Những chất hữu cơ trong đất có quy trình thay đổi phức tạp với sự tham gia trực tiếp của những sinh vật đất và chịu tác động của những yếu tố môi trường thiên nhiên đất. Một phần trong chúng bị khoáng hoá trọn vẹn tạo thành những chất khoáng giản dị và đơn giản, một phần được những sinh vật đất tận dụng để tổng hợp protein, lipit, đường và những hợp chất khác xây dựng khung hình chúng, một phần sẽ trải qua quy trình thay đổi phức tạp và tái tổng hợp thành những hợp chất cao phân tử được gọi là chất mùn.Tín đồ đang xem: Khoáng hóa là gì

Nói một kiểu khác, những chất hữu cơ khi đi vào đất sẽ chịu tác động của 2 quy trình xẩy ra song song là quy trình khoáng hoá và quy trình mùn hoá. Tuỳ theo ĐK đất đai và hoạt động và sinh hoạt của sinh vật đất mà một trong hai quy trình trên rất có thể chiếm ưu thế ở trong đất.

Những hợp chất mùn sau thời điểm được hình thành cũng chịu tác động phân giải chậm để tạo thành những chất khoáng (Hình).

Quy trình khoáng hoá và tổng hợp chất mùn đất

Quy trình khoáng hoá chất hữu cơ trong đất(vô cơ hoá)

Khoáng hoá là quy trình phân huỷ những hợp chất hữu cơ thành những chất khoáng giản dị và đơn giản như CO2, H2O, NO3-, NH4+, Ca2+, Mg2+, K+…

Đấy là quy trình thay đổi phức tạp và trải qua nhiều thời đoạn không giống nhau. Trước hết những chất hữu cơ phức tạp bị phân giải thành những chất hữu cơ giản dị và đơn giản hơn gọi là những thành phầm trung gian. Ví dụ như từ những phân tử protein bị phân huỷ tạo thành những mạch peptit, tiếp theo là những axit amin; những hyđratcacbon bị phân huỷ tạo thành những hợp chất đường, tiếp theo những hợp chất trung gian này tiếp tục bị phân huỷ tạo thành những thành phầm sau cùng là những chất khoáng.

Tuỳ thuộc vào ĐK môi trường thiên nhiên và hoạt động và sinh hoạt của những vi sinh vật đất mà quy trình khoáng hoá chất hữu cơ rất có thể ra mắt theo hai dãy phố không giống nhau là thối mục và thối rữa.

– Thối mục là quy trình hiếu khí ra mắt trong ĐK có không thiếu oxy. Thành phầm sau cùng của quy trình này thiết yếu là những chất ở dạng oxy hoá như CO2, H2O, NO3-, PO43-, SO42-. Đấy là quy trình toả nhiệt và thành quả làm tăng nhiệt độ của đất.

– Thối rữa là quy trình kỵ khí ra mắt trong ĐK thiếu oxy do ngập nước hoặc do những vi sinh vật hiếu khí phát triển nhanh đã tận dụng hết oxy trong đất. Thành phầm sau cùng của quy trình thối rữa cạnh bên những chất ở dạng oxy hoá như CO2, H2O còn tồn tại một lượng lớn những chất ở dạng khử như CH4, H2S, PH3, NH3…

Vận tốc khoáng hoá những chất hữu cơ trong đất tùy theo thực chất chất hữu cơ, ĐK môi trường thiên nhiên và hoạt động và sinh hoạt của sinh vật đất. Nhìn chung những hợp chất đường và tinh bột dễ bị khoáng hoá nhất; tiếp tục là những chât protein, hemixenlulô, xenlulô; những hợp chất linhin, nhựa sáp khó bị phân huỷ hơn.

