1. Khái niệm về “game”

Trong tiếng Đức một “game” là ngẫu nhiên sinh hoạt nào nhằm mục đích mục tiêu tiết ra sự hài lòng, thỏa mãn nhu cầu mà không hề có chủ định. Theo khái niệm này thì mọi sinh hoạt tiết ra sự hài lòng đều rất có thể được gọi là “game”. Ví dụ như nhảy, chơi nhạc cụ, diễn kịch, hoặc chơi quy mô.

Nhưng so với nhận thức của mọi người thì cách khái niệm này quá rộng, mọi người nên xác định “game” một kiểu ngắn gọn hơn. Vì vậy, tôi đang viết về những game thuộc về thể loại như Cờ Vua, Man’s Morris, Checkers, Halma, Go, Parchisi, Cờ Tỷ Phú, Scrabble, Skat, Rummy, Bridge, Memory, Jack Straws, Dominoes, vâng vâng. Tiếc là từ ngữ của mọi người không đủ phong phú để gọi những game này. Nhiều thuật ngữ như game bàn cờ (table games), game xã hội (society games), game đối kháng (tournament games) là quá hạn hẹp. Theo ý kiến cá thể, tôi nhận định rằng tốt nhất nên gọi chúng là “game có luật” (games with rules).

2. Một game luôn luôn luôn luôn có thành phần và luật chơi

Trong hồ hết những game, luật chơi thường quan trọng hơn thành phần vật lý. Nhưng có những game mà vai trò này được đảo ngược: nơi mà thành phần trở thành quan trọng và luật chơi thì không quan trọng lắm. Thường này sẽ là những game hành vi (action games) như Looping Loutie.

Thành phần là phần cứng (hardware), luật chơi là ứng dụng (software). Cả hai cần để xác định một game. Cả hai rất có thể tồn tại độc lập, nhưng nếu tách biệt, thiếu một trong hai thì không thể thực hiện một game được.

Những nhà khảo cổ đã tìm thấy bàn cờ (game board) và những thành phần quân cờ, nhưng không một ai biết luật mà những người dân cổ đại đã từng chơi game của họ. Mọi người sẽ không còn lúc nào biết đúng mực những game này được chơi ra sao.

Thành phần và luật chơi rất có thể được phối kết hợp:

· Một bộ thành phần rất có thể tận dụng nhiều luật chơi không giống nhau.

· Một bộ luật chơi rất có thể dùng nhiều thành phần không giống nhau để chơi.

Giả sử mọi người có một bộ luật của trò chơi Halma, nhưng không hề có bàn cờ và quân cờ, và mọi người cần xây dựng lại game này.

· Bàn cờ sẽ trông ra sao?

· Bao nhiêu ô bàn cờ nên có?

· Hình dạng của ô ra sao: ô vuông, lục giác hay hình tròn trụ?

· Những ô nên được sắp xếp thế nào?

· Những ô có cùng kích cỡ hoặc không giống nhau?

· Bao nhiêu quân cờ nên có?

· Quân cờ sẽ trông ra sao? Có phải một quân cờ chiếm nhiều hơn nữa một ô khi thi đấu hay là không?

Như vậy, luật chơi không phải là tiêu chuẩn thích hợp để xác định một game! (trừ khi luật chơi có hình ảnh thành phần và những trường hợp game)

3. Tiêu chuẩn của một game là gì?

Có những tiêu chuẩn vận dụng cho toàn bộ game và những tiêu chuẩn mà vận dụng cho những “game có luật”:

· Luật chơi

· Tiềm năng

· Tiến trình của game không lúc nào tương tự như mỗi lần chơi – thời cơ (chance).

· Đối đầu

3.1 Luật chơi

Như đã thảo luận trước đó, luật chơi và những thành phần sẽ xác định một game. Mọi thứ trong luật chơi là một phần của game. Mọi thứ mà không nằm trong luật chơi thì không thuộc về game đó. Luật chơi là biên giới và trái tim của một game.

3.2 Tiềm năng

Toàn bộ game đều phải sở hữu tiềm năng của nó. Có hai loại khái niệm tiềm năng:

· Xét tuyển thành công hoặc yêu cầu.

· Phương án cần để thắng game đó.

Tôi sẽ làm rõ sự khác lạ của hai khái niệm bằng một ví dụ. Trong game Go (Cờ Vây), xét tuyển thành công là kiếm nhiều điểm nhất. Để đạt được điều này, một người chơi phải chiếm ô. Vì vậy tôi xác định tiềm năng game là phương án, mà người chơi cần triển khai để thành công.

Có hàng ngàn game, nhưng chỉ có một trong những lượng nhỏ tiềm năng game. Tức là hồ hết game có tiềm năng như nhau. Thoạt đầu điều này dường như đáng bất thần. Nhưng khi nhìn kỹ thì mọi game đều phải sở hữu người thắng và người thua cuộc, tiềm năng của game phải là một thứ gì đó rất có thể giám sát, tương đối đơn giản và giản dị và được diễn đạt trong game.

