Trào lưu Cần Vương là gì? Vì sao Trào lưu Cần Vương nổ ra? Nguyên nhân và đặc điểm của trào lưu Cần Vương thế nào? Diễn biến và ý nghĩa của trào lưu ra sao? Tính chất của trào lưu Cần Vương trong môn lịch sử vẻ vang lớp 8? Và vì sao trào lưu nào thất bại? Đó là một số những thắc mắc của tương đối nhiều bạn trẻ khi tham gia học môn lịch sử vẻ vang. Vậy để làm rõ hơn về mục tiêu, tính chất và ý nghĩa của trào lưu Cần vương là gì?

Bạn Đang Xem: Mục tiêu, tính chất và ý nghĩa của phong trào Cần vương là gì?

Trạng sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài: 1900.6568

1. Mục tiêu và tính chất của trào lưu Cần vương là gì?

Từ Hán Nghĩa “Cần Vương” có tức thị giúp vua xây dựng sơn hà, phò trợ vua qua những khó khăn. Chiếu Cần Vương ra đời trong lúc thực dân Pháp đang đàn áp nhân dân ta. Trào lưu Cần Vương là cuộc khởi nghĩa của vua Hàm Nghi với thực dân thông qua chiếu Cần Vương được công bố khắp toàn nước và diễn ra vào trong những năm 1885 đến năm 1896 với quy mô nhỏ và riêng rẻ mang tính chất địa phương. Phương pháp đấu tranh của trào lưu Cần Vương chủ yếu nặng về khởi nghĩa vũ trang. ít chú trọng đến công việc tuyên truyền, đấu tranh trên ngành nghề tư tưởng, chính trị…

Chiếu Cần Vương của vua Hàm Nghi soạn

Tố cáo lên tội ác xâm lược của thực dân Pháp.

Tố cáo sự phản bội của một số quan lại

Lên án tính phi pháp của triều đình do Pháp dựng lên

Khẳng định quyết tâm kháng chiến của triều đình mà đứng đầu là vua Hàm Nghi

Thôi thúc, kêu gọi và khích lệ sĩ phu, văn thân cũng như nhân dân toàn nước cùng tham gia cuộc đấu giúp vua khôi phục quốc gia phong kiến độc lập

Trào lưu diễn ra trên địa phận rộng lớn khắp Bắc Kì và Trung Kì. Cũng nhờ có Chiếu Cần Vương mà lòng dân được vực dậy một cách mạnh mẽ. Trong số đó, có thể nói đến một số cuộc khởi nghĩa tiêu biểu như: Khởi nghĩa Ba Đình (Thanh Hóa) do Phạm Bành – Đinh Công Tráng lãnh đạo, khởi nghĩa Bãi Sậy (Hưng Yên) do Nguyễn Thiện Thuật lãnh đạo, khởi nghĩa Hương Khê (thành phố Hà Tĩnh) do Phan Đình Phùng lãnh đạo… có tác dụng kêu gọi nhân dân khắp toàn nước tham gia vào cuộc đấu chống lại thực dân Pháp lúc hiện nay. Nội dung Chiếu Cần Vương xoay quay việc

2. Ý Nghĩa của trào lưu cần vương:

Trào lưu Cần Vương được chia làm 2 thời đoạn:

Xem Thêm : Quản Lý Kinh Doanh Là Gì? Mức Lương Quản Lý Kinh Doanh Cao Không?

Sau lúc có những tri thức về nguyên nhân phát triển mạnh trào lưu, nội dung và ý nghĩa của chiếu Cần Vương, tất cả chúng ta tìm hiểu về diễn biến của trào lưu này qua hai thời đoạn chính:

Thời đoạn 1: (1885 -1988): Trào lưu diễn ra với danh nghĩa Cần Vương

Phát huy vòng yêu nước cao độ và huy động sự hưởng ứng của quần chúng nhân dân

Trào lưu Cần Vương được diễn ra rời rạc và nhỏ lẻ chưa tạo được tiếng vang và sự liên kết giữa các cuộc khởi nghĩa ở các địa phương lại với nhau.

