Do có nhiều bạn học trò phổ thông follow mình, nên mình may mắn cũng update tình hình các bạn trẻ một tí.

Gần đây mình thấy các bạn (hay các em) đang loay hoay băn khoăn chọn ngành gì để học. nhà bà con thì muôn thuở bác bỏ kĩ, kĩ sư, tài chính nhà băng. Trên TV báo đài thì thay nhau đưa tin về xu thế việc làm, cách mệnh 4.0, thương nghiệp điện tử, AI (trí tuệ tự tạo),… Ở một mặt trận khác, các nhà tuyển dụng cũng hô hào quảng cáo với những ngôn tư đẹp đẽ để tìm nhân sự, nào là đối tác chiến lược, quản trị thực tập, rồi môi trường thiên nhiên start up, năng động trẻ trung… Còn trên social thì ta lại nghe thấy influencer, freelancer, beauty blogger, digital marketing, ham mê, tự do…

Các từ ngữ trên đều sở hữu một điểm chung là chúng rất “hot”, và khá bắt tai. Bạn có biết rằng, trong tiếng Anh họ có một từ chung để chỉ các từ, cụm từ mà tôi vừa nêu, đó là từ “buzzword”.

1. Buzzword tức thị gì?

Theo khái niệm của từ vựng Cambridge, “buzzword” là “a word or expression from a particular subject area that has become fashionable by being used a lot, especially on television and in the newspapers” (Một từ/cách diễn đạt từ một ngành nghề cụ thể mà đã trở thành thời thượng, được sử dụng nhiều, đặc biệt quan trọng trên TV và báo chí truyền thông).

Theo mình, để cho dễ hiểu, “Buzzword” là những từ, cụm từ có tính chuyên ngành nhưng được sử dụng rộng rãi Theo phong cách thời thượng, xu hướng, nhất là bởi giới truyền thông.

2. Những buzzword hay gặp

Vì là từ về chuyên ngành, nên có buzzword sẽ chỉ thịnh hành trong một cộng đồng nhất định, nhưng cũng luôn tồn tại buzzword rất thịnh hành trong hiệp hội. Các từ sau đây là một ví dụ:

Business

• Startup: Khởi nghiệp

• Industry/ Industrial Revolution 4.0: Cách mệnh 4.0

• Millennials, Gen X: những người dân sinh từ thời điểm năm 1980 – đầu 2000

• AI (Artificial Intelligence): Trí tuệ tự tạo

• E-commerce: Thương nghiệp điện tử

• Super-app: Siêu ứng dụng

• Big data: Tài liệu lớn

• Blockchain: Công nghệ chuỗi khối

Sức khỏe/Làm đẹp (Health/Beauty)

• Chemical không tính tiền: Không hóa chất

• Organic: hữu cơ

• Plant-Based: chú trọng thực vật

• Low-carb: ít tinh bột

• No-plastic/Plastic không tính tiền: không nhựa

• Zero Waste: Không chất thải/rác

• Cruelty-free: Không thử nghiệm trên thú hoang dã

3. Sự liên quan giữa buzzword và bạn

Buzzword có liên quan đến tất cả chúng ta không? Theo mình thì có đấy. Hiện nay tất cả chúng ta đang sống trong thời đại mà rất dễ để tiếp cận thông tin, các nhà sinh sản nội dung cạnh tranh nhau từng li từng tí để thu hút sự lưu ý của người dùng.

Vì vừa mang tính chất thời thượng, vừa có tính chuyên ngành nên buzzword là những key word mấu chốt để gây tuyệt hảo và đánh vào tâm lý người dùng.

Bản thân buzzword không nhất thiết là xấu, nhưng do giới truyền thông, marketing, và nhiều người đang lạm dụng (overuse) buzzword để mô tả việc nào đó trong những khi thực tế chưa tới mức đó, khiến buzzword trở thành một chiếc gì đó khiến người nghe phải dè chừng, cảnh giác, thậm chí là là ác cảm. Có nhiều người còn nói rằng, buzzword là những từ nghe có vẻ học vấn nhưng thực ra là rỗng tuếch.

