1.Tiêu chuẩnhóa

Bạn Đang Xem: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ TIỂU CHUẨN HÓA ISO – Góc học tập

Có nhiều khái niệm khác nhau, thay đổi theo thời kì, phản ánh ý kiến khác nhau về tiêu chuẩn

Ngày nay, tổ chức Tiêu chuẩn hoá quốc tế (ISO) đưa ra một khái niệm tiêu chuẩn, được nhiều quốc gia, tổ chức xác nhận rộng rãi, khái niệm này như sau:

Tiêu chuẩn là tài liệu được thiết lập bằng phương pháp thoả thuận và do một cơ quan được thừa nhận phê duyệt nhằm cung cấp những quy tắc, hướng dẫn hoặc đặc tính cho những hoạt động sinh hoạt hoặc kết quả hoạt động để sử dụng chung và lặp đi tái diễn nhằm đạt được mức độ trật tự tối ưu trong một khuông cảnh nhất định.

Khác với tiêu chuẩn, khái niệm về Tiêu chuẩn hoá không thay đổi nhiều, về thực chất Tiêu chuẩn hoá là hoạt động gồm có: đưa ra tiêu chuẩn và vận dụng tiêu chuẩn.

Khái niệm đầy đủ của ISO vê Tiêu chuẩn hoá như sau:

Tiêu chuẩn hoá là một hoạt động thiết lập các lao lý để sử dụng chung và lặp đi tái diễn khi đối chiếu với những vấn đề thực tế hoặc tiềm tàng, nhằm đạt được mức độ trật tự tối ưu trong một khuông cảnh nhất định.

2. Mục tiêu của tiêu chuẩn hoá

Mục tiêu của tiêu chuẩn hoá đã được thể hiện trong khái niệm của tiêu chuẩn hoá đó là “nhằm đạt tới một trật tự tối ưu trong một hoàn cảnh nhất định”. Cụ thể, các mục tiêu đó là:

a. Tạo tiện lợi cho trao đổi thông tin (thông hiểu): Phục vụ cho mục tiêu này là những tiêu chuẩn khái niệm, các thuật ngữ, quy định các ký hiệu, tín hiệu để dùng chung. Ví dụ ký hiệu toán học, nhân tố hoá học, ký hiệu tượng trưng các phòng ban, cụ thể chi tiết trên bản vẽ, ký hiệu vật liệu…

b. Đơn giản hoá, thống nhất hoá tạo tiện lợi phân công, hợp tác sinh sản, tăng năng suất lao động, thuận tiện khi sử dụng, sửa chũa (kinh tê):

Phục vụ cho mục tiêu này là các tiêu chuẩn về các cụ thể chi tiết nguyên vật liệu tiêu biểu như bu lông, đai ốc, vít, đinh tán, thép định hình (I, U, L, T), động cơ, hộp đổi tốc, bánh răng, đai truyền (curoa) các kích thước lắp ráp: đèn điện – đui đèn, máy ảnh -ống kính, độ bắt sáng của phim ảnh…

c. Đảm bảo vệ sinh, an toàn cho tất cả những người sử dụng, người tiêu dùng

Phục vụ cho mục tiêu này là các tiêu chuẩn về môi truờng nước, không khí, tiếng ồn, các tiêu chuẩn vệ sinh thực phẩm, an toàn cho sản phẩm, thiết bị (bàn là, bếp từ, máy giặt, thang máy, dụng cụ bảo lãnh lao động: kính, găng, ủng, mặt nạ phòng độc). Các tiêu chuẩn loại này thường là bắt buộc theo những văn bản pháp luật tương ứng

d. Xúc tiến thương nghiệp toàn cầu

Việc hoà nhập tiêu chuẩn giữa các nước xuất khẩu và nhập khẩu tạo nhập cuộc tiện lợi cho thương nghiệp toàn cầu: trao đổi hàng hoá sản phẩm, trao đổi thông tin.

Trong nền tài chính kế hoạch hoá tập trung trước đó, người ta nhận định rằng, tiêu chuẩn hoá có những mục tiêu chính như sau:

· Xúc tiến vận dụng kỹ thuật mới, nâng cao năng suất lao động xã hội

Xem Thêm : Game co-op là gì & 4 điều bạn cần biết!

· ổn định và nâng cao chất lượng sản phẩm sản phẩm, Dự Án BĐS

· Góp phần hoàn thiện tổ chức quản lý nền tài chính quốc dân

· Sử dụng hợp lý tài nguyên tiết kiệm ngân sách và chi phí nguyên vật liệu

· Đảm bảo an toàn lao động, sức khoẻ con người

· Phục vụ tốt nhu cầu quốc phòng

· Phát triển hợp tác quốc tế khoa học kỹ thuật, tăng dần xuất khẩu, hướng dẫn nhập khẩu.

Để tránh thiên hướng sai trái trong tiêu chuẩn hoá, cần nêu rõ một số nét không phải là mục tiêu của tiêu chuẩn hoá:

· Không làm cho mọi thứ y chang nhau một cách không cấp thiết

· Không đưa ra khuôn mẫu để mọi người vận dụng máy móc mà không cần suy xét

· Không hạ thấp chất luợng tới mức tầm thường chỉ vì mục tiêu để tiêu chuẩn được vận dụng rộng rãi

· Không ra lệnh hay cưỡng bức. Tiêu chuẩn chỉ là một tài liệu có thể sử dụng trong hợp đồng hay trong văn bản pháp luật.

