Tác giả: Barbara O’Brien Biên dịch: Thích Vân Phong Nguồn: Learn Religions

Nếu thuyết vô thần là sự việc vắng mặt của niềm tin vào sự tồn tại của Thượng đế hoặc những vị Thần linh, thực sự vậy thì phật tử là những người dân vô thần.

Đạo Phật không phải là tin hay là không tin vào Thượng đế hay Thần linh. Đức Phật lịch sử dân tộc đã dạy rằng, tin vào Thượng đế hay Thần linh không hữu ích so với những người dân đang trên hành trình dài thực nghiệm đạo quả giác ngộ. Nói cách khác, Thiên Chúa hay Thần linh không quan trọng trong đạo Phật, vì đấy là một đạo Phật thực tiễn và triết học, nhấn mạnh vấn đề thành phẩm thực nghiệm hơn là niềm tin vào tín ngưỡng bởi Thiên Chúa hay Thần linh. Vì lý do này, đạo Phật được gọi một kiểu đúng chuẩn hơn là “thuyết phi hữu thần” (Nontheism, 非有神論) hơn là “thuyết vô thần” (Atheistic, 無神論).

Đức Phật chưa khi nào nhận định rằng Ngài là thần linh hay Thượng đế, hoặc lớn hơn thế nữa. Ngài chưa khi nào bảo Ngài có quyền năng ban phúc cho những ai kính tin Ngài, sùng bái Ngài, và giáng tai ương đến những ai không kính tin, không sùng bái Ngài. Đức Phật cho biết thêm Ngài chỉ là người tìm ra lý lẽ và dẫn đường cho chúng sinh đến với lý lẽ đó; Ngài là người đã thoát khổ và chỉ cho chúng sinh biết phương pháp thoát khổ đó. Có thấy được lý lẽ hay là không, có thoát khổ hay là không, toàn bộ trọn vẹn tùy thuộc vào sự nỗ lực của mỗi cá thể.

Tuy nhiên, trên khắp châu Á, người ta thường thấy những người dân chắp tay búp sen thành tâm khấn vái, nguyện cầu với đức Phật hay với nhiều nhân vật thần thoại cổ xưa rõ ràng đã thịnh hành bởi những hình tượng trong Phật giáo. Những người dân hành hương đổ xô đến những bảo tháp, nơi tôn trí thờ Xá lợi của đức Phật. Một số trong những trường phái Phật giáo rất sùng kính. Trong cả trong những hệ phi giáo phái, ví như Phật giáo Theravada hay Thiền tông, vẫn có những nghi lễ bao gồm tất cả chắp tay búp sen cúi đầu lễ lạy và cúng dường tứ sự, hương, hoa, đăng quả phẩm trên bàn thờ Phật.

Triết học hay Tôn giáo?

Một số trong những người ở phương Tây bác bỏ bỏ những khía cạnh tôn sùng và tín ngưỡng này của Phật giáo như thể những biến chất của Phật giáo Nguyên thủy.

Ví dụ, Cư sĩ Sam Harris, một triết nhân, khoa học thần kinh và phê bình tôn giáo, tác giả và người dẫn lớp học podcast người Mỹ, tự nhận mình là người vô thần, người đã giãi bày sự ngưỡng mộ so với đạo Phật và đã nhận được định rằng đạo Phật nên kiểm tra lại sự hiểu biết và tôn sùng của phật tử.

Cư sĩ Sam Harris viết rằng đạo Phật sẽ tuyệt vời nhất hơn rất nhiều nếu rất có thể thanh lọc trọn vẹn “những thái độ sai trái bởi những bóng đêm tà kiển mê tín dị đoan” của yếu tố Tôn giáo.

Tôi đã giải quyết và xử lý sự thắc mắc liệu Phật giáo là một triết học hay một tôn giáo nào khác, lập luận rằng đạo Phật vừa là triết học vừa là tôn giáo, và toàn bộ lập luận “triết học so với tôn giáo” là không quan trọng. Nhưng còn “những thái độ sai trái bởi những bóng đêm tà kiển mê tín dị đoan” của yếu tố Tôn giáo mà Cư sĩ Sam Harris đã nhắc đến thì sao? Đây liệu có phải là những điều hiểu sai lời dạy của đức Phật chăng?

Hiểu được sự khác lạ yên cầu phải nhìn thẩm thấu mặt phẳng của việc giảng dạy và thực hiện đạo Phật.

Không tin vào tín ngưỡng

Đây không phải là tin vào những vị Thượng đế hay vị thần linh có quyền ban phúc giáng họa so với chúng sinh không liên quan đến đạo Phật. Tín ngưỡng dưới ngẫu nhiên hình thức nào đều đóng một vai trò khác trong đạo Phật so với nhiều tôn giáo khác.