3.3 Tiến trình của game không lúc nào tương tự như mỗi lần chơi – thời cơ

Tính chất này, trong tất cả những phương tiện tiêu khiển, chỉ được tìm thấy trong game. Một người nào đó rất có thể đọc sách, xem phim, hoặc nghe nhạc, kinh nghiệm này là tái diễn ở ngẫu nhiên thời khắc nào, tiến trình của nội dung luôn luôn luôn luôn vẫn như nhau, không thay đổi. Tuy nhiên so với game, chúng ta có thể chơi vô số lần mà tiến trình của mỗi lần chơi sẽ luôn luôn không giống nhau. Không chỉ có vậy, so với mỗi game, tiến trình của nó là bí mật và không hề chắc chắn là ai sẽ thành công. Điều đó làm cho game trở thành thú vị và hứng khởi. Lý do nằm trong luật chơi và thời cơ của game, đóng vai trò không ít trong những ván.

Chơi là một thí nghiệm với thời cơ. Thời cơ sẽ tiến hành kinh nghiệm trong một game qua yếu tố tình cờ (suôn sẻ và rủi ro). Tuy nhên những game mà phụ thuộc rất nhiều vào thời cơ, tìm thấy rất ít năng lực phát triển cho những người chơi thì thường thường rất chán.

Mặt kia, thời cơ tạo cho game yếu tố không thể dự đoán và thú vị, và làm cho tiến trình game phát triển không giống nhau mỗi lần chơi. Đấy là cách thời cơ đi vào trong 1 game:

· Với những dụng cụ tình cờ (ví dụ xí ngầu)

· Với những trường hợp sắp xếp thuở đầu khác lạ (ví dụ chia bài)

· Với thông tin không tuyệt vời nhất (ví dụ chơi đồng thời, phương án ẩn giấu của người chơi khác)

· Với một trong những lượng rất rộng nhưng lựa chọn.

Những game thuần phương án vẫn có những yếu tố thời cơ. Nếu không phải vậy thì tiến trình của game sẽ quá dễ dự đoán, và mọi người sẽ không còn thích một game mà thành quả của nó được biết từ lúc thuở đầu. Trong những game thuần phương án như vậy, thời cơ được trổ tài ở số lượng lớn những năng lực tính toán. Cũng chính vì quá nhiều năng lực tính, không một ai biết được phương án tốt nhất mà dẫn theo thành công.

Toàn bộ những game tiết ra tiến trình không thay đổi, theo khái niệm trên thì không thuộc về “game có luật”. Ví dụ như những câu đố (puzzle), mà mất đi độ mê hoặc của nó khi vấn đề đã được xử lý. Những game chơi một mình (solitaire) có tiến trình thay đổi khác lạ mỗi lần chơi thì cũng thuộc về “game có luật”. Ví dụ game bài như Patience.

3.4 Đối đầu

Mỗi game đều trổ tài sự tuyên chiến đối đầu và cạnh tranh. Những người dân chơi tuyên chiến đối đầu và cạnh tranh trong một game. Có người thắng và người thua. Thậm chí là trong những game co-op hoặc khi những người dân chơi cùng trong một team, tuyên chiến đối đầu và cạnh tranh vẫn tồn tại. Trong trường hợp này, những người dân chơi đấu tranh với nhau chống lại một trường hợp được định trước, tức là họ chơi cùng nhau chống lại khối hệ thống game. Tương tự như vậy so với những game chơi một mình (như Patience, Solitaire), khi tuyên chiến đối đầu và cạnh tranh cần một khối hệ thống trong đó thành quả game rất có thể được so sánh.

4. Tiêu chuẩn cơ phiên bản

Để xem xét những gì là hoặc không là game, có những tiêu chuẩn cơ phiên bản, mà không chỉ có vận dụng đến “game có luật” nhưng đến toàn bộ game. Đấy là những tiêu chuẩn mà toàn bộ game đều phải sở hữu.

· Kinh nghiệm thường thì

· Công bình

· Tự do

· Hoạt động và sinh hoạt dữ thế chủ động

· Đắm mình trong toàn cầu game

4.1 Kinh nghiệm thường thì

Game mang mọi người đến cùng nhau, bất kể nam nữ, tuổi tác và chủng tộc. Hồ hết những game đều là nhiều người chơi, điều này dẫn theo những kinh nghiệm nhóm, mà vẫn kéo dãn sau khoản thời gian game kết thúc. Cũng đều có những game được chơi một mình. Những game này được gọi là solitaire game và hồ hết là game máy tính (computer).

4.2 Công bình

Trong một game, tất toàn bộ cơ thể chơi đều được công bình và có cùng thời cơ để thành công. Còn nơi nào khác nữa mà sự công bình tồn tại? Tôi nghĩ rằng đó là một trong những lý do mà trẻ em thích chơi game, cũng chính vì khi thi đấu có người lớn chúng vẫn được công bình.

