Các doanh nghiệp hiện nay đều cần vị trí Business Analyst có tay nghề kỹ thuật và khả năng xử lý vấn đề nên nghành nghề dịch vụ này luôn khát nhân lực. Thế nhưng các trường ĐH ở Việt Nam hiện chưa xuất hiện ngành cụ thể nào để tập huấn ra Business Analyst. Vậy thì Business Analyst (BA) là gì, thao tác gì, học gì để ra làm nghề này, nhu cầu xã hội và thời cơ thăng tiến trong nghề BA ra sao,… là những vướng mắc sẽ tiến hành trả lời trong nội dung bài viết tiếp sau đây.

Business Analyst (BA) là gì?

Nếu dịch theo như đúng nghĩa đen thì Business Analyst (BA) là “Chuyên viên Phân tích Kinh doanh” nhưng ở Việt Nam mọi người thường dùng cách gọi phổ quát hơn là “Chuyên viên Phân tích Nghiệp vụ”. Đúng như tên gọi, trách nhiệm chính của vị trí BA là phân tích và đánh giá và thẩm định toàn bộ quá trình kinh doanh của tổ chức để xác định vấn đề cần cải thiện, từ đó đề xuất hướng xử lý cụ thể. BA có thể thao tác trực tiếp với khách hàng để nhận đóng góp ý kiến, sau đó chuyển thông tin về team nội bộ để xử lý. Ngoài ra BA còn đảm nhận vai trò viết và quản lý tài liệu kỹ thuật.

Ví dụ như một doanh nghiệp đang gặp vấn đề trong việc phát triển, BA sẽ thao tác với những bên liên quan để lấy ra các giải pháp cụ thể và đáp ứng được những yêu cầu được đề ra. BA có thể linh động trong sử dụng các giải pháp để đáp ứng yêu cầu của khách hàng mà không nhất thiết phải dùng phần mềm. Thay vào đó, BA có thể đề xuất thay đổi chính sách, kiểm soát và điều chỉnh quy trình hay thuần tuý là tập huấn lại cho cán bộ công viên chức của tổ chức. Sau thời điểm trình bày kế hoạch và được duyệt, BA cùng các đội kỹ thuật/kinh doanh sẽ tiến hành xây dựng và triển khai.

BA không chỉ có riêng trong ngành IT mà vẫn tồn tại ở những ngành nghề và nghành nghề dịch vụ khác ví như nhà băng, logistics,… Có một thuật ngữ mà BA thao tác thường xuyên và cần nắm rõ là stakeholders (các bên liên quan) gồm có bất kỳ ai có đóng góp trong dự án như: đội kỹ thuật, kinh doanh dự án, chủ góp vốn đầu tư, đối tác, khách hàng,…

Định hướng phát triển nghề BA có nhiều hướng đi khác nhau theo từng nghành nghề dịch vụ và mục tiêu nghề nghiệp, thường có 3 nhóm chính:

• Vận hành: Tìm hiểu và thao tác sâu về dự án, liên quan tới các nguồn lực như thời kì, con người, ngân sách. Các vị trí mà BA có thể lựa chọn để theo đuổi đó là quản lý dự án Project Manager, Product Manager, Program Manager, CIO…

• Quản lý: BA Team Lead, BA Practice Lead, BA Program Lead và xa hơn là BA Manager, Business relationship Manager.

• Xây dựng chiến lược cho doanh nghiệp: Business Architect, Enterprise Architect.

So sánh giữa Business Analyst và Business Intelligence Analyst

Để so sánh được tính chất công việc của 2 vị trí này thì kiên cố phải nắm rõ khái niệm Business Intelligence là gì. Business Intelligence, hay còn gọi là Kinh doanh thông minh, là quá trình thu thập, phân tích tài liệu và cung cấp thông tin để giúp những nhà điều hành cấp cao đưa ra các quyết định sáng suốt phục vụ cho hoạt động kinh doanh. Mục tiêu của BI là giúp tổ chức tăng doanh thu, cải thiện hiệu quả hoạt động và đạt được lợi thế cạnh tranh so với những đối thủ kinh doanh.