3. Đối tượng người tiêu dùng của tiêu chuẩn hoá

Đối tượng người tiêu dùng của tiêu chuẩn hoá là các chủ đề của tiêu chuẩn. Chủ đề tiêu chuẩn hoá có thể là sản phẩm (viên gạch, bu lông, bánh răng, đường ống), nguyên vật liệu (than, sắt thép, xi-măng, cát, sỏi…), máy móc thiết bị (động cơ xe hơi, động cơ điện, máy bơm, máy nén khí…).

Đối tượng người tiêu dùng của tiêu chuẩn có thể là một quá trình (ví dụ: phương pháp xác định nhiệt lượng của than đá…), cũng luôn tồn tại thể là nhưng đối tượng người sử dụng không phải sản phẩm như (đơn vị đo lường và thống kê, ký hiệu các nhân tố hoá học, ký hiệu toán học, tín hiệu chỉ đường…)

Nội dung một tiêu chuẩn có thể quy định về một đối tượng người sử dụng, cũng luôn tồn tại thể quy định một vài khía cạnh của một đối tượng người sử dụng. Tên của tiêu chuẩn phản ảnh đối tượng người sử dụng của tiêu chuẩn.

4. Các nguyên tắc của tiêu chuẩn hoá

Để hoạt động tiêu chuẩn hoá được tiến hành một cách hiệu quả cần tuân thủ một số nguyên tắc chính như sau:

Nguyên tắc 1: Đơn giản hoá

Tiêu chuẩn hoá trước hết là đơn giản hoá, có tức thị loại trừ những sự quá đa dạng không cấp thiết. Trong sinh sản đó là việc loại bỏ các kiểu loại, kích cỡ không cấp thiết chỉ giữ lại những gì cấp thiết và có lợi cho trước mắt và tương lai.

Xem Thêm : Par trong golf là gì? Giải đáp chi tiết từ A-Z cho người mới

Nguyên tắc 2: Thoả thuận

Tiêu chuẩn hoá là một hoạt động yên cầu phải có sự tham gia, hợp tác đồng đẳng của tất cả những bên có liên quan.

Nói chung, khi tiến hành công việc tiêu chuẩn hoá phải có một sự dung hoà quyền lợi của rất nhiều bên.

Nguyên tắc 3: vận dụng

Tiêu chuẩn hoá gồm hai mảng công việc đây chính là xây dựng và vận dụng tiêu chuẩn vì vậy phải làm thế nào cho những tiêu chuẩn vận dụng được, có như vậy tiêu chuần hoá mới đem lại hiệu quả.

Bất kỳ một cơ quan, tổ chức tiêu chuẩn hoá nào nếu chỉ lưu ý đến việc phát hành tiêu chuẩn mà không lưu ý đến vận dụng tiêu chuẩn, thì hoạt động tiêu chuẩn hoá sẽ không còn đem lại hiệu quả mong muốn.

Nguyên tắc 4: Quyết định, thống nhất

Việc xây dựng và phát hành tiêu chuẩn không phải lúc nào thì cũng đảm bảo được nó là một giải pháp tuyệt đối ưu việt. Trong nhiều trường hợp các tiêu chuẩn được xuất phát từ các yêu cầu thực tế, không thể chờ đón có sự nhất trí tuyệt đối, hoàn hảo.

Lúc đó giải pháp của tiêu chuẩn là giải pháp đưa ra các quyết định để thống nhất thực hiện.

Nguyên tắc 5: Đổi mới

Tiêu chuẩn hoá là một giải pháp tối ưu trong một khuông cảnh nhất định cho nên các tiêu chuẩn phải luôn luôn luôn được soát xét lại cho phù phù hợp với khuông cảnh xoành xoạch thay đổi.

Trong thực tế tiêu chuẩn phải được xem xét nghiên cứu và soát xét lại một cách định kỳ hay bất luận lúc nào nếu thấy cấp thiết.

Nguyên tắc 6: Đồng bộ

Công việc tiêu chuẩn hoá phải tiến hành một cách đồng bộ. Trong lúc xây dựng tiêu chuẩn cần xem xét sự đồng bộ giữa các loại tiêu chuẩn, các cấp tiêu chuẩn, các đối tượng người sử dụng tiêu chuẩn có liên quan. Ngoài ra phải lưu ý tới sự việc đồng bộ của khâu xây dựng và vận dụng tiêu chuẩn.

Nguyên tắc 7: Pháp lý

Tiêu chuẩn phát hành ra là để vận dụng, nhưng phương pháp đưa tiêu chuẩn vào thực tế có khác nhau.

Nói chung ở các cấp, bộ, doanh nghiệp, tiêu chuẩn hoá được phát hành là dể bắt buộc vận dụng.

Ở cấp quốc tế và khu vực nói chung, tiêu chuẩn là để khuyến khích vận dụng nhưng nó sẽ trở thành pháp lý lúc các bên thoả thuận với nhau hoặc đưọc chấp thuận thành tiêu chuẩn bắt buộc ở cấp quốc gia hay các cấp khác.

Ở cấp quốc gia việc qui định tiêu chuẩn là bắt buộc hay chỉ khuyến khích phụ thuộc vào nhiều yếu tố.

Trương Hoàng Hoa Duyên – Khoa QTKD