Có người còn khái niệm Cư xá là dành riêng cho một số người và chỉ là thuê chứ không mua đứt được, ví dụ cư xá sinh viên thì chỉ có sinh viên mới được đăng ký ở và khi ra trường thì sinh viên khác vào sinh sống. Không biết cư xá có khác với trọ tại trường sinh viên hay là không?

Bạn Đang Xem: Cư xá nghĩa là gì? | Hiệp Sĩ Top

Cùng tham khảo nội dung bài viết trên báo Tuổi xanh trực tuyến:

‘Láng giềng cư xá, nên lối đi chung’…

Hai chữ ‘cư xá’ không còn được sử dụng trong map quy hoạch khu dân cư tỉnh thành ngày này. Tuy nhiên có những khu cư xá được nhắc đến vì đó là một ‘tồn tại’ của lịch sử dân tộc xây dựng nhà ở cho người dân Sài Gòn ngày nào.

Từ vựng Hán – Việt không có từ “cư xá”. Có nhẽ hai từ ghép cư xá này được sử dụng sau năm 1954 để chỉ một khu nhà ở có cấu trúc giống nhau, do Gia Cư Liêm Giá Cuộc (GCLGC một văn phòng trực thuộc Tòa đô chánh, sau này thuộc Bộ Kiến thiết và thiết kế tỉnh thành) xây dựng rồi bán lại cho quần chúng.

Người muốn mua phải thuộc diện gia đình bị giải tỏa trong đô thành, nạn nhân hỏa thiến, công chức, quân nhân người dân có nhà tại chỗ bị giải tỏa để xây dựng cư xá.

1) Để người dân có thể mua nhà cư xá, GCLGC quy định người mua nhà trong khu cư xá trả ngay 1/4 số tiền tòa nhà và số tiền sót lại sẽ trả góp hằng tháng trong tám năm.

Có nhiều loại cư xá từ tầm trung đến hạng sang mà giá giao động từ 10.000-200.000, thậm chí là kiểu villa giá bán có thể lên tới 350.000 đồng(*).

Xem Thêm : Tìm hiểu về chủ nghĩa cộng sản là gì? – Luật ACC

Từ thời điểm năm 1958 người dân Sài Gòn đã mua hay thân thuộc với những khu cư xá như Bàn Cờ, Duy Tân (57 Phạm Ngọc Thạch ngày này), cư xá Tự Do ở đường Lê Văn Duyệt xây trên khu đất nền rộng 5ha, cư xá Phú Thọ Hòa A tại xung quanh chợ Phú Thọ, cư xá Phú Thọ C ở phía trước cửa trường đua (Cư xá Lê Đại Hành), cư xá Dân Sinh bên lề quốc lộ Ngô Đình Khôi (đường Công Lý nối dài), cư xá Vườn Lài, cư xá Kiến Thiết đường Công Lý xây dựng trên khu đất nền rộng ở hai bên đầu trên cầu Công Lý, cư xá Đô Thành…

Những năm tiếp theo xuất hiện những khu cư xá nổi tiếng, hiện tại tất cả chúng ta vẫn còn gọi tên như khu cư xá Bắc Hải, cư xá Lữ Gia, cư xá Thanh Đa, cư xá Ngân Hàng (Quận 7)…

Trong số đó, phải nhắc tới khu cư xá Chu Mạnh Trinh (cư xá nhà băng Đông Dương – nay là khu nhà đường Đoàn Thị Điểm, Quận Phú Nhuận) mà người dân là các văn nghệ sĩ nổi tiếng như: Minh Trang – Quỳnh Giao, Phạm Duy, Năm Châu – Kim Cúc, nhà báo Hồng Tiêu – bà Tùng Long, nhạc sĩ Hoàng Nguyên, nhạc sĩ Tuấn Khanh…

2) Hồi ký của nữ ca sĩ Julie Quang đãng có viết về người dân văn nghệ trong cư xá: “Nếu các con cháu nghệ sĩ Năm Châu và Kim Cúc dùng bộ ván làm sân khấu cải lương tập diễn thì bên láng giềng vài năm tiếp theo cái cư xá im ỉm thường nghe tiếng đàn trống điện, giọng hát của Duy Quang đãng, Thái Hiền, Julie Quang đãng tập dượt cho những sáng tác mới.

