1. Phương thức sinh sản là gì?

Phương thức sinh sản là phương pháp con người sử dụng trong quá trình sinh sản tài sản vật chất. Mỗi thời đoạn của lịch sử dân tộc sẽ sở hữu được một phương thức sinh sản khác nhau. Tương ứng với từng phương thức sinh sản, những đặc điểm, tính chất và kết cấu sẽ tiến hành hình thành cùng với sự phát triển của xã hội.

Nói cách khác, phương thức sinh sản là sự việc phối hợp của lực lượng sinh sản và quan hệ sinh sản. Đó là quá trình con người sử dụng những dụng cụ lao động, tài nguyên tự nhiên để tác động vào tự nhiên và tạo ra tài sản vật chất, phục vụ cho việc tồn tại và phát triển của con người.

Mỗi thời đoạn lịch sử dân tộc sẽ sở hữu được một phương thức sinh sản riêng. Sự thừa kế và thay thế tiếp nối nhau của không ít phương thức sinh sản trong lịch sử dân tộc quyết định sự phát triển của xã hội loài người từ cổ đại đến văn minh.

Trong xã hội nguyên thủy, phương thức sinh sản là những kĩ thuật đánh bắt cá tự nhiên, vũ khí thô sơ, không có sự sáng tạo. Còn so với xã hội văn minh, phương thức sinh sản đã có những yêu cầu mạnh hơn, về trình độ, bằng cấp, kinh nghiệm và công nghệ.

2. Cấu trúc của phương thức sinh sản

Phần trên đã giảng giải về phương thức sinh sản là gì? Từ đó, phương thức sinh sản cốt lõi là kết quả của quan hệ giữa hai thành phần: lực lượng sinh sản và quan hệ sinh sản.

2.1 Lực lượng sinh sản

Lực lượng sinh sản là sự việc phối hợp của hai đối tượng người dùng: người lao động và tư liệu sinh sản. Lực lượng sinh sản đóng vai trò tạo ra năng lực sinh sản và năng lực thực tiễn làm chuyển đổi các thành phần vật chất của tự nhiên thỏa mãn nhu cầu nhất định của con người và xã hội.

Người lao động là con người dân có tri thức, có kinh nghiệm, có kỹ năng và khả năng sáng tạo nhất định trong quá trình sinh sản của xã hội. Đây là nguồn lực cơ bản và đặc biệt quan trọng nhất của quá trình sinh sản.

Tư liệu sinh sản là điều kiện kèm theo vật chất thiết yếu trong tổ chức sinh sản. Tư liệu sinh sản được cấu thành bởi tư liệu lao động và đối tượng người dùng lao động.

2.2 Quan hệ sinh sản

Quan hệ sinh sản là quan hệ tổng hợp về tài chính và vật chất giữa người với những người trong quá trình sinh sản. Đây đó chính là quan hệ tài chính quan trọng nhất trong các quan hệ vật chất giữa người với những người.

Quá trình sinh sản vật chất đó chính là tổng hợp các yếu tố trong một quá trình thống nhất, gồm có sinh sản, phân phối, trao đổi và tiêu dùng tài sản vật chất. Quan hệ sinh sản gồm có:

• Tính sở hữu so với tư liệu sinh sản.

• Tính mật thiết trong tổ chức quản lý và trao đổi hoạt động với nhau.

• Tính kết nối về phân phối sản phẩm lao động.

3. Ý nghĩa của phương thức sinh sản

Phương thức sinh sản là yếu tố quyết định, tạo động lực cho việc phát triển của xã hội. Ý nghĩa của phương thức sinh sản so với đời sống được thể hiện qua 4 phương diện tiếp sau đây:

• Phương thức sinh sản là tín hiệu cơ bản để nhận diện giữa con người và thú hoang dã, đó còn là một động lực để tách thế giới con người thoát khỏi thế giới thú hoang dã.

• Phương thức sinh sản là nền tảng cho việc tồn tại và phát triển của xã hội loài người. Con người phải xử lý được nhu cầu vật chất trong cuộc sống thì mới có thể có thể tồn tại. Và hoạt động sinh sản vật chất sẽ là tiền đề cho mục tiêu này.

• Phương thức sinh sản là cốt lõi cho mọi quan hệ trong xã hội loài người.

• Phương thức sinh sản là yếu tố quyết định cho đặc điểm và sự thay thế của không ít cơ chế xã hội. Với sự phát triển không ngừng nghỉ của nền sinh sản, sẽ kéo theo sự thay đổi của phương thức sinh sản và hình thái xã hội.

