Văn chứng minh luôn luôn là một trong những dạng đề văn phổ biến hiện nay. Giáo viên thường lựa chọn dạng văn này vì chúng giúp nâng cao khả năng lý luận của học sinh. Để có thể làm tốt văn chứng minh, các bạn học sinh nên tìm hiểu thật kỹ về chúng. Chỉ khi nắm thật rõ khái niệm, các yếu tố cần thiết và cách làm bài thì mới dễ dàng đạt điểm cao.
I. Sơ lược về văn chứng minh
Ngay từ khi học lớp 7, các bạn học sinh đã được làm quen với dạng đề văn chứng minh. Tuy nhiên theo thời gian, mọi người dần quên mất khái niệm cũng như những yếu tố cần thiết của chúng. Từ đó dễ dẫn đến những sai sót trong những khi làm bài, bài văn không thể hiện đúng yêu cầu. Bài viết này sẽ giúp các bạn học sinh hệ thống lại những kiến thức cần thiết.
1. Văn chứng minh là gì?
Văn chứng minh là dạng đề văn sử dụng các lí lẽ, chứng cứ xác thực để làm rõ nội dung được tìm ra. Nhiệm vụ của các bạn học sinh là phải cung cấp những dẫn chứng đáng tin cậy, có độ chính xác cao. Việc này sẽ thuyết phục người đọc tin vào tính đúng sai, phải trái của vấn đề, nội dung được đề cập.
Chúng thật ra chỉ là một cách gọi ước lệ của những bài văn nghị luận có sử dụng phương pháp chứng minh. Dạng đề này sẽ giúp học sinh nâng cao khả năng tư duy, hùng biện, thuyết phục công chúng. Khi làm văn chứng minh yêu cầu học sinh phải có nền tảng kiến thức vững chắc để có nhiều ý tưởng, dẫn chứng đúng đắn cho bài viết.
2. Những yếu tố cần thiết của văn chứng minh
Trong một bài văn chứng minh nhất định phải có những yếu tố sau: Luận đề (luận điểm), luận cứ và luận chứng.
Luận đề (luận điểm) là vấn đề được tìm ra để chứng minh. Nó có thể là một luận điểm khoa học, hay một hiện tượng khách quan đời sống,… Luận đề phải đảm bảo tính chân thực, vì đây là vấn đề cần được chứng minh. Chúng cũng phải chính xác, rõ ràng, mạch lạc, Trong suốt quá trình làm văn chứng minh, tuyệt đối không được thay đổi luận đề.
Luận cứ là những cơ sở, phán đoán được dùng để chứng minh luận đề. Phải sử dụng những luận cứ xác thực, đã được chứng minh trước đó. Luận cứ đem vào bài phải liên quan đến luận đề trong văn chứng minh.
Luận chứng là những chứng cứ thực tế dùng để chứng minh cho luận điểm, luận cứ. Luận chứng phải được sắp xếp chặt chẽ, hợp lý, đảm bảo tính hệ thống thì mới có sức thuyết phục. Chúng cũng phải đảm bảo tính nhất quán, phi mâu thuẫn và tuân theo quy tắc logic.
II. Hướng dẫn cách làm bài văn chứng minh
1. Yêu cầu khi làm bài văn chứng minh
Mỗi bài văn đều sẽ có những yêu cầu bắt buộc khi làm bài, văn chứng minh cũng vậy. Các bạn học sinh phải thực hiện đúng yêu cầu thì mới đạt được điểm cao. Sau này là những yêu cầu bắt buộc để làm bài văn chứng minh:
Đầu tiên phải xác định xem mình sẽ chứng minh theo hướng như thế nào. Cho rằng ý kiến đó đúng, hay sai, tốt ở đâu, xấu ở điểm nào. Phải xác định thật kỹ mới có thể làm được bài văn chứng minh.
Tiếp đó phải tìm ra được những dẫn chứng, lí lẽ chính xác, có sức thuyết phục. Nếu không có được những dẫn chứng đúng đắn thì sẽ không chứng minh được luận đề.