Bạn có biết rằng, theo một báo cáo giải trình gần đây của tổ chức London venture capital firm MMC, khoảng tầm 40% các tổ chức start up về AI (Trí tuệ tự tạo) ở châu Âu không thực sự làm về công nghệ AI, mỹ từ AI đúng chất là một buzzword được thêm vào để thu hút vốn góp vốn đầu tư (attract more funding), nói thẳng ra là lòe các nhà góp vốn đầu tư để các bác bỏ ấy rót tiền vào. Và buzzword này đã hoạt động rất hiệu quả, báo cáo giải trình chỉ ra các tổ chức AI có thể gọi thêm 15% – 50% vốn so với tổ chức phần mềm truyền thống từ thời điểm năm 2015. Lí do đơn giản, AI là một công nghệ được tung hô gần đây, được xem như là xu vị trí hướng của thời đại mới, thêm buzzword AI vào khiến tổ chức bạn trở thành có tiềm năng hơn và cạnh tranh hơn.

Một ví dụ khác rất gần gụi với bản thân mình, đó là buzzword “no plastic”, “zero waste”. Thực chất của “no plastic” đơn giản là để phân loại chất liệu. Tuy nhiên giờ đây nó đã được nâng tầm lên thành một phong cách sống, khi nói no-plastic, bạn không nói về một thuật ngữ hóa học mà nó là một lối sống hạn chế các sản phẩm từ nhựa. Buzzword! Là một người theo chủ nghĩa bảo vệ môi trường thiên nhiên, mình ủng hộ lối sống này. Cái mà muốn chỉ trích đó là những tổ chức, chủ shop, nhà quảng cáo đang biến “no-plastic” thành một buzzword để nâng tầm thương hiệu, lấy sử ủng hộ của hiệp hội, và tiện thể nâng luôn giá thành sản phẩm.

Bất kỳ cái gì có mác “no-plastic”, “zero waste” sẽ bị tăng giá cao lên, cho dù đó là một miếng xơ mướp! Vâng, một miếng xơ mướp khô ở chợ sẽ có mức giá khác so với chính nó nhưng có thêm cái buzzword trên.

Nói chung, buzzword có điểm mạnh của chính nó, việc của bạn là thông minh hoặc là tận dụng nó, hoặc là phán xét nó, tùy hoàn cảnh của bạn.

4. Buzzword và câu truyện chọn ngành nghề

Trở về với mở bài của mình, hiện nay trong việc chọn ngành chọn nghề, có rất nhiều thông tin từ nhiều kênh quảng cáo khác nhau đang chi phối, thậm chí là điều khiển và tinh chỉnh bạn. Những buzzwords sẽ tiến hành tung ra để khiến bạn mê hoặc tới cái bề nổi mà quên đi thực chất vấn đề.

Đây là phần đầu của 2 mẩu tin tuyển dụng được mình xào xáo lại từ hai tổ chức có văn phòng ở TPHCM, các bạn cùng đọc thử nhé:

Đọc xong là thấy hớp hồn liền, blockchain, Silicon Valley, fintech… là những từ khóa mà báo chí truyền thông gần đây hay tung hô, nghe sang chảnh hơn nhiều so với làm kĩ sư xây dựng, kiểm định kĩ thuật… phải không các bạn.

Tuy nhiên, theo mình chưa chắc nghề nào đã hơn nghề nào. Để xem mình nên theo cái gì, mình nghĩ bạn phải góp vốn đầu tư thời kì nghiên cứu, tìm hiểu từ nhiều nguồn về cái ngành mà bạn đang hứng thú, cộng với xem xét năng lực, thị hiếu của tớ. Hãy xem nghề nghiệp đó có giúp đỡ bạn phát triển không, tương lai của nghề ấy là gì, để các bạn sẽ không mung lung khi có ai đó hỏi: “What do you see yourself in 5 years?”

THAM KHẢO:

• List 40 buzzwords làm người thông minh nghe như đần:

• 40% start up tự nhận AI nhưng không làm về AI

• Generate buzzword giúp đỡ bạn