Đạo đức kinh doanh đóng một vai trò to lớn trong cách viên chức, khách hàng, đối tác nhìn nhận doanh nghiệp. Đạo đức kinh doanh không chỉ là quy tắc đạo đức đúng sai, đây còn là một nền tảng để dung hòa những hành vi hợp pháp của tổ chức cùng với việc duy trì lợi thế cạnh tranh so với những doanh nghiệp khác. Mỗi tổ chức có thể thực hiện những hành vi đạo đức kinh doanh theo vô số phương pháp khác nhau.

Đạo đức kinh doanh là gì?

Đạo đức kinh doanh là những chuẩn mực, thông lệ đạo đức dựa trên các nguyên tắc như tôn trọng, công minh, sáng tỏ,… nhằm mục tiêu hướng dẫn, nhận định và đánh giá, kiểm soát và kiểm soát và điều chỉnh hành vi của những chủ thể kinh doanh.

Đạo đức kinh doanh cũng là cách mà doanh nghiệp tương tác với khách hàng, với những doanh nghiệp khác và cơ quan chính phủ, cách doanh nghiệp đối xử với viên chức hay ứng phó với dư luận tiêu cực.

Đạo đức kinh doanh không phải là một khái niệm mơ hồ, đây là phạm trù đạo đức được vận dụng vào những hoạt động kinh doanh, gắn liền với lợi ích kinh doanh và tác động ảnh hưởng tới việc tồn tại lâu dài của một doanh nghiệp.

Ví dụ về đạo đức kinh doanh

Ưu tiên khách hàng

Một phương pháp để doanh nghiệp thể hiện sự tôn trọng khi đối chiếu với khách hàng của mình là ưu tiên các nhu cầu của họ, cung cấp cho khách hàng những giải pháp tốt nhất và giá trị nhất.

Đồng đẳng nhân sự nơi thao tác làm việc

Đồng đẳng nơi thao tác làm việc được hiểu là sử dụng các phương thức tuyển dụng mang lại thời cơ đồng đẳng cho những người dân thuộc nhóm dân tộc bản địa, nam nữ và vị thế xã hội khác nhau.

Sử dụng nhiều con người, nhiều sắc tố dân tộc bản địa, nam nữ cũng mang lại cho doanh nghiệp các thời cơ mới từ những ý kiến khác nhau. Điều này cũng chứng tỏ tổ chức tôn trọng, đồng đẳng và đối xử công minh với tất cả mọi người.

Tự nguyện

Tổ chức những đợt tự nguyện như nấu bếp, sửa chữa nhà cửa, thu vén sau thảm họa tự nhiên,… hoặc tập huấn kỹ năng tại trung tâm cộng đồng tại địa phương nơi doanh nghiệp hoạt động. Những Khóa học này sẽ không chỉ trợ giúp những người dân có nhu cầu mà còn làm phát triển sự tôn trọng và tin tưởng của doanh nghiệp trong cộng đồng.

Nhận thức về môi trường tự nhiên

Nhiều doanh nghiệp có mối quan tâm thâm thúy về vấn đề môi trường tự nhiên, ví dụ như giảm chất thải hay làm sạch môi trường tự nhiên tại nơi doanh nghiệp hoạt động.

Các doanh nghiệp có thể hoạt động theo vô số phương pháp khác nhau để giải quyết và xử lý vấn đề này, ví dụ như giảm vận chuyển bằng đường hàng không, sử dụng công nghệ để tổ chức hội nghị từ xa. Các doanh nghiệp cũng có thể có thể xúc tiến tái chế trong văn phòng bằng phương pháp cung cấp các thùng phân loại để thu gom chất thải có thể tái chế.

Ví dụ về phi đạo đức kinh doanh

Sử dụng lao động trẻ em

Ước tính từ Điều tra quốc gia lần thứ hai về lao động trẻ em tại Việt Nam, hơn 1 triệu trẻ em trong độ tuổi 5 – 17 tuổi tham gia lao động, chiếm 5,4% dân số trẻ em trong độ tuổi này.