– Lúc đầu, “Triều đình Hàm Nghi” với sự phò tá của 2 người con Tôn Thất Thuyết là Tôn Thất Đàm và Tôn Thất Thiệp, Đề đốc Lê Trực, Tri phủ Nguyễn Phạm Tuân vận chuyển và đấu tranh ở vùng rừng núi Quảng Bình; sau phải vượt Trường Sơn, qua đất Hạ Lào về vùng sơn phòng Ấu Sơn (thành phố Hà Tĩnh). Đây là trang sử vẻ vang hiếm có của một ông vua yêu nước khi dòng tộc mình nói chung đã hàng giặc. Để đấu tranh lâu dài, Tôn Thất Thuyết và Trần Xuân Soạn quyết định vượt vòng vây đi xây dựng lực lượng kháng chiến ở Thanh Hoá, rồi qua Trung Quốc.

– Tháng 12-1886, theo lệnh Toàn quyền Pôn Be (P.. Bert), Đồng Khánh xuống 1 dụ kêu hàng, nhưng không một ai trong “Triều đình Hàm Nghi” chịu buông súng.

– Trái lại, chưa bao giờ toàn nước ta lại sở hữu nhiều cuộc khởi nghĩa đến như vậy dưới ngọn cờ Cần Vương. Trong thời đoạn đầu này, trào lưu Cần Vương trải rộng từ địa phận trung tâm ra Bắc và Nam Kỳ. Ở Trung Kỳ, trước hết là Quảng Bình với Lê Trực, Nguyễn Phạm Tuân ; Quảng Nam là Trần Quang quẻ Dự, Nguyễn Hàm, Nguyễn Duy Hiệu ; Tỉnh Quảng Ngãi là Lê Trung Đình ; Tỉnh Bình Định là Mai Xuân Thưởng . .

– Bắc Kỳ cũng tồn tại nhiều cuộc khởi nghĩa quan trọng như Đốc Tít ở Đông Triều, Cai Kinh ở Bắc Giang, Nguyễn Quang quẻ Bích ở Tây Bắc…Đặc biệt quan trọng, xứ Bắc Kỳ cũng đang hình thành những cuộc khởi nghĩa có sức đấu tranh mạnh mẽ, có tiếng vang như Tạ Hiện ở Tỉnh Thái Bình, Tỉnh Nam Định; Nguyễn Thiện Thuật ở Hưng Yên, Thành Phố Hải Dương; Phạm Bành, Đinh Công Tráng ở Thanh Hóa; Lê Ninh, Phan Đình Phùng ở Đức Thọ, Hương Khê (thành phố Hà Tĩnh)…

Thời đoạn 2: (1888 -1996): Mặc dù vua Hàm Nghi đã bị tóm gọn nhưng cuộc khởi nghĩa vẫn tiếp tục diễn ra sôi nổi

Phát huy lấy được lòng yêu nước tột độ của nhân dân và được sự ủng hộ của toàn nhân dân toàn nước.

Tuy nhiên thì vẫn như thời đoạn 1 vẫn chưa tồn tại sự thống nhất về sự việc kết đoàn của từng địa phương với nhau, vẫn chỉ là khởi nghĩa rời rạc chưa tồn tại sự nhất quán trong vấn đề cơ cấu tổ chức và quản lý.

– Đêm 1-11-1888, vua Hàm Nghi bị giặc bắt do sự phản bội của Trương Quang quẻ Ngọc tại vùng núi Tuyên Hóa (Quảng Bình). Ông bị đày đi Angiêri.

Xem Thêm : TIN TỨC

– Trong tham dự ngày càng khó khăn, số lượng các cuộc khởi nghĩa có giảm bớt, nhưng lại tập trung thành với chủ những trung tâm kháng chiến lớn.

– Tại Thanh Hóa, cứ điểm Ba Đình bị san phẳng sau cuộc tiến công dài ngày thời điểm đầu tháng 1-1887 của 3000 quân Pháp. Phạm Bành, Đinh Công Tráng mở đường máu về địa thế căn cứ Mã Cao (Yên Định) theo kế hoạch đã định. Họ đã đấu tranh ở Mã Cao nhiều tháng trời, thắng nhiều trận đáng kể và chỉ thoái lui khi Mã Cao bị vỡ vào ngày thu 1887.

– Nhưng dưới sự lãnh đạo của Tống Duy Tân ở Vĩnh Lộc và sự trợ giúp của tương đối nhiều thủ lĩnh người Thái là Cầm Bá Thước, người Mường là Hà Văn Mao, ngọn lửa Ba Đình lại được thổi lên, gọi là khởi nghĩa Hùng Lĩnh, lê dài tới năm 1892.