Thế thì business intelligence analyst là gì? BI analyst còn được nghe biết với thuật ngữ tiếng Việt là “Chuyên viên phân tích tình báo kinh doanh” hay “Chuyên viên phân tích kinh doanh thông minh”. Nhiệm vụ của công việc này là phân tích tài liệu để sẵn sàng các báo cáo giải trình tài chính và tình báo thị trường. Các công việc chính của BI analyst gồm có Thu thập và khai thác tài liệu; Xây dựng kho tài liệu; Tiêu hủy các tài liệu đã lỗi thời; Thực hiện đánh giá và thẩm định tài liệu và Phân tích cùng các khối hệ thống tiếng nói lập trình. Nhà phân tích kinh doanh thông minh cần thành thục tiếng nói lập trình máy tính, dụng cụ phần mềm BI, công nghệ và khối hệ thống.

Vậy, mối liên hệ và sự khác biệt giữa BA và BI nằm ở đâu? Trước hết, cả BI và BA đều giúp doanh nghiệp đưa ra giải pháp hoạt động, nâng cao hiệu quả và phát triển kinh doanh.

Tuy nhiên, 2 nghành nghề dịch vụ này cũng có thể có sự khác biệt nhất định. Một vài yếu tố chính phân biệt BI và BA:

• Mục tiêu: BI sử dụng tài liệu lịch sử vẻ vang để xác định điều gì đã xẩy ra trong một tổ chức, trong những lúc BA sử dụng tài liệu này để xác định lý do vì sao những điều này lại xẩy ra nhằm đưa ra dự đoán. Nói cách khác, BI cung cấp phân tích mô tả tài liệu và BA cung cấp phân tích dự đoán.

• Cách sử dụng: BI thường được sử dụng để hiểu các hoạt động sinh hoạt kinh doanh nhằm xác định các quy trình trong quá khứ tác động thế nào tới các chỉ số hiệu suất chính (KPI). Mặt khác, BA sử dụng tài liệu để xác định lý do vì sao các quy trình lại tác động đến KPI Theo phong cách như vậy và giúp xây dựng các mô hình để tham dự đoán những thay đổi sẽ tác động đến chúng thế nào trong tương lai.

• Dụng cụ: Dụng cụ BA thường tiền tiến hơn về mặt toán học so với dụng cụ BI, vì BA liên quan đến phân tích thống kê và các quy trình phức tạp như machine learning.

​

Business Analyst (BA) cần học gì?

Với tính chất công việc của một BA, ba nhóm ngành sau đáp ứng được tri thức nghề cũng như các kỹ năng, hiện nay đang tập huấn khá rộng rãi trong các ĐH Việt Nam cũng như các nước tiền tiến trên thế giới.

Ngành khối hệ thống thông tin quản lý

Sinh viên sẽ tiến hành tập huấn 3 nhóm tri thức chính:

• Tài chính

• Công nghệ thông tin

• Mạng lưới hệ thống thông tin quản lý cùng các kỹ năng mềm cấp thiết

Nhờ vậy, sinh viên sẽ tiến hành trang bị tri thức về thiết kế, phương pháp quản trị, vận hành khối hệ thống thông tin, phân tích tài liệu,… Diễn đạt theo ý riêng, được tập huấn cả kinh tế tài chính và kỹ thuật, các BA có xuất phát điểm từ ngành Mạng lưới hệ thống thông tin quản lý rất tiện lợi.

Ngành Công Nghệ Thông Tin (công nghệ thông tin)

Ngành công nghệ thông tin sẽ gồm có nhiều chuyên ngành như kỹ thuật phần mềm, kỹ thuật máy tính, an toàn thông tin, truyền thông và mạng máy tính,… Về cơ bản, sinh viên học ngành này sẽ sở hữu lợi thế khi làm Business Analyst là nắm rõ được tri thức về công nghệ thông tin, cách xây dựng, vận hành, bảo trì, phát triển các khối hệ thống phần mềm, trực tiếp tham gia xây dựng các phần mềm để xử lý các bài toán thực tế. Ngoài ra, nếu như khách hàng xuất phát từ ngành công nghệ thông tin và muốn theo nghề BA thì hãy bổ sung các tri thức về nghiệp vụ kinh doanh cũng như kỹ năng giao tiếp, thao tác nhóm, kỹ năng xử lý vấn đề.

