Với nền giáo dục đặt nặng thành tích và điểm số, không ít học trò – sinh viên phải đối mặt với sức ép học tập và căng thẳng. Về lâu dài, tình trạng này khiến trẻ mất đi niềm vui, sự hào hứng lúc học tập và có nguy cơ phạm phải các vấn đề tâm lý, thể chất.

Bạn Đang Xem: Tạp Chí Tâm Lý Học

Thực trạng sức ép học tập hiện nay

Sức ép học tập là vấn đề mà bất kỳ học trò, sinh viên nào đều phải đối mặt. Sức ép thực chất là sự việc dồn nén của rất nhiều cảm xúc tiêu cực như căng thẳng, mỏi mệt,… và song song là một phần của cuộc sống xúc tiến mỗi thành viên nỗ lực để vượt qua khó khăn và đạt thành tích cao trong học tập.

Khi có sức ép, học trò – sinh viên sẽ có được động lực và ngày càng tăng mức độ tập trung lúc học tập. Từ đó có thể ghi nhớ tốt tri thức và vượt qua kỳ thi một cách tốt nhất. Tuy nhiên nếu sức ép học tập diễn ra trong thời kì dài và bản thân không biết phương pháp kiểm soát và điều chỉnh, cả sức khỏe thể chất và ý thức đều phải đối mặt với nhiều vấn đề.

Theo thống kê, khoảng tầm hơn 80% học trò và sinh viên ở nước ta phải đối mặt với sức ép học tập. Tình trạng này gặp nhiều ở học trò cấp 2, cấp 3 và ĐH. Trẻ ở độ tuổi tiểu học ít gặp phải tình trạng này hơn do tuổi còn nhỏ và chưa ý thức thâm thúy về vấn đề thành tích.

Khi nghiên cứu cụ thể, các Chuyên Viên nhận thấy, hơn 75% học trò cấp 3 và sinh viên ĐH không ngủ đủ 8 giờ/ ngày vào những đợt thi thời điểm cuối kỳ, chuyển cấp. Ngoài điểm số, nhiều bậc phụ huynh còn đặt nặng về việc con cháu phải phát triển năng khiếu sở trường và tích cực tham gia các trào lưu thi đua. Chính những điều này khiến học trò không được ngủ nghỉ đầy đủ mà phải học tập liên tục và dành nhiều thời kì để phát triển kỹ năng nhằm khẳng định bản thân.

Ngày này với sự phát triển của kinh tế tài chính xã hội, các bậc phụ huynh luôn muốn con cháu được giáo dục trong môi trường tự nhiên tốt nhất. Ngoài thời kì học ở trường, không ít học trò phải học thêm để nắm vững tri thức hay tham gia vào các khóa học kỹ năng để phát triển năng khiếu sở trường. Điều này khiến các em không có thời kì ngơi nghỉ và luôn cảm thấy sức ép đè nặng lên bản thân.

Nguyên nhân gây ra sức ép học tập khi đối chiếu với học trò, sinh viên

Sức ép là yếu tố không thể thiếu trong quá trình học tập. Nhờ có sức ép, học trò – sinh viên sẽ có được động lực và hoàn thành tốt hơn các kỳ thi. Tuy nhiên, sức ép học tập chỉ mang đến tác động tích cực nếu chỉ xẩy ra trong thời kì ngắn với mức độ vừa phải. Về lâu dài, sức ép không chỉ tạo ra cảm giác chán nản lúc học tập mà còn ảnh hưởng tác động không nhỏ đến sức khỏe thể chất và ý thức.

Để khắc phục tình trạng sức ép học tập lê dài, cần phải xác định nguyên nhân gây ra tình trạng này:

1. Cạnh tranh về thành tích, điểm số

Xem Thêm : PQC là gì? Nhân viên kiểm soát chất lượng đòi hỏi những gì?