Những ĐK môi trường thiên nhiên như nhiệt độ, nhiệt độ, cơ chế không khí, thành phần và tính chất dung dịch đất cũng có thể có tác động mạnh đến vận tốc của quy trình khoáng hoá. Thường thì ở nhiệt độ đất 70%, pH 6,5 – 7,5, nhiệt độ 25 – 30oC và có đủ không khí là thích hợp cho hoạt động và sinh hoạt của vi sinh vật đất và do đó quy trình khoáng hoá cũng xẩy ra mạnh. Trong ĐK như vậy chất hữu cơ bị phân giải nhanh gọn lẹ và mùn ít được tích luỹ. Chính vì vậy mà quy trình phân huỷ chất hữu cơ ở những đất có thầnh phần cơ giới nhẹ (như đất cát) cũng ra mắt nhanh hơn ở những đất có thành phần cơ giới nặng (đất thịt nặng và đất sét).

Quy trình mùn hoá

Con phố tích luỹ chất hữu cơ sau một năm bón vào đất (theo Brady 1990)

Mùn hoá là quy trình phân giải tái tổng hợp những chất hữu cơ tạo thành chất mùn với sự tham gia tích cực của những sinh vật đất.

Mùn là hợp chất hữu cơ cao phân tử phức tạp, chúng là thành phầm của quy trình mùn hoá những chất hữu cơ thường thì. Người ta nhận định rằng, mọi thành phần hữu cơ trong đất (protein, linhin, lipit, axít amin, hydratcacbon….) đều rất có thể là vật chất tham gia hình thành chất mùn đất. Tuy nhiên về thực chất của quy trình hình thành chất mùn vẫn còn tồn tại ý kiến không giống nhau.

Những người dân theo ý kiến hoá học nhận định rằng quy trình hình thành chất mùn chỉ thuần tuý là những phản ứng hoá học. Thay mặt cho ý kiến này như Vacsman, Scheffer. Theo Vacsman (1936) thì hạt nhân của chất mùn được hình thành do linhin kết phù hợp với những chất khoáng kiềm trong đất, tiếp theo những phản ứng oxy hoá sẽ gắn kết thêm những axít hữu cơ khác để hình thành chất mùn. Ngoài ra trong quy trình phân giải những xác hữu cơ, một loại thành phầm màu đen vô định hình, có thành phần phức tạp được hình thành gọi là chất mùn.

Schefer nhận định rằng sự xuất hiện axít humic rất có thể bằng dãy phố sinh hoá và cũng rất có thể bằng dãy phố hoá học thuần tuý. Bằng dãy phố hoá học, những axít humic được tạo thành từ những phenol, quinol và những aminoaxit trải qua những phản ứng oxy hoá và trùng hợp.Xem thêm:

Ngày này, nhiều vật chứng cho thấy sự xuất hiện chất mùn có sự tham gia tích cực của những quy trình sinh hoá, nhất là những vi sinh vật đất. Sự xuất hiện chất mùn bằng dãy phố hoá học thuần tuý là rất hạn chế, nó chỉ rất có thể gặp ở những nơi có ĐK bất lợi cho những quy trình sinh vật học như đất quá chua hoặc quá nhiều độc tố. Chúng ức chế những quy trình sinh vật học xẩy ra.

Ý kiến sinh hoá về việc hình thành chất mùn nhận định rằng chất mùn được hình thành từ thành phầm phân giải và tái tổng hợp những chất hữu cơ thường thì với sự tham gia tích cực của những phản ứng sinh hoá, nhất là những men do những vi sinh vật tiết ra.

Quy trình hình thành mùn theo quanđiểm hiệnđại

Chiurin là người dân có nhiều đóng góp trong việc phân tích về mùn đất. Ông nhận định rằng Đặc điểm cơ phiên bản của việc mùn hoá là những phản ứng sinh hoá oxy hoá từ từ những hợp chất cao phân tử có mạch vòng không giống nhau, trong đó protein, linhin đóng vai trò quan trọng. Những phản ứng oxy này xẩy ra khi phân giải những tàn tích thực vật dưới tác động của oxy không khí, men oxydaza và những chất xúc tác vô cơ khác.

Những hợp chất cao phân tử trên liên kết lại với nhau rồi trùng hợp thành những chất mùn. Trong quy trình sống của tớ, vi sinh vật đất tận dụng những thành phầm phân giải hữu cơ, những thành phầm trao đổi chất và tổng hợp những hợp chất amin, hợp chất thơm cũng tham gia cấu trúc nên chất mùn.