Đạo Phật là một dãy phố kéo theo “Thức tỉnh,” hay trở thành Giác ngộ, đến một thực tạo mà hồ hết mọi người không sở hữu và nhận thức được một kiểu có ý thức. Hồ hết trong những trường phái Phật giáo, người ta hiểu rằng cảnh giới Giác ngộ và Niết bàn không thể được khái niệm hóa hay lý giải bởi từ ngữ. Chúng phải được thực nghiệm, thực chứng thâm thúy để tự ngộ ra. Chỉ “tin vào” cảnh giới giác ngộ và niết bàn là vô nghĩa.

Trong đạo Phật, tất cả những thuyết lí chỉ có mức giá trị tạm thời và được Reviews bởi sự huyền xảo của chúng. Từ tiếng Phạn cho điều này là upāya hoặc “phương tiện thiện xảo”. Ngẫu nhiên giáo lý hoặc thực hiện nào mang đến chứng ngộ Niết bàn đều là “phương tiện thiện xảo” (upāya). Liệu thuyết lí có thực tiễn hay là không đều không phải là vấn đề.

Vai trò của sự việc Tận tình

Không hề có tín ngưỡng, không hề có thần thánh, Phật giáo khuyến khích lòng sùng mộ. Làm thế nào để rất có thể được?

Đức Phật dạy rằng rào cản lớn số 1 so với sự nhận thức là quan niệm rằng “tôi” là một thực thể vĩnh viễn, toàn vẹn, tự chủ. Chính bằng phương pháp quán chiếu thẩm thấu vào vọng tưởng của phiên bản ngã mà bừng tỉnh nhận thức. Sự tận tình là một hướng đi để phá vỡ những ràng buộc của phiên bản ngã.

Vì lý do này, đức Phật dạy những môn đệ của tớ phải trau dồi những thói quen tâm tôn kính và tôn kính. Như vậy, lòng sùng kính không phải là một sự “băng hoại” của Phật giáo, mà là một thể hiện của nó. Tất nhiên sự tận tình cần phải có một đối tượng người sử dụng. Người Phật tử góp sức cho điều gì? Đó là một thắc mắc rất có thể được làm sáng tỏ và được vấn đáp theo những cách không giống nhau vào những thời khắc không giống nhau khi sự hiểu biết của một người về giáo lý ngày càng thâm thúy.

Nếu đức Phật không phải là một vị thần linh, vì sao lại kính lễ lạy hình tượng Phật? Người ta rất có thể cúi đầu chỉ để giãi bày lòng hàm ơn so với cuộc đời, sự thực hiện lý lẽ và hoằng dương giáo pháp hóa độ chúng sinh của đức Phật. Nhưng hình tượng Phật cũng thay mặt đại diện cho chính vì sự giác ngộ và thực chất chân thực vô tham gia của vạn vật.

Tại những cơ sở tự viện, nơi lần thứ nhất tôi học Phật, những nhà sư thích chỉ tượng Phật trên bàn thờ và nói, “Tín đồ đang trên đó. Khi người cúi đầu, người đang cúi đầu lễ bái chính mình.” Ý họ là gì? Tín đồ hiểu ra sao? Tín đồ là ai? Tín đồ tìm thấy cái tôi ở đâu? Triển khai với những câu thắc mắc đó không phải là một sự băng hoại của Phật giáo; đó là đạo Phật. Để thảo luận thêm về loại sùng kính này, hãy xem thêm bài tiểu luận “Sự sùng kính trong Phật giáo” của Nyanaponika Thera.

Tất cả những sinh vật thần thoại cổ xưa lớn và nhỏ

Nhiều sinh vật và sinh vật thần thoại cổ xưa trú ngụ trong thẩm mỹ và nghệ thuật và văn học Phật giáo Đại thừa thường được gọi là “Thần” hoặc “Trời”. Nhưng, một lần nữa, chỉ tin vào họ không phải là vấn đề. Hồ hết thời hạn, người phương Tây nghĩ về những vị thần, trời và Tình nhân tát được hình tượng hóa là những nguyên mẫu hơn là những sinh vật siêu tự nhiên. Ví dụ, một Phật tử rất có thể khơi dậy từ bi tâm của Tình nhân tát của vị Tình nhân tát để trở thành Từ bi hơn.

Những phật tử có tin rằng những sinh vật này tồn tại không? Chắc chắn rằng, trên thực tiễn Phật giáo có nhiều vấn đề tựa như “nghĩa đen và ngụ ngôn” mà người ta thấy ở những tôn giáo khác. Nhưng thực chất của sự việc tồn tại là điều mà Phật giáo nhìn nhận một kiểu thâm thúy và theo một kiểu khác với cách mà mọi người thường hiểu về “sự tồn tại”.

Tồn tại hay là không tồn tại?