Kế tiếp, phải biết sắp xếp, phân tích các dẫn chứng một cách hợp lý, có hệ thống. Việc này sẽ giúp cho bài văn chứng minh tăng thêm độ tin cậy, có sức thuyết phục cao. Phát huy được năng lực tư duy, cũng như sức mạnh của dẫn chứng.
Sau đó, phải biết phân biệt ý nào chính, cần thiết, ý nào phụ chỉ mang mục đích bổ trợ mang vào bài văn chứng minh. Việc sắp xếp các ý theo bố cục hợp lý là vô cùng quan trọng, giúp cho người đọc dễ dàng theo dõi. Nếu chỉ đưa dẫn chứng mà không xác định ý chính sẽ khiến nội dung rời rạc, rối bời, dễ lạc đề, gây nhàm phụ thâńn, khó có thể thuyết phục độc giả.
Cuối cùng, phải sử dụng ngôn từ mạch lạc, dứt khoát, rõ ràng, có độ chính xác cao. Không dùng những từ ngữ mơ hồ, không rõ ràng, sẽ đem đến cảm giác bài văn không có sức thuyết phục.
2. Hướng dẫn làm văn chứng minh
Để làm bài văn chứng minh đạt điểm cao, các bạn học sinh cần tuân thủ những bước sau:
-
Bước 1: Đọc kỹ đề bài – Phân tích đề bài
Đầu tiên hãy dành thời gian đọc thật kỹ đề bài, xác định rõ yêu cầu của đề, vấn đề cần chứng minh. Cần biết được đề bài yêu cầu bạn chứng minh về vấn đề gì? Xác định luận đề, luận điểm tổng quát của toàn bài.
-
Bước 2: Tìm ý
Sau khoản thời gian đã xác định được luận đề, hãy bắt tay vào tìm kiếm các dẫn chứng. Tập trung tìm kiếm các kiến thức bổ trợ để chứng minh đề bài. Sau khoản thời gian đã nghĩ ra các ý chính thì tiếp tục tìm các ý phụ. Rồi sau đó tìm thêm những dẫn chứng để làm rõ những ý trên.
-
Bước 3: Xây dựng dàn ý
Hãy bắt tay vào xây dựng dàn ý ngay sau thời điểm đã có đầy đủ dẫn chứng, lý lẽ chứng minh đề bài. Sắp xếp chúng thành một dàn bài hoàn chỉnh với đầy đủ ba phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài. Thao tác này sẽ giúp các bạn nhận định rõ ý nào là ý chính, cần chứng minh cụ thể, chặt chẽ. Ý nào là ý phụ, có nhiệm vụ bổ trợ cho ý chính. Đồng thời cũng giúp các bạn nhận biết được bài viết còn thiếu những ý nào, cần bổ sung ở đâu.
-
Bước 4: Bắt tay vào viết bài
Hãy phân bổ thời gian hợp lý, ngay trong lúc có được dàn ý hãy bắt tay vào làm bài một cách nhanh chóng. Nên lựa chọn ngôn từ khúc chiết, mạch lạc, rõ ràng tăng thêm tính thuyết phục của bài văn. Phải biết phân tích từng ý từng ý cụ thể chứ không đơn thuần là kể lại.
-
Bước 5: Đọc lại bài và sửa lỗi
Khi làm bài xong, các bạn học sinh nên dành một chút thời gian để đọc lại toàn bộ bài, sửa lỗi sai. Có thể trong quá trình làm, các bạn sẽ phạm phải những lỗi về chính tả, dấu câu. Thao tác này sẽ giúp bài văn chứng minh của bạn hoàn thiện hơn.
Có thể thấy, văn chứng minh hoàn toàn không hề khó nếu các bạn học sinh nắm vững được khái niệm cũng như yêu cầu khi làm bài. Hy vọng các bạn sẽ đạt được điểm cao cho những bài văn chứng minh.