Thực tế, nền giáo dục của nước ta quá chú trọng đến thành tích và điểm số. Điều này đã gây ra tâm lý nặng nề và sức ép cho học trò – sinh viên. Đa phần việc xếp hạng và thẩm định và đánh giá năng lực học trò – sinh viên đều dựa hoàn toàn vào điểm số qua các bài thi thay vì các dự án công trình nghiên cứu hay trải nghiệm thực tế rút ra sau quá trình học tập.

2. Sức ép từ nhà trường và gia đình

Nhà trường, gia đình luôn đặt sức ép lên học trò về vấn đề phải đạt thành tích cao. Đặc biệt quan trọng với một số gia đình, điểm số luôn là vấn đề được đề cập để thẩm định và đánh giá năng lực và sự ngoan ngoãn của con cháu.

Thực tế, năng lực của mỗi người là khác nhau nên việc thường xuyên so sánh con cháu với bầy đồng trang lứa khiến trẻ luôn phải học tập với sức ép vô hình dung. Sức ép khiến trẻ chú tâm và nỗ lực để đạt kết quả cao. Tuy nhiên nếu gia đình không nhìn nhận sự nỗ lực của trẻ mà thường xuyên trách móc và chì chiết, trẻ sẽ không còn tránh khỏi sự bi quan và chán nản.

3. Sợ bản thân thua kém người khác

Vì quá đặt nặng thành tích nên những trẻ có kết quả học tập kém sẽ bị thầy cô, gia đình trách mắng và bầy khinh thường. Do đó, không ít trẻ hình thành sức ép học tập do sợ bản thân thua kém với những người khác.

Trẻ có thành tích học tập tốt luôn nhận được thiện cảm từ thầy cô, được bầy yêu mến và khen gợi. Nhưng nếu không duy trì được kết quả tốt, bố mẹ và thầy cô sẽ tỏ ra thất vọng, nhận định rằng trẻ chủ quan và thiếu sự nỗ lực. Điều này cũng vô tình tạo ra sức ép khiến trẻ mất đi niềm vui và sự hào hứng trong quá trình học tập.

4. Thời kì học quá nhiều

Thời kì học quá nhiều cũng là nguyên nhân gây ra sức ép học tập cho học trò, sinh viên. Học tập là quá trình dung nạp tri thức để nâng cao năng lực và trau dồi các kỹ năng cấp thiết nhằm phục vụ cho cuộc sống. Quá trình học phải song hành với việc ngơi nghỉ, thư giãn giải trí để duy trì sự hứng thú lâu dài. Tuy nhiên nếu học liên tục trong một thời kì dài, trẻ sẽ mất đi hứng thú và cảm thấy chán nản do sức ép.

Biểu hiện của sức ép học tập

Ban sơ, sức ép học tập tạo ra động lực và thỉnh thoảng mang đến cảm giác phấn khích, hứng thú. Nếu chỉ xẩy ra trong một thời kì ngắn, sức ép giúp học trò – sinh viên ngày càng tăng khả năng tập trung và học tập tốt hơn.

Tuy nhiên nếu sức ép học tập lê dài, học trò – sinh viên sẽ gặp phải các biểu hiện như:

• Ngán ngẩm và mất hứng thú lúc học tập là biểu hiện thường gặp nhất của sức ép học tập. Từ từ trẻ đánh mất niềm vui, sự hào hứng lúc tới trường và có tâm lý học tập để hoàn thành nhiệm vụ.
• Tâm lý buồn chán, bất ổn, bi quan, dễ tức giận và giảm các cảm xúc tích cực như vui vẻ, hào hứng, phấn khởi,…
• Cảm thấy mung lung, không làm rõ bản thân thích gì và khó định hướng được tương lai.
• Trẻ bị sức ép học tập thỉnh thoảng vẫn ngoan ngoãn, nghe lời thầy cô và bố mẹ. Tuy nhiên, vẫn có một số trẻ hình thành phản ứng chống đối như cãi lời, không muốn đến trường, không muốn dành thời kì ngơi nghỉ để học thêm, phát triển năng khiếu sở trường,…
• Ngoài ra, người bị sức ép học tập còn gặp phải các vấn đề thể chất như sụt cân, suy nhược, đau đầu, ăn uống kém, chất lượng sản phẩm giấc ngủ kém,…

Hậu quả của sức ép học tập lê dài

Sức ép diễn ra trong thời kì ngắn sẽ là động lực để học trò, sinh viên có thể tăng khả năng tập trung và học tập tốt hơn. Tuy nhiên, nếu sức ép diễn ra trong thời kì dài và bản thân không biết phương pháp điều trị, tâm lý và thể trạng sẽ gặp phải không ít vấn đề.

