Chúng ta có thể nhìn thấy các bánh răng cưa ăn khớp với nhau ở nhiều vị trí, ứng dụng như động cơ xe hơi, đồng hồ thời trang lên dây cót,… Bánh răng ở khắp mọi nơi có động cơ và mô tơ tạo ra chuyển động quay. Có bao giờ bạn thắc mắc các bánh răng chuyển động như vậy để làm gì không? Hay làm cách nào để bánh răng có thể chuyển động đều như vậy? Vì sao có bánh răng quay nhanh, có bánh răng quay chậm?

Bánh răng chuyển động để kéo theo chuyển động của thiết bị. Ví dụ như đồng hồ thời trang cơ, bánh răng chuyển động sẽ kéo theo những kim đồng hồ thời trang chuyển động. Bánh răng chuyển động đều theo tốc độ nhất định là vì có tỷ số truyền động phù hợp.

Để lựa chọn được hộp giảm tốc phù phù hợp với yêu cầu, người sử dụng cần phải biết tỷ số truyền hộp giảm tốc là bao nhiêu.

Tỷ số truyền là gì?

Bánh răng thường được sử dụng vì một trong bốn lý do khác nhau:

Tỷ số giữa số răng của trục vào và trục ra gọi là tỷ số truyền giảm tốc. Đây là đại lượng thể hiện sự biến thiên tốc độ của động cơ ban sơ với tốc độ sử dụng thực tế thông qua bộ giảm tốc.

Tỷ số truyền hoạt động dựa vào nguyên tắc Acsimet: “Lợi về lực thì thiệt về lối đi và trái lại”.

Tỷ số truyền thấp hơn (lơn hơn) cung cấp tốc độ tối đa lơn hơn và tỷ số truyền lơn hơn (ngắn lại hơn) cung cấp khả năng tăng tốc nhanh hơn

Ví dụ về tỉ số truyền bánh răng

Bánh răng A có chỉ số bằng 1 nửa so với bánh răng B, hai bánh răng được lắp ăn khớp với nhau. Khi A quay 2 vòng thì kéo theo B quay được một vòng. Lực sẽ tiến hành chia đều trong 2 vòng xoay, như vậy dù bánh răng B có nặng bao nhiêu, nhưng lực kéo là từ bánh răng A vẫn cảm thấy nhẹ nhõm.

Ở ví dụ trên. Người ta sẽ quay bánh răng A. Thì bánh răng A gọi là Sơ cấp (SC). Bánh răng B gọi là Thứ cấp (TC).

Tỉ số truyền sẽ tiến hành tính như sau: TST= TC/SC

Trong ví dụ trên tỉ số truyền là TST= 20/10= 2.

– Tỉ số truyền to hơn 1 (tstvàgt;1) là lợi về lực. Tst= 2 là lợi về lực gấp gấp đôi. (vd ta tác động lực 2kg có thể nâng được vật 4kg)

– Tỉ số truyền nhỏ hơn 1 (tstvàlt;1) là lợi về lối đi (thiệt về lực). Trong ví dụ trên, ta quay trực tiếp bánh B, thì bánh B lúc này là Sơ cấp. TST lúc này sẽ là 10/20= 0.5. Nếu đủ lực, ta sẽ quay được bánh B và kéo theo bánh A quay nhanh gấp đôi. Lúc này sẽ lợi về lối đi, cụ thể ở đây là vòng tua. Ví dụ như xe đạp điện, ta đạp 1 vòng thì bánh xe quay 2 vòng. Giúp xe chạy nhanh hơn.

Mục tiêu của tỷ số truyền là gì?

Mục tiêu chính của tỷ số truyền là giảm mô-men xoắn bằng phương pháp tăng tốc độ và trái lại. Xe của các bạn sẽ không chuyển động ở tỷ số truyền lơn hơn bởi vì ở thời đoạn đầu, bạn phải nhiều mô-men xoắn hơn là công suất. Mặt khác, tỷ số truyền thấp hơn không có ích khi chúng ta đang đi trên tuyến đường cao tốc vì khi đó, bạn phải nhiều tốc độ hơn là mô-men xoắn. Như vậy, tỷ số truyền có thể hiểu là việc thương nghiệp giữa mômen xoắn và tốc độ.