Sử dụng lao động trẻ em là hành vi phi đạo đức đáng lên án trong xã hội hiện nay, việc này gây tổn hại nghiêm trọng cả về vật chất lẫn ý thức, thậm chí còn là đánh đổi cả sinh mạng của trẻ.

Này cũng đó chính là nguyên nhân mà trẻ em không được đến trường, được chăm sóc sức khoẻ và hưởng các quyền hạn cơ bản, rình rập đe dọa đến một phần thế hệ trẻ tương lai.

Lạm dụng thời kì của tổ chức

Nhiều viên chức hiện nay đang lạm dụng thời kì của doanh nghiệp bằng vô số phương pháp khác nhau như không game, dùng social trong giờ thao tác làm việc, nghỉ trưa nối dài…

Việc này được xem là hành vi phi đạo đức vì viên chức đang rất được doanh nghiệp trả lương, hưởng những chủ trương đãi ngộ nhưng lại không thực sự đóng góp phần cho tổ chức của mình.

Môi trường tự nhiên thao tác làm việc thù địch, cạnh tranh quá mức cần thiết

Một môi trường tự nhiên thao tác làm việc cạnh tranh sẽ xúc tiến năng suất và thành tích của từng thành viên. Tuy nhiên, nếu cạnh tranh quá mức cần thiết hoặc thiếu lành mạnh sẽ tạo sức ép lớn cho viên chức, khiến họ có thể thực hiện những hành vi phi đạo đức như mưu mô phá hoại những người dân có chí thăng tiến trong công việc, xu hướng siểm nịnh, bè phái…

Quảng cáo sai sự thực

Quảng cáo sản phẩm, dịch vụ sai sự thực hoặc khuếch đại tính năng sản phẩm để xúc tiến người dùng mua hàng cũng là một hành vi phi đạo đức kinh doanh.

Nhất là ngày này, khi hàng triệu người sử dụng social như Facebook, Tiktok… mỗi ngày, thì đây đó chính là mảnh đất nền phì nhiêu để các tổ chức truyền bá sản phẩm, dịch vụ của mình. Tuy nhiên, đã có rất nhiều người mua phải hàng dởm, hàng không đúng như trong hình hay trên quảng cáo lúc mua hàng trực tuyến.

Phân loại đạo đức kinh doanh

Trách nhiệm thành viên

Trách nhiệm thành viên yên cầu tất cả những thành viên trong tổ chức, dù ở cấp bậc nào cũng cần phải hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao, văn bản báo cáo công việc đầy đủ và luôn trung thực tế nơi thao tác làm việc. Song song, viên chức cũng nên biết nhận lỗi nếu gặp sai phạm và cố gắng nỗ lực sửa chữa.

Trách nhiệm của doanh nghiệp

Doanh nghiệp cần tôn trọng lợi ích của tất cả những bên liên quan đến tổ chức, chịu trách nhiệm với viên chức, đối tác, khách hàng. Những lợi ích này còn có thể là việc hoàn thành hợp đồng, lời hứa hẹn, cam kết hay nghĩa vụ pháp lý nào đó.

Trách nhiệm xã hội

Ngoài viên chức, khách hàng, đối tác, doanh nghiệp cũng cần phải có trách nhiệm với môi trường tự nhiên, cộng đồng nơi tổ chức được đặt trụ sở. Các doanh nghiệp cần hướng tới việc bảo vệ môi trường tự nhiên, tổ chức thiện nguyện, góp vốn đầu tư tài chính, đồng thờ vận dụng mọi giải pháp an toàn để giảm thiểu chất thải, xây dựng một môi trường tự nhiên lành mạnh, trong sạch.

Nguyên tắc đạo đức kinh doanh

Lãnh đạo, quản lý

Sự lãnh đạo và tổ chức chặt chẽ của những nhà quản trị trong doanh nghiệp sẽ giúp viên chức từ mọi cấp bậc có thể vận dụng các nguyên tắc đạo đức kinh doanh. Nhờ đó, tạo ra một môi trường tự nhiên uy tín, dễ dàng thu hút và giữ chân nhân tài. Song song, lãnh đạo tốt sẽ hỗ trợ cho môi trường tự nhiên thao tác làm việc lành mạnh hơn, viên chức đã chiếm cảm giác an toàn để đóng góp phần và gắn bó lâu dài với doanh nghiệp.