Nhóm ngành kinh tế tài chính – quản lý

Ngành kinh tế tài chính – quản lý gồm những ngành liên quan tới quản trị, tài chính, kế toán/truy thuế kiểm toán, nhà băng. Sinh viên học trong các nhóm ngành này đã đoạt tri thức cơ bản về quản trị, kế toán, tài chính, truy thuế kiểm toán. Đó cũng là một điều kiện kèm theo tiện lợi khi ra làm BA. Tuy nhiên, nhược điểm của nhóm ngành này là các bạn thiếu các tri thức nền tảng về công nghệ thông tin nên sẽ khó khăn trong các việc yên cầu tri thức chuyên sâu về kỹ thuật. Trong quá trình làm BA, các chúng ta cũng có thể tự học bổ sung các tri thức công nghệ thông tin.

Nếu khách hàng có bất kì thắc mắc gì về các ngành nên học để trở thành một Business Analyst trong tương lai ở các nước tiền tiến trên thế giới, các Chuyên Viên du học IDP kinh nghiệm lâu năm trong nghề sẵn sàng tương trợ và tư vấn miễn phí.

Những kỹ năng cần có để trở thành một Business Analyst thực thụ

>> Scrum Master: Làm gì, học gì, và thời cơ nghề nghiệp

Giao tiếp và xây dựng quan hệ

Hãy nỗ lực cố gắng trau dồi khả năng trình bày và diễn đạt một cách hiệu quả vì BA phải là một người giao tiếp tốt thì mới có thể có thể tổ chức và điều hành thành công cuộc họp. Kỹ năng mềm quan trọng nhất của một BA giỏi là khả năng tạo ra các quan hệ tốt và tiện lợi giữa các bên liên quan, từ việc giao tiếp, xử sự và thương lượng.

Nhạy bén trong kinh doanh

Để trở thành một BA giỏi, bạn phải kiến ​​thức kinh doanh và sự hiểu biết chiến thuật của doanh nghiệp để triển khai chiến lược cấp thiết. Với sự nhạy bén trong kinh doanh, các bạn sẽ dễ dàng nắm được kiến ​​thức về bất kỳ nghành nghề dịch vụ cụ thể nào mà mình muốn.

Tư duy phân tích tài liệu

Một chuyên viên phân tích nghiệp vụ cần có khả năng hiểu tài liệu, từ đó gạn lọc những thông tin có mức giá trị cho doanh nghiệp trong việc tương trợ thực hiện chiến lược kinh doanh. Không chỉ có thế, BA có thể phân tích và xây dựng mô hình tài liệu để giúp ban quản lý ra quyết định.

Kỹ năng xử lý vấn đề

Trên thực tế, toàn bộ dự án là một giải pháp cho một bài toán với nhiều vấn đề cần xử lý. Nhìn một cách tổng quát, BA sẽ là người làm rõ các vấn đề, đề xuất các giải pháp khả thi, xác định phạm vi của dự án và trực tiếp tham gia vào việc xử lý cùng các bên liên quan.

Tư duy phản biện

Người làm BA có trách nhiệm đánh giá và thẩm định, phân tích và lựa chọn giải pháp trước lúc thao tác với những thành viên trong nhóm. Trong quá trình xác định các vấn đề, ngoài việc thu thập yêu cầu của khách thi BA còn phải phân tích những yêu cầu này một cách cẩn thận và cụ thể cho tới khi nắm rõ mong muốn của khách hàng.

Mức lương của Business Analyst và Business Intelligence Analyst

Theo tài liệu từ PayScale, mức lương trung bình của BI Analyst rơi vào khoảng tầm 71,860 USD/ năm. Trong lúc đó, mức lương cho ngành nghề này ở Việt Nam là 15 triệu/ tháng, được ghi nhận trên trang Glassdoor. Mặc dù số lượng này sẽ không được khả quan như ở thị trường quốc tế nhưng khả năng phát triển của Business Intelligence Analyst vẫn rất rộng mở và mức lương có thể lên đến mức 45 triệu/ tháng và cao hơn nữa nữa.

Trong lúc đó, mức lương quốc tế trung bình của BA thấp hơn một tẹo so với BI Analyst, khoảng tầm 65,573 USD/ năm. Tại Việt Nam, mức lương của một BA Fresher dao động từ 10 – 15 triệu/ tháng, Junior từ 15 – 20 triệu, Senior từ 20 – 40 triệu và 40 – 60 triệu là mức lương giành riêng cho cấp quản lý.

Nội dung bài viết được chỉnh sửa bởi tác giá Hoàng Thanh Phương vào trong ngày 28/03/2023