Xem Thêm : Tốc độ tăng trưởng kinh tế thực là gì? Công thức tính và ví dụ?

Tương tự như stress ở người lớn, sức ép học tập ở học trò, sinh viên gây ra nhiều hậu quả như:

• Tâm lý bi quan, bất ổn: Sức ép học tập gây ra tâm lý chán nản, mỏi mệt, bức bối và buồn bã. Nếu tâm trạng dồn nén quá mức cần thiết, không ít trẻ gặp phải nhiều vấn đề tâm lý như stress nặng, rối loạn lo lắng và thậm chí là là trầm cảm (nhất là trầm cảm ở tuổi dậy thì).
• Sức khỏe suy giảm: Sức ép học tập không chỉ ảnh hưởng tác động đến tâm lý mà còn tác động đến sức khỏe thể chất. Ban sơ, trẻ sẽ gặp phải các vấn đề như đau đầu, chán ăn, sụt cân, mỏi mệt,… Nếu tình trạng lê dài, thân thể sẽ có được nguy cơ phạm phải các bệnh lý như suy nhược thần kinh, thiếu máu não, đau vai gáy và mất ngủ. Ngoài ra, sức ép học tập quá to cũng khiến cho trẻ mất đi sự sáng tạo, linh hoạt và thay vào đó sự rập khuôn trong quá trình học tập.
• Tác động ảnh hưởng đến tâm lý học tập: Không chỉ ảnh hưởng tác động đến sức khỏe tâm lý và thể chất, sức ép học tập lê dài còn khiến trẻ có tâm lý chán học, thiếu sự hào hứng và không tìm thấy niềm vui trong quá trình học tập. Dù không khiến ra hậu quả rõ rệt nhưng điều này ảnh hưởng tác động đáng nói tới tương lai của trẻ. Chính vì vậy, gia đình và nhà trường cần phải lưu ý đến biểu hiện của con trẻ để kịp thời tìm giải pháp khắc phục.

Khi bị sức ép học tập lê dài, trẻ rất rất khó có thể đạt thành tích tốt nhất. Thậm chí còn, không ít trẻ phải đối mặt với tình trạng kết quả học tập ngày một đi xuống dù đã rất nỗ lực.

Lời khuyên cho những người dân hiện giờ đang bị sức ép học tập

Về cơ bản, sức ép học tập là một phần không thể thiếu trong cuộc sống. Tuy nhiên nếu không biết phương pháp kiểm soát và điều chỉnh, sức ép có thể xẩy ra trong một thời kì dài gây ảnh hưởng tác động nhiều đến kết quả học tập và sức khỏe. Tiếp sau đây là một số lời khuyên giúp những người dân hiện giờ đang bị sức ép học tập:

• Kết quả học tập không thể phản ánh xác thực tất cả tri thức dung nạp. Do đó, hãy học tập để nâng cao tri thức của chính mình thay vì chú trọng quá nhiều điểm số và thành tích.
• Không nên tự so sánh bản thân với bầy đồng trang lứa. Thực chất, năng lực và năng khiếu sở trường của mỗi người là hoàn toàn rất khác nhau. Ở môi trường tự nhiên giáo dục phổ thông, học trò phải học nhiều môn nên thỉnh thoảng kết quả không được như mong muốn. Do đó, không nên quá đặt nặng về thành tích hay nhận định rằng bản thân yếu kém hơn người khác.
• Sắp xếp thời kì học tập hợp lý và khoa học để đạt kết quả cao trong học tập. Khi bản thân mỏi mệt, nên dành một khoảng tầm thời kì ngơi nghỉ để nạp lại năng lượng và tìm thấy niềm vui lúc học tập.
• Dữ thế chủ động tâm sự với bầy và người thân về sức ép học tập đang phải gánh chịu. Nếu cấp thiết, nên trực tiếp với chuyện với bố mẹ để được gia đình thấu hiểu và san sẻ sức ép trong quá trình học tập.
• Sức ép học tập có thể gây stress, sụt cân, suy nhược và nhiều vấn đề sức khỏe thể chất. Do đó, cần lưu ý ăn uống và tập thể dục thường xuyên để nâng cao sức khỏe. Trường hợp bị suy nhược và giảm trí tưởng có thể bổ sung một số viên uống, TPCN cung cấp vitamin và khoáng vật cho thân thể.
• Nếu cấp thiết, nên trao đổi với gia đình về việc tham vấn tâm lý. Hiện nay, một số trường học cũng sẽ có phòng tiếp nhận tư vấn tâm lý để trả lời thắc mắc và giúp học trò biết phương pháp kiểm soát khi gặp phải sức ép học tập. Trong trường hợp nhà trường không có dịch vụ tham vấn tâm lý học đường, gia đình có thể dữ thế chủ động đưa con tới những cơ sở có hoạt động tham vấn tâm lý.

Trung tâm Tâm lý trị liệu NHC Việt Nam – Địa chỉ tham vấn tâm lý học đường uy tín

Trung tâm Tâm lý trị liệu NHC Việt Nam là đơn vị trị liệu tâm trí, chữa lành tâm bệnh uy tín hàng đầu tại Việt Nam với hàng ngũ Chuyên Viên tâm lý, Master Coach hàng đầu tới từ Ủy ban NLP Hoa Kỳ. Đặc biệt quan trọng, Trung tâm đã và đang trị liệu tâm lý cho nhiều học trò, sinh viên gặp vấn đề tâm lý như stress, căng thẳng, trầm cảm, rối loạn lo lắng, rối loạn cảm xúc…

Các lớp học trị liệu tâm lý tại NHC Việt Nam giành riêng cho học trò, sinh viên được thiết kế đặc biệt quan trọng hơn lớp học của người trưởng thành bởi các em vẫn cần có sự sát cánh của cha mẹ trong học tập và đời sống hàng ngày. Do đó, bên cạnh việc trị liệu tâm lý cho học trò, sinh viên vượt qua sức ép học tập, Chuyên Viên tâm lý còn sát cánh cùng cha mẹ để giúp cha mẹ hiểu con hơn, hiểu mong muốn của con, hiểu những sức ép con đang phải trải qua và hiểu tâm sinh lý ở tuổi của con, để sát cánh cùng con trong cuộc sống hàng ngày, xúc tiến và khuyến khích con đúng phương pháp để con đạt kết quả học tập vượt trội.

Trước lúc lao vào lớp học trị liệu tâm lý, Chuyên Viên sẽ thực hiện tham vấn tâm lý để làm rõ tình trạng tâm lý ngày nay của con ra sao và tư vấn cho cha mẹ giải pháp phù phù hợp với con.

Để tại vị lịch tham vấn cùng Chuyên Viên tâm lý, quý phụ huynh vui lòng liên hệ tới số hotline: 096 589 8008 hoặc để lại thông tin tại đây, Trung tâm sẽ sớm liên hệ với bạn.

Sức ép học tập là vấn đề không thể tránh khỏi ở học trò, sinh viên. Để tránh khỏi những ảnh hưởng tác động tiêu cực, gia đình cần phải có sự quan tâm đến đời sống ý thức của trẻ thay vì chỉ lưu ý đến sức khỏe thể chất và quá đặt nặng điểm số/ thành tích.

Tham khảo thêm:

• Thực trạng Stress học đường: Nguyên nhân và cách giải quyết và xử lý
• Bị stress căng thẳng mỏi mệt nên bổ sung vitamin, khoáng vật nào?