Tôn trọng

Để xúc tiến những hành vi đạo đức và một môi trường tự nhiên lành mạnh tại nơi thao tác làm việc, mọi người đều cần được tôn trọng và đối đãi đồng đẳng với nhau.

• Khi đối chiếu với viên chức: Cần tôn trọng những quyền lợi chính đáng, tôn trọng năng lực, tiềm năng phát triển của viên chức, song song tôn trọng quyền tự do và các quyền hạn hợp pháp khác của họ.
• Khi đối chiếu với khách hàng: Cần tôn trọng nhu cầu, thị hiếu và tâm lí của họ.
• Khi đối chiếu với đối thủ cạnh tranh: Tôn trọng lợi ích và lành mạnh.

Trung thực

Sự thiếu sót hay phóng đại về sản phẩm, dịch vụ sẽ không hỗ trợ doanh nghiệp tồn tại vững bền và cạnh tranh với thị trường. Do đó, nguyên tắc trung thực đó chính là chìa khóa để doanh nghiệp thực hiện các hành vi đạo đức trong kinh doanh:

• Nhất quán trong lời nói, lời cam kết và hành động
• Không dùng thủ đoạn gian xảo nhằm trục lợi.
• Không sinh sản hàng giả, khuyến mại giả, quảng cáo phóng đại sản phẩm, sử dụng sản phẩm vi phạm bản quyền, bán phá giá…
• Không trốn thuế, chạy thuế hay sinh sản những mặt hàng cấm, thực hiện các dịch vụ làm xấu thuần phong mỹ tục của sơn hà.

Công minh

Đối xử với khách hàng, viên chức, đối tác với sự công minh, đồng đẳng là hành vi đạo đức cấp thiết cho bất kỳ một doanh nghiệp nào. Các hành vi siểm nịnh, lôi kéo không chỉ là phi đạo đức mà còn vô nghĩa.

Mối quan tâm về môi trường tự nhiên

Thế giới ngày càng phát triển, các Dự Án BĐS, xí nghiệp hay xưởng sinh sản mỗi ngày thải ra một lượng lớn khí thải, chất thải nguy hại, khiến môi trường tự nhiên bị rình rập đe dọa nghiêm trọng.

Do đó, việc nhận thức và thực hiện những hành động bảo vệ môi trường tự nhiên của mỗi doanh nghiệp là điều vô cùng quan trọng. Việc này yên cầu tất cả mọi thành viên trong tổ chức đều phải thực hiện bảo vệ môi trường tự nhiên từ những hành động nhỏ nhất, cùng suy nghĩ về những giải pháp giảm thiểu chất thải hay chung tay thực hiện các Khóa học tự nguyện vì môi trường tự nhiên.

Sáng tỏ

Nguyên tắc sáng tỏ trong kinh doanh là một điều tuyệt vời để khách hàng, nhà góp vốn đầu tư, đối tác hay viên chức có thể tin tưởng và có cảm giác an toàn về doanh nghiệp. Đây là quá trình cởi mở, thẳng thắn về những hoạt động vận hành, kinh doanh của tổ chức.

Một doanh nghiệp có tính sáng tỏ sẽ san sớt các thông tin về hiệu suất, doanh thu, các Khóa học khuyến mại, các quy trình nội bộ, nguồn cung cấp ứng, giá cả và các giá trị kinh doanh khác của doanh nghiệp.

Không chỉ có vậy, khi có những vấn đề sơ sót hay tình huống không mong muốn xẩy ra, doanh nghiệp sẽ không còn cố gắng nỗ lực che giấu hay lấp liếm cho qua. Thay vào đó, thay mặt đại diện tổ chức sẽ đứng ra sức khai và có những giải pháp khắc phục cho những bên liên quan như viên chức, đối tác, khách hàng…

Vai trò của đạo đức kinh doanh

Vai trò của đạo đức kinh doanh không chỉ nâng cao lòng trung thành với chủ, ý thức đóng góp phần của viên chức và gắn kết hàng ngũ quản lý. Đạo đức kinh doanh còn tồn tại thể giúp một doanh nghiệp vĩnh cửu về lâu dài.