Trong cư xá yên ắng buổi sáng như ban trưa nắng len vào từng góc khuất. Đầu ngõ, nơi mặt tiền đường có gia đình nhạc sĩ Song Ngọc, ông sang băng nhạc. Vào bên trong ngõ có gia đình nhạc sĩ Tuấn Khanh tự ca sĩ Trần Ngọc cũng sang băng nhạc.

Sáng sớm bọn nhóc đến trường, cánh nam nhi đến văn phòng, phụ nữ đi chợ cơm nước. Ban trưa mặc cho nắng khét tóc cháy da, bọn trẻ luôn tụ tập nơi ngõ chính đánh đáo đá banh, tiếng la hét của lũ trẻ phá vỡ giấc mơ màng của cư xá vốn dĩ im lìm như buồn ngủ ngày.

Giữa trưa lười trong thời gian ngày nắng hạ vắng tiếng rao hàng, tiếng còi xe inh ỏi… điếc tai! Nhưng không thiếu cái hừng hực sức sống của một ngày hè tuổi xanh…”.

Khi đã được mua cư xá, dù chưa trả hết tiền nhưng người dân biết nhà thuộc về của mình nên cải tạo, sửa chữa lại rất nhiều, từ thiết kế bên trong đến mặt tiền nhưng không cơi nới, xâm lấn diện tích S công cộng.

Có những khu cư xá không sót lại một ngôi nhà nào có hình dạng như hồi đầu mới xây cất. Trong cả cái tên gọi cư xá cũng biến mất…

Xem Thêm : An Nhiên Tiếng Anh Là Gì – Hãy Vui Sống

Người cư xá xa xưa đều hoài niệm cái vẻ riêng hằn ghi trong trái tim mối duyên tình về xứ sở cũ. Nhìn lại những con phố nội bộ nay đã thay đổi để nhớ đến cô gái “láng giềng cư xá, nên lối đi chung” (Yên Nê).

Người cư xá trước lạ lẫm nhưng cùng đi trên những con phố nội bộ rồi qua thời kì sẽ quen nhau. Trong số đó có những đứa trẻ cư xá cùng chơi, cùng lớn lên thành những chàng trai và cô gái vội vụt mắc cỡ lúc biết tôi đã lớn.

Để cư xá xa xưa yên bình với những tình yêu thầm lặng mà dịu vặt với tiếng đàn đêm ve vãn cô láng giềng thay cho việc mở mồm ú ớ, những dòng thơ trong nhật ký không dám gửi. Một tình yêu rất đỗi… cư xá!

Nỗi buồn từ Gúgồ

Lúc bấy giờ cư xá có nỗi buồn, nỗi buồn thật thụ vì cái sự tài lanh về khái niệm cư xá trên Gúgồ.

Đây là khái niệm cư xá ngày này để giảng giải cho cư xá của xa xưa “Cư xá là dành riêng cho một số người và chỉ là thuê chứ không mua đứt được, ví dụ cư xá sinh viên thì chỉ có sinh viên mới được đăng ký ở”, hay “cư xá: (phương ngữ, từ cũ) khu nhà tập thể (thường là nhà cao tầng liền kề)”.

Giảng giải cư xá kiểu này thì nhạc sĩ Phạm Duy có sống lại chắc sẽ sở hữu được “nỗi buồn cư xá” thiệt vì gia đình ông từng ở cư xá Chu Mạnh Trinh.

Ông mua tử tế chứ không có thuê đâu. Và cũng chẳng ở tập thể nữa. Lên Google cứ đọc là tin thì có nước…!

(*) Tiền năm 1962. 1 USD = 73 đồng. Một ký gạo giá 7 đồng.

Tác giả: Lê Văn Nghĩa (Nguồn: sentayho.com.vn/lang-gieng-cu-xa-nen-duong-di-chung-20171126092551966.htm)