4. Các phương thức sinh sản qua từng thời kỳ lịch sử dân tộc

Lịch sử hào hùng phát triển của xã hội đã trải qua 7 phương thức sinh sản sau:

4.1 Phương thức sinh sản cộng sản nguyên thủy

Là phương thức sinh sản trước tiên của lịch sử dân tộc loài người, lực lượng sinh sản ở trình độ vô cùng thấp kém, sinh sản không ra sản phẩm, lao động của con người chủ yếu dựa trên tính tập thể.

Lực lượng sinh sản chính của phương thức sinh sản này là các dụng cụ thô sơ của thời kỳ đồ đá, những hoạt động săn bắn, hái lượm và nông nghiệp thời kỳ đầu.

4.2 Phương thức sinh sản châu Á

Là quá trình sinh sản không có sự phân chia giai cấp rõ rệt hay còn gọi là không tư hữu. Sự đối kháng của giai cấp và sự bóc lột sức lao động là giữa người với những người.

Phương thức sinh sản châu Á là hình thức trước tiên trong xã hội có giai cấp, trong đó một nhóm nhỏ tạo ra các sản phẩm thặng dư xã hội bằng phương pháp đấm đá bạo lực so với các nhóm cộng đồng định cư hoặc không định cư ở trong lãnh thổ đó.

Lực lượng sinh sản chính của thời kỳ này gồm có các nông dân sử dụng kỹ thuật canh tác nông nghiệp nền tảng, các dự án công trình xây dựng quy mô và các kho bãi lớn chứa các sản phẩm giành riêng cho phúc lợi xã hội.

4.3 Phương thức sinh sản chiếm hữu nô lệ

Là phương thức sinh sản tạo ra sản phẩm cho chủ nô bằng phương pháp bóc lột trực tiếp sức lao động của những người dân nô lệ thuộc quyền sở hữu của chủ nô. Phương thức cũng tương tự như phương thức châu Á, nhưng khác biệt ở hình thức sở hữu, đó là sự việc chiếm hữu thành viên trực tiếp với những thực thể thuộc về loài người.

Lực lượng sinh sản của phương thức chiếm hữu nô lệ gồm có yếu tố nông nghiệp (chăn nuôi và trồng trọt), sử dụng tích cực gia súc làm sức kéo, và phát triển mạng lưới hệ thống thương nghiệp.

4.4 Phương thức sinh sản phong kiến

Là phương thức sinh sản dựa trên cơ chế sở hữu phong kiến về tư liệu sinh sản, chủ yếu về ruộng nương, và bóc lột sức lao động của người dân. Nông dân canh tác với dụng cụ sinh sản thủ công, không có trình độ, vì vậy không có năng suất.

4.5 Phương thức sinh sản tư bản

Là phương pháp sinh sản tư bản chủ nghĩa về tư liệu sinh sản và bóc lột các nô lệ, nó ra đời thay thế cho phương thức sinh sản phong kiến.

Phương thức sinh sản tư bản thể hiện sự tiến bộ vượt hơn so với những phương thức sinh sản ở những thời kỳ trước lúc lực lượng sinh sản và nền khoa học – kĩ thuật được phát triển mạnh, trình độ sinh sản và lao động được xã hội hoá trên quy mô lớn, năng suất lao động cao,…

4.6 Phương thức sinh sản xã hội chủ nghĩa

Là phương thức sinh sản dựa trên cơ chế chiếm hữu xã hội chủ nghĩa về tư liệu sinh sản, sự liên kết và tương trợ lẫn nhau trong sinh sản giữa những người dân lao động đã được phóng thích, và trên cơ sở một nền sinh sản lớn cơ khí văn minh.

Quan hệ sinh sản xã hội chủ nghĩa với những hình thức sở hữu đa dạng chiếm vị thế chủ đạo, xóa khỏi từ từ những trở ngại và đảm bảo sự phát triển nhanh của lực lượng sinh sản.

4.7 Phương thức sinh sản cộng sản

Ở thời đoạn này, lực lượng sinh sản đã phát triển hơn, có trình độ cao so với xã hội tư bản chủ nghĩa. Chủ trương sở hữu tư liệu đã được ứng dụng, hình thức người bóc lột người bị triệt bỏ.

Phương thức sinh sản cộng sản được hoạt động với mục tiêu thỏa mãn nhu hố tiêu dùng của mọi thành viên trong xã hội.

Trên đây là tất cả những thông tin về thắc mắc phương thức sinh sản là gì mà chúng tôi đã tổng hợp và phân tích. Hy vọng nội dung bài viết mang lại nhiều tri thức hữu ích với bạn. Nếu còn vấn đề vướng mắc, độc giả vui lòng liên hệ 19006192 để được LautVietnam tương trợ, trả lời.