Mô tả những dãy phố hình thành chất mùn từ những xác hữu cơ thường thì ở trong đất (Theo Stevenson, 1982).

Những dãy phố hình thành chất mùn

Từ sơ đồ trên cho thấy nguồn gốc những chất tham gia cấu trúc nên chất mùn rất có thể bao gồm tất cả tất cả những chất hữu cơ là thành phầm phân giải trung gian, thành phầm tái tổng hợp của những khung hình sinh vật. Chúng rất có thể là những chất đường, polyphenol, quinol, những chất amin, những hợp chất linhin,… Trong số đó những hợp chất chứa vòng thơm như phenol, polyphenol, quinol, polyquinol, những chất linhin có vai trò quan trọng.

Xét một kiểu tổng quát, quy trình hình thành chất mùn rất có thể phân phân thành 3 bước cơ phiên bản như sau:

– Từ những xác hữu nhưng mà thiết yếu là xác thực vật bị phân huỷ với sự tham gia tích cực của vi sinh vật đất để hình thành những hợp chất hữu cơ là những thành phầm trung gian như đường, polyphenol, quinol, những chất amin,…

– Tác động của những hợp chất trung gian, hoặc bị phân huỷ tiếp tục hoặc liên kết với nhau để hình thành những chất phức tạp hơn.

– Trùng hợp và liên kết những hợp chất trung gian trên tạo thành những chất mùn.

Theo Stevenson thì có 4 dãy phố hình thành chất mùn không giống nhau: Sự liên kết trùng ngưng giữa những hợp chất đường với những chất amin (dãy phố 1); giữa những polyphenol là thành phầm phân huỷ những xác hữu cơ với những chất amin (dãy phố 2); giữa những chất là thành phầm phân huỷ linhin với những hợp chất amin (dãy phố 3); và những chất linhin thay đổi với những chất amin (dãy phố 4). Những dãy phố này đều phải sở hữu sự tham gia của những quy trình sinh vật học.

Theo Selman Waksman, chất mùn được hình thành thiết yếu từ những hợp chất linhin (dãy phố 4) nên còn được gọi là lý thuyết linhin hình thành chất mùn. Theo thuyết này, trước hết những hợp chất linhin bị thay đổi mất dần những nhóm metoxyl (OCH3). Với sự xuất hiện của những orthohydroxylphenol và sự oxy hoá những hợp chất béo để hình thành những nhóm cacboxyl (COOH). Những hợp chất linhin này bị thay đổi dần để hình thành những axit mùn. Sự xuất hiện chất mùn theo dãy phố một là không đáng kể.

Một trong những tác giả khác lại nhận định rằng chất mùn đất được hình thành theo dãy phố 2 và 3 là chính và gọi là thuyết giáo polyphenol hình thành chất mùn. Theo thuyết này, linhin cũng rất được xem là nguồn gốc quan trọng trước tiên để hình thành chất mùn. Dưới tác động của những enzym sinh vật học, linhin bị phân huỷ thành những aldehyt phenol và những axít hữu cơ. Tiếp theo chúng chuyển thành những hợp chất quinol rồi trùng hợp lại để hình thành chất mùn.Xem thêm: Những Mv Ấn Tượng Của Rocker Nguyen Quá Khứ Còn Lại Gì, Quá Khứ Còn Lại Gì

Ngày này người ta thừa nhận cả 4 dãy phố hình thành chất mùn đều ra mắt song song. Tuy nhiên tuỳ theo ĐK và tính chất ví dụ của từng loại đất mà một dãy phố nào đó rất có thể chiếm ưu thế hơn. Thường thì chất mùn hình thành từ những chất linhin thay đổi (dãy phố 4) chiếm ưu thế ở những đất thoát nước kém; trong những lúc hình thành từ polyphenol (dãy phố 2 và3) lại sở hữu ưu thế ở những đất rừng.