằng có thể tương trợ và trợ giúp bạn ✅ Dịch Vụ Thương Mại kế toán ⭐ Với trình độ kinh nghiệm tay nghề rất cao về kế toán và thuế sẽ đảm bảo thực hiện văn bản báo cáo đúng quy định pháp luật ✅ Dịch Vụ Thương Mại truy thuế kiểm toán ⭕ Đảm bảo cung cấp chất lượng sản phẩm dịch vụ tốt và đưa ra những giải pháp cho doanh nghiệp để tối ưu hoạt động sinh sản kinh doanh hay các hoạt động sinh hoạt khác ✅ Dịch Vụ Thương Mại làm hộ chiếu ⭕ Giúp cho bạn rút ngắn thời kì nhận hộ chiếu, tương trợ khách hàng các dịch vụ liên quan và cam kết bảo mật thông tin thông tin