• Kiểm soát và điều chỉnh hành vi của doanh nghiệp: Kiểm soát hành vi của doanh nghiệp, ngăn chặn tổ chức thao tác làm việc trái với những chuẩn mực đạo đức chung.
• Nâng cao thương hiệu doanh nghiệp: Một tổ chức hoạt động với đạo đức kinh doanh sẽ giúp họ tạo dựng sự tin tưởng của khách hàng và các đối tác. Trên thực tế, khách hàng thường chỉ muốn tìm về những đối tác uy tín, sáng tỏ để hợp tác lâu dài.
• Góp phần mang đến xã hội văn minh: Khi tổ chức vận dụng các quy tắc đạo đức kinh doanh, các tệ nạn như sử dụng lao động trẻ em, quấy rối tình dục viên chức, cạnh tranh quá mức cần thiết nơi thao tác làm việc… sẽ tiến hành loại bỏ.
• Nâng cao năng suất và hiệu quả thao tác làm việc nhóm: Đạo đức kinh doanh giúp các viên chức sớm cởi mở và hòa nhập với nhau nhanh hơn, nhờ đó năng suất thao tác làm việc nhóm được nâng cao. Song song giúp viên chức nhận ra giá trị của mình phù phù hợp với tổ chức và có thể đóng góp phần lâu dài cho doanh nghiệp.
• Tránh bị phạt: Đạo đức kinh doanh giúp các doanh nghiệp tránh các hành vi vi phạm pháp luật. Nhờ đó tránh các cáo buộc, bê bối hay hình phạt của pháp luật.

Làm thế nào để thực hiện đạo đức kinh doanh trong doanh nghiệp?

Các vấn đề đạo đức trong kinh doanh ngày càng trở thành nghiêm trọng và nhức nhối. Đó cũng là hồi chuông cảnh tỉnh cho những doanh nghiệp cần nâng cao trách nhiệm trong việc thực hiện đạo đức kinh doanh trong doanh nghiệp.

Một số phương pháp cụ thể như sau:

• Xây dựng bộ quy tắc xử sự, đạo đức, hướng dẫn cho viên chức thực hiện và luôn tuân thủ các nguyên tắc đã đưa ra. Nhà quản trị cấp tốt nhất có thể trong doanh nghiệp phải là người làm gương cho viên chức cấp dưới của mình.
• Có những hình phạt thích đáng cho những hành vi vi phạm đạo đức, nhằm răn đe và ngăn chặn kịp thời các hành vi tương tự.
• Nâng cao nhận thức và tăng cường công việc phổ thông trong việc giáo dục đạo đức kinh doanh cho những thành viên kinh doanh, người tiêu dùng…
• Khuyến khích các doanh nhân, doanh nghiệp cố gắng nỗ lực nâng cao đạo đức kinh doanh bằng phương pháp thực hiện những hình thức tôn vinh, khen thưởng các tổ chức, thành viên đã thực hiện tốt những chuẩn mực đạo đức kinh doanh.
• Xúc tiến nâng cao vai trò của các đơn vị, ban ngành có thẩm quyền trong việc thanh tra rà soát, ngăn chặn các hành vi phi đạo đức kinh doanh.

Trong một số trường hợp, nhiều doanh nghiệp cũng phải đánh đổi giữa đạo đức kinh doanh và lợi nhuận. Tuy nhiên, về lâu dài, đạo đức kinh doanh sẽ là nền tảng để một doanh nghiệp phát triển vĩnh cửu. Bởi một khi tổ chức vướng vào những hành vi phi đạo đức, doanh nghiệp sẽ bị mất uy tín và người tiêu dùng có thể sẽ tìm tới sản phẩm của một doanh nghiệp khác.