– Cuộc khởi nghĩa Bãi Sậy của Nguyễn Thiện Thuật nổ ra từ thời điểm năm 1885, với lối đánh du kích, biến hóa phân tán, dựa vào tự nhiên của nghĩa quân Bãi Sậy, tuy không có những trận đánh lớn như ở Ba Đình nhưng cũng gây cho quân Pháp nhiều tổn thất.

– Cuộc khởi nghĩa lớn số 1, lê dài suốt thời Cần Vương là khởi nghĩa Hương Khê. Thừa hưởng cuộc khởi nghĩa trước hết của Lê Ninh ở Đức Thọ, thành phố Hà Tĩnh, Tiến sĩ Phan Đình Phùng với sự trợ giúp của Cao Thắng, Ngô Quảng, Cao Đạt, Hà Văn Mỹ, Nguyễn Chanh, Nguyễn Trạch… đã đưa cuộc khởi nghĩa này lên tầm vóc lớn số 1, độc đáo nhất thời Cần Vương.

– Phan Đình Phùng đã chia địa phận 4 tỉnh: Thanh, Nghệ, Tĩnh, Bình thành 15 quân thứ, xây dựng những chiến tuyến khăng khăng, mạnh (Cồn Chùa, Thượng Bồng – Hạ Bồng, Trùng Khê – Trí Khê, Vụ Quang quẻ) phối hợp lối đánh du kích với lối đánh lớn chiến tuyến khăng khăng, cuộc khởi nghĩa Hương Khê đã gây cho quân Pháp nhiều tổn thất. Phó tướng Cao Thắng, hy sinh lúc mới 30 tuổi là người dân có tài chế súng theo phong cách năm 1874 của Pháp.

– Thực dân Pháp phải huy động một lực lượng quân sự chiến lược lớn, không kể cả 3000 ngụy quân của Nguyễn Thân, vượt xa cả quân số, vũ khí khi chúng tiến công thành Ba Đình. Những thắng lợi của Phan Đình Phùng như trận đột kích thành thành phố Hà Tĩnh, bắt sống Tri phủ Đinh Nho Quang quẻ 1892, trận Vạn Sơn tháng 3-1893, trận tập kích thành phố Hà Tĩnh lần thứ hai năm 1894 và trận Vụ Quang quẻ tháng 10-1894 được là một thành tựu của nghệ thuật và thẩm mỹ quân sự chiến lược Việt Nam lúc đó.

– Phan Đình Phùng tạ thế ở núi Quạt (thành phố Hà Tĩnh) ngày 28-12-1895 để lại bài thơ Tuyệt mệnh vào loại xuất sắc trong văn học cận kim. 23 bộ tướng của ông cũng trở nên giặc Pháp bắt và xử tử tại Huế. Đầu năm mới 1896, những tiếng súng cuối cùng của trào lưu Cần Vương ngã ngũ.

– Trào lưu Cần Vương vào cuối thế kỷ XIX là trào lưu dân tộc bản địa, trào lưu yêu nước chống chủ nghĩa thực dân xâm lược kết phù hợp với chống triều đình phong kiến đầu hàng đã diễn ra sôi nổi, rộng khắp. Trào lưu tuy thất bại nhưng đã tô thắm thêm truyền thống hero, quật cường của dân tộc bản địa Việt Nam.

Như vậy qua các thời đoạn ta thấy được ý nghĩa của trào lưu cần vương thực tế thì đây là trào lưu kháng chiến mạnh mẽ, thể hiện truyền thống yêu nước và khí phách hero của dân tộc bản địa, tiêu biểu cho cuộc kháng chiến tự vệ của nhân dân ta cuối thế kỉ XIX đấu tranh chống lại thực dân Pháp, khôi phục nền độc lập, khôi phục chính sách phong kiến có vua là người tài giỏi.

Khẩu hiệu này đã nhanh chóng thổi lên ngọn lửa tình yêu quê nhà và lòng căm thù quân xâm lược của toàn thể nhân dân. Một trào lưu vũ trang chống thực dân Pháp diễn ra sôi nổi và kéo dài ra hơn nữa 12 năm.

Trào lưu đã để lại nhiều bài học kinh nghiệm kinh nghiệm quý báu cho việc nghiệp đấu tranh giành và bảo vệ độc lập dân tộc bản địa.