Thường thì, khi mọi người hỏi liệu điều gì đó có tồn tại hay là không, mọi người sẽ hỏi liệu nó liệu có phải là “thật” hay là không, trái ngược với việc chỉ là tưởng tượng. Nhưng Phật giáo chính thức với tiền đề rằng, cách mọi người hiểu toàn cầu hiện tượng lạ là ảo tưởng chính thức là nhận ra với Nhiệm vụ hoặc nhận thức, ảo tưởng như chính chúng là ảo tưởng.

Vậy “thực” là gì? “Mộng ảo” là gì? Cái gì “tồn tại?” Những thư viện đã chứa đầy những lời giải đáp cho những câu thắc mắc này.

Đại thừa Phật giáo tác động những vương quốc Trung Quốc, Tây Tạng, Nepal, Nhật Bạn dạng, Triều Tiên và Việt Nam, tất cả những hiện tượng lạ đều không tồn tại nội tại. Một trường phái triết học Phật giáo, Madhyamika, nói rằng những hiện tượng lạ chỉ tồn tại trong quan hệ với những hiện tượng lạ khác. Một vị khác, được gọi là Yogachara, dạy rằng mọi thứ chỉ tồn tại như những quy trình nhận thấy và không hề có thực tiễn nội tại.

Trong đạo Phật, mgười ta nói theo một cách khác rằng thắc mắc lớn số 1 không phải là liệu những vị thần có tồn tại hay là không, mà là thực chất của sự việc tồn tại là gì? Và thế nào là cái Tôi?

Thời Trung thế kỉ một vài nhà thần bí Thiên Chúa giáo, ví như tác giả ẩn danh của The Cloud of Unknowing, lập luận rằng không đúng chuẩn khi nói rằng đức Chúa tồn tại cũng chính vì sự tồn tại chỉ mang một hình thức rõ ràng trong một không khí thời hạn. Chính vì Thượng đế không hề có hình thức rõ ràng và ở ngoài thời hạn, do đó, không thể nói Thượng đế tồn tại. Tuy nhiên, có đức Chúa. Đó là một lập luận mà nhiều phật tử vô thần trong mọi người rất có thể Reviews cao.

Nữ cư sĩ Barbara O’Brien là tác giả viết cho blog Mahablog. Bà viết blog Diễn văn chính trị nước Mỹ, trong vương quốc kỹ thuật số thảo luận những thay đổi mà viết bolog đã tiết ra trong văn hóa truyền thống chính trị của Hoa Kỳ và cuộc Tư duy phản biện “A đúng, B sai”. Bà là một người ủng hộ việc viết blog như một phương tiện cho quyền lực tối cao công khai minh bạch trên cách phương tiện truyền thông, cũng như phản đối Cuộc chiến tranh Iraq.

Nữ cư sĩ Barbara O’Brien có học vị Cử nhân Báo mạng từ ĐH Missouri ở Columbia, Missouri, Hoa Kỳ. Bà đã viết và chỉnh sửa chủ đề Phật giáo tại About.com. Không những bà là một nhà báo mà còn là một một Thiền giả hiện tại đang sống ở khu vực thành phố Thành Phố New York, Hoa Kỳ.

Năm 1988, bà chính thức chính thức nghiên cứu và phân tích Phật học, khi bà đang trở thành một thiền sinh tại tu viện Zen Mountain ở Mount Tremper, N. Tính từ lúc đó, trong trong khoảng thời gian tiếp theo, bà tích tham gia giao lưu với những phật tử từ những truyền thống lâu đời khác và học hỏi về nhiều Phật giáo. Tuy vậy hồ hết công việc của bà là một nhà văn, triệu tập vào chính trị Mỹ, bà đã viết nhiều đề tài về tôn giáo ở Mỹ và tác động của nó đến chính trị và văn hóa truyền thống nào trên blog những nhân của bà The Mahablog.

Bà xuất thân từ mái ấm gia đình chính thống Cơ đốc giáo, sau khoản thời gian nghiên cứu và phân tích triết học giáo và so sánh, bà nhận thức rằng giáo lý Kitô giáo không vừa lòng tri thức bà và bà đã quyết định cải đạo chuyển sang Phật giáo và đang trở thành môn đồ của Thiền tông Phật giáo vào thời điểm cuối thập niên 1980. Tính từ lúc đó, bà đã phối hợp việc tu tập thiền định và khảo cứu về lịch sử dân tộc truyền thống lâu đời Phật giáo , trải qua việc học tập, thậm chí còn qua nhiều lần gặp gỡ và thảo luận với những Phật tử khác, bà đã cảm nhận thâm thúy và tôn trọng sự tinh xảo trong việc thực hiện và giáo lý đạo Phật.

Tác giả: Barbara O’Brien Biên dịch: Thích Vân Phong Nguồn: Learn Religions