4.3 Tự do

Ngẫu nhiên ai chơi game đều là lựa chọn của người đó. Người đó không trở nên người khác ép buộc để chơi. Chơi game không phải là thao tác, không hề có cam kết, không hề có gì người PHẢI làm. Vì vậy, mọi người nói theo cách khác rằng chơi game tức thị được tự do. Sự tự do này là nền tảng của toàn bộ game. Ở đây ta rất có thể tìm thấy giá trị của thuật ngữ game.

4.4 Hoạt động và sinh hoạt dữ thế chủ động

Ngẫu nhiên người nào rất có thể đọc sách, xem TV, hoặc nghe nhạc, nhưng không phải là sinh hoạt dữ thế chủ động. Trong những khi thời nay hồ hết những sinh hoạt tiêu khiển mê hoặc người ta vào trường hợp thụ động, thì game rất có thể làm cho con người sinh hoạt tích cực, dữ thế chủ động. Tùy vào game, những sinh hoạt sau rất có thể triển khai:

Nghành nghề dịch vụ ý thức

· Suy nghĩ, phối kết hợp

· Lập kế hoạch

· Tìm thấy quyết định

· Triệu tập

· Rèn luyện tâm trí

· Tiếp thu tri thức

· Hiểu sự tác động của khối hệ thống

Nghành nghề dịch vụ cảm xúc

· Luật chơi, gật đầu đồng ý luật

· Học phương pháp để thao tác cùng người khác

· Học cách gật đầu đồng ý thất bại

· Học về chính mình và người khác

· Tận dụng sự sáng tạo

Nghành nghề dịch vụ kỹ năng

· Tập luyện kỹ năng

· Tập luyện phản ứng

Tôi chắc rằng game không cần mục tiêu, nhưng chúng không vô ích. Hoạt động và sinh hoạt là nền tảng của toàn bộ game và chứng tỏ giá trị của nó.

4.5 Đắm mình trong toàn cầu game

Người chơi luôn luôn bỏ lại thực tiễn đằng sau và đắm chìm vào toàn cầu của game. Trái đất game này rất có thể so sánh với thực tiễn. Tiến trình của thực tiễn và tiến trình của toàn cầu game vẫn được lãnh đạo bởi những yếu tố tương tự:

· Luật/ quy luật (luật tự nhiên và luật con người – luật game)

· Thời cơ

· Ý chí tự do (trong giới hạn của luật định trước)

· Đối đầu (đạt được điều tốt nhất)

· Tiến trình và kết thúc là bí mật

Tuy nhiên có những điểm tương đương này, toàn cầu game không phải là toàn cầu thường ngày và thực tiễn không phải là toàn cầu game. Trái đất game có một không khí giới hạn và có một sự hiểu biết khác lạ về thời hạn.

Một game chỉ là một game, khi mà mọi thứ xẩy ra trong game ở trong toàn cầu game. Không tính đến trường hợp thành quả tác động mạnh đến thực tiễn. Trong trường hợp này, game là thực tiễn, ví dụ những game thời cơ (Roulette, Poker, Black Jack) hoặc những sinh hoạt thể thao chuyên nghiệp (Rugby, Baseball, ice hockey, Cricket, Olympic games, chess championships vâng vâng). Với những game thực tiễn, nguyên tắc của “tự do” bị mất đi. Với những game thực tiễn, người chơi game từ sự khẳng định, không phải từ tự do. Thành quả của những game như vậy tác động đến thực tiễn.

Game mang tính chất tiêu khiển và vui vẻ. Những người dân chơi chỉ rất có thể nhận được cảm xúc từ toàn cầu game và mang nó vào thực tiễn. Ngẫu nhiên ai cũng rất có thể dành một buổi tối thú vị và vui vẻ để chơi game với đồng minh, và mang cảm xúc vui vẻ này vào thực tiễn. Bằng phương pháp băng ngang biên giới nhỏ nhỏ bé này giữa toàn cầu thật và toàn cầu game, người chơi rất có thể được thư giãn giải trí và thoát khỏi toàn cầu thực tiễn tiếp sau đó trở về một kiểu vui vẻ và sự sung sướng.

5. Vậy là

Game là những nghành nghề bao gồm tất cả những thành phần và luật chơi và có những luật chỉ tiêu nhất định, một tiềm năng, luôn luôn thay đổi mỗi lần chơi, thời cơ, tuyên chiến đối đầu và cạnh tranh, kinh nghiệm thường thì, công bình, tự do, sinh hoạt tích cực, đắm chìm vào toàn cầu khác và không tác động đến thực tiễn.

– Wolfgang Kramer (tác giả của El Grande và nhiều board game khác được đề cử và thắng giải Spiel des Jahres)

(Dịch bởi BoardgameVN)