Nghiên cứu định tính (Qualitative research) và nghiên cứu định lượng (Quantitative research) là hai phương pháp thường được sử dụng trong các dự án nghiên cứu thị trường, nhận định và đánh giá, khảo sát hoặc điều tra. Vậy thực chất của nhiều phương pháp này là gì? Có sự khác biệt gì giữa chúng không? Ưu, nhược điểm của từng phương pháp là gì và nên có thể sử dụng chúng trong những trường hợp nào? Tất cả sẽ tiến hành trả lời trong chuỗi các bài san sẻ của MCG.

Nghiên cứu định tính và nghiên cứu định lượng là gì?

Nghiên cứu định tính(Qualitative research) là phương pháp thu thập các thông tin và tài liệu dưới dạng ‘phi số’ để đã sở hữu các thông tin rõ ràng về đối tượng người dùng nghiên cứu, khảo sát hoặc điều tra (ở đây gọi chung là ‘đối tượng người dùng nghiên cứu’) nhằm phục vụ mục tiêu phân tích hoặc nhận định và đánh giá chuyên sâu. Các thông tin này thường được thu thập thông qua phỏng vấn, quan sát trực tiếp hay thảo luận nhóm tập trung sử dụng thắc mắc mở, và thường được vận dụng trong trường hợp mẫu nghiên cứu nhỏ, có tính tập trung.

Nghiên cứu định lượng (Quantitative research) là phương pháp thu thập các thông tin và tài liệu dưới dạng số học, số liệu có tính chất thống kê để đã sở hữu những thông tin cơ bản, tổng quát về đối tượng người dùng nghiên cứu nhằm phục vụ mục tiêu thống kê, phân tích; hay nói cách khác là lượng hoá việc thu thập và phân tích tài liệu. Các thông tin, tài liệu thường được thu thập thông qua khảo sát sử dụng bảng hỏi trên diện rộng và thường được vận dụng trong trường hợp mẫu nghiên cứu lớn.

Các phương tiện nghiên cứu định tính và nghiên cứu định lượng phổ thông

Trên thực tế, có rất nhiều phương tiện nghiên cứu định tính và định lượng tương trợ thu thập tài liệu. Tuỳ theo mục tiêu sử dụng, người dùng có thể lựa chọn phương tiện phù hợp và đem lại hiệu quả cực tốt. Nội dung bài viết này sẽ tập trung giới thiệu các phương tiện phổ thông, thường được sử dụng trong các dự án tư vấn nghiên cứu, nhận định và đánh giá, khảo sát và điều tra.

Phương tiện nghiên cứu định tính

Phỏng vấn sâu (in-depth interview) là phương pháp thu thập thông tin định tính thông qua việc trao đổi, trò chuyện và phỏng vấn trực tiếp với một đối tượng người dùng nghiên cứu. Ở đó, đối tượng người dùng nghiên cứu (người được phỏng vấn) có thể thoải mái san sẻ những ý kiến và ý kiến thành viên, giúp người thực hiện nghiên cứu (người phỏng vấn) khai thác một cách rõ ràng, đi sâu vào nhiều khía cạnh của vấn đề. Người phỏng vấn có thể sử dụng các thắc mắc soạn sẵn hoặc không, thường là thắc mắc ‘mở’ (không cho sẵn phương án trả lời), để thực hiện phỏng vấn sâu và thu thập thông tin từ người trả lời một cách linh hoạt, đầy đủ nhất.

Một số hình thức phỏng vấn sâu thường được sử dụng trong nghiên cứu, khảo sát, điều tra là: phỏng vấn có cấu trúc (structured in-depth interview), phỏng vấn bán cấu trúc (semi-structured interview) hoặc phỏng vấn tự do (unstructured interview). Thảo luận nhóm tập trung/ Thảo luận nhóm/ Phỏng vấn nhóm (focus group discussion) là phương pháp thu thập thông tin định tính thông qua việc trao đổi, trò chuyện và thảo luận với một nhóm đối tượng người dùng nghiên cứu. Tại đây, người tham gia có thể cùng bộc bạch, san sẻ ý kiến và thảo luận để lấy ra ý kiến thống nhất về vấn đề nêu ra. Nếu phỏng vấn sâu giúp người hỏi thu thập thông tin, ý kiến nhận định và đánh giá của thành viên thì thảo luận nhóm sẽ thu được kết quả mang tính đa chiều, khách quan dưới nhiều góc độ của một nhóm đối tượng người dùng nghiên cứu tiêu biểu.

Phương tiện nghiên cứu định lượng

Khảo sát sử dụng bảng hỏi (questionnaire survey) là phương pháp thu thập thông tin định lượng trên diện rộng, sử dụng bảng thắc mắc (bảng hỏi) khảo sát, điều tra; trong đó, tổng hợp tất cả những thắc mắc đã soạn sẵn để thu thập thông tin từ đối tượng người dùng nghiên cứu. Các thắc mắc thuờng ở dạng ‘đóng’ với phương án trả lời cho sẵn và/hoặc có thêm lựa chọn mở để người trả lời san sẻ, giảng giải thêm vào cho lời đáp của mình.

Bảng thắc mắc được sẵn sàng chuẩn bị sẵn và gửi đến cho đối tượng người dùng nghiên cứu tự trả lời thông qua các hình thức phổ thông như khảo sát trực tuyến (trực tuyến survey) – gửi đường link khảo sát đến người trả lời, khảo sát qua Smartphone (telephone survey) – gọi Smartphone phỏng vấn đối tượng người dùng nghiên cứu và giúp họ điền vào bảng hỏi, hoặc khảo sát phát bảng hỏi trực tiếp cho những người trả lời tự hoàn thiện.

Như đã đề cập, tuỳ thuộc vào mục tiêu sử dụng mà người dùng có thể lựa chọn phương pháp nghiên cứu và phương tiện phù hợp cho mình. Vậy khi nào tất cả chúng ta nên sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính và nghiên cứu định lượng? Cần lựa chọn phương tiện nào cho phù hợp và ứng dụng chúng ra sao? Ưu, nhược điểm của từng phương pháp là gì? Kính mời quý độc giả đón đọc Kỳ 2: Ứng dụng nghiên cứu định tính và nghiên cứu định lượng trong nghiên cứu, khảo sát và điều tra