Phương pháp tính tỷ số truyền của hộp giảm tốc

Tính được tỉ số truyền hộp giảm tốc sẽ giúp người dùng chọn được sản phẩm phù hợp. Ở chỗ này là phương pháp tính tỷ số truyền của hộp giảm tốc dựa vào kết cấu bánh răng mà bạn nên tham khảo:

Hộp giảm tốc có 2 bánh răng

Thông thường, bánh răng thứ nhất là bánh răng gắn với trục động cơ, bánh răng thứ hai là bánh răng gắn với trục tải. Tiếp theo, người dùng thực hiện đếm số răng trên bánh răng (bằng tay hoặc kiểm tra thông tin gắn nhãn trên bánh răng) để tìm ra tỉ số giữa 2 bánh răng.

Ví dụ bánh răng nhỏ có 20 răng, bánh răng to có 30 răng thì tỉ số truyền của hộp giảm tốc sẽ bằng kết quả của phép chia 30 răng trên bánh răng lớn cho 20 răng của ổ bánh răng = 30/20 = 3/2 = 1,5. Tỉ số này đồng nghĩa với việc bánh răng nhỏ hơn cần phải quay gấp 1,5 lần để ăn khớp với một lượt quay hoàn chỉnh của bánh răng lớn.

Hộp giảm tốc có trên 2 bánh răng

Ứng dụng tương tự công thức tính tỷ số truyền của hộp giảm tốc 2 bánh răng ở phần trên. Ví dụ: ta có 3 bánh răng có số răng tuần tự là 7, 20 và 30. Kết quả sẽ là:

– Tỷ số truyền cặp bánh răng thứ nhất là 20/7.

– Tỷ số truyền cặp bánh răng thứ hai là 30/20.

Kết quả: nhân 2 cặp tỷ số truyền để ra tỷ số truyền tổng thể của hộp giảm tốc = 20/7 x 30/20 = ~4.3

Trong thực tế tất cả chúng ta có thể dễ dàng vận dụng phương pháp tính tỷ số truyền của hộp giảm tốc trên đây trong những trường hợp phức tạp hơn. Nhờ đó, người dùng có thể xác định được động cơ mình đang sử dụng có tỷ số truyền hộp giảm tốc là bao nhiêu để từ đó sử dụng, bảo trì thiết bị đúng đắn.

Công thức tính tỉ số truyền hộp giảm tốc trong trường hợp nhiều hơn hai bánh răng

Trong thực tế một bộ truyền bánh răng đủ nội lực được chế tạo từ một chuỗi bánh răng phối phù hợp với nhau, không phải chỉ có bánh răng dữ thế chủ động và bánh răng thụ động mà còn tồn tại bánh răng trung gian (một hoặc nhiều), nằm trong lòng 2 bánh răng dữ thế chủ động và tiêu cực. Bánh răng trung gian sử dụng nghĩa vụ đổi hướng quay. Một số trường hợp chỉ có đổi góc nghiêng của răng là không cần sử dụng thêm bánh răng trung gian.

Ta chia số răng của bánh răng thụ động cho số răng của bánh răng tiêu cực: 30/7 =~ 4.3. Còn bánh răng trung gian thì kệ nó vì nó không ảnh hưởng tác động gì đến tỷ số truyền của cục truyền động. Tỷ số truyền 4.3 có tức là bánh răng dữ thế chủ động phải quay 4.3 lần thì bánh răng thụ động mới quay được một lần.

Với bí quyết S1 × T1 = S2 × T2. S1: Tốc độ nguồn vào của bánh răng truyền động, thường được tính bằng vòng/phút (rpm)T1: Số răng bánh răng truyền động.S2: tốc độ đầu ra của bánh răng thụ động.T2: Số răng bánh răng tiêu cực.gợi ý trên ảnh có nghĩa: nếu bánh răng dữ thế chủ động quay với tốc độ 130rpm thì tốc độ đầu ra là 30.33rpm.

Thông qua khái niệm Tỷ số truyền là gì? và Công thức tính tỉ số truyền, quý khách sẽ hiểu hơn về kiểu cách chọn lựa hộp giảm tốc phù phù hợp với nhu cầu sinh sản. Xin vui lòng liên hệ đến Việt Á để hàng ngũ Chuyên Viên của chúng tôi tư vấn và trả lời thêm các thắc mắc về hộp số giảm tốc.