Sinh sản là hình thức duy trì nòi giống cho mọi sinh vật. Mỗi loài sinh vật từ thực vật cho tới thú hoang dã đều sở hữu hình thức sinh sản đặc trưng riêng. Trong phạm vi nội dung bài viết hôm nay, chúng tôi sẽ tổng hợp rõ ràng và cụ thể đến độc giả mảng tri thức về sinh sản hữu tính. Đó cũng là nội dung trọng tâm trong Khóa học sinh vật học 11 các bạn học trò cần nắm vững.
Khái niệm sinh sản hữu tính
Sinh sản hữu tính là gì? Sinh sản hữu tính là quá trình giúp tạo ra sinh vật mới bằng phương pháp phối hợp những vật chất di truyền đã sẵn có trong thân thể của hai sinh vật khác nhau. Hình thức sinh sản hữu tính diễn ra ở cả bậc sinh vật nhân chuẩn, sinh vật nhân thường và không xẩy ra ở các loài thực vật.
Thực tế, ở sinh vật nhân chuẩn đa bào, một cá thể hoàn toàn có thể được tạo ra thêm nữa. Trái lại, ở các sinh vật nhân sơ tế bào ban sơ chứa vật chất di truyền bổ sung hoặc vật chất di truyền chuyển đổi. Nếu những yếu tố này xẩy ra ở một quá trình thì này được gọi tái tổng hợp di truyền. Vật chất di truyền có nguồn gốc được xuất phát từ cả hai cá thể khác nhau sẽ cùng tham gia để xếp thẳng hàng trong những dãy tương đồng nhau.
Song song, quá trình này sẽ tiến hành theo sau do việc trao đổi thông tin di truyền giữa những cá thể. Vậy nên, sau khoản thời gian thể nhiễm sắc được tái tổng hợp mới chính thức sẽ tiến hành hình thành, chúng sẽ thực hiện chức năng là truyền lại cho thế hệ các con cháu.
Các nhà khoa học đã chỉ ra, sinh sản hữu tính là hình thức sinh sản chính của phần lớn các loài sinh vật vĩ mô. Trong số đó, sinh sản hữu tính sẽ gồm gần như thể tất cả những loài thực vật, thú hoang dã sinh sống trên trái đất. Vậy nên, sự phát triển quá trình sinh sản hữu tính là gì cho tới này vẫn là một thắc mắc lớn.
Thời khắc ngày nay, các nhà khoa học vẫn không ngừng nghỉ nghiên cứu về hình thức sinh sản này.
Quá trình tiến hóa của hình thức sinh sản hữu tính ở thực vật
Sinh sản hữu tính được hiểu là khả năng, cấp bậc rất tốt của quá trình sinh sản ở cả thực vật lẫn thú hoang dã. Các Chuyên Viên nhận định rằng việc tiến hóa các quá trình sinh sản hữu tính diễn ra liên tục; được phát triển từ cấp bậc thấp lẫn cao; từ thực vật bậc nhân sơ, các các thể đơn bào như dương xỉ, nấm cho tới thực vật bậc cao là hạt trần, thực vật hạt kín.
Quá trình tiến hòa này diễn ra rất tích cực và việc tiến hòa giúp các loài nhanh chóng thích ứng với đặc điểm luôn
Tìm hiểu về sinh sản hữu tính ở thực vật
Những nội dung tại đây sẽ khiến cho bạn nắm vững hơn về các tri thức liên quan đến sinh sản hữu tính.
Sinh sản hữu tính ở thực vật là gì?
Sinh sản hữu tính ở thực vật đấy là sự thống nhất giữa giao tử đực với giao tử cái nhằm mục tiêu tạo ra hợp tử. Đây là khởi đầu cho việc hình thành nên cá thể mới. Ở chỗ này là hình thức sinh sản ở thực vật so với từng cấp bậc loài
Sinh sản hữu tính ở thực vật có hoa
Trên trái đất, thực vật có hoa chiếm ưu thế và chúng sinh sản bằng hình thức sinh sản vô tính lẫn hữu tính.
Thông thường, đặc điểm để phân biệt chúng là cơ quan sinh sản và thường được gọi là hoa. Bao phấn sẽ tạo ra hạt phấn mà có thể chứa giao tử đực (hoặc tinh trùng).
Để quá trình thụ phấn diễn ra, hạt phấn sẽ phải gắn liền với đầu nhụy cơ quan sinh sản giống cái lá noãn, nơi mà giao tử cái được đặt bên trong của bầu nhụy.
Ống phấn sau khoản thời gian phát triển xuyên qua vòi nhụy lá noãn, phần nhân tế bào nam nữ sẽ từ hạt phấn vận chuyển vào trong noãn thụ tinh tế bào trứng và phần nhân nội nhũ ở bên trong của thể giao tử bằng quá trình thụ tinh kép.
Phần hợp tử tạo ra sau đó tiếp tục phát triển thành phôi. Trong lúc nội nhũ tam bội (gồm 1 tinh trùng, 2 tế bào trứng) và phần mô noãn cái phát triển thành những mô xung quanh hạt đang lớn. Phần bầu nhụy nơi sẽ tạo ra thể giao tử cái sẽ tiếp tục được phát triển thành tựu, bao lấy hạt.
Khi đối chiếu với thực vật có thể tự thụ phấn hoặc thụ phấn chéo. Ở các loài thực vật không hoa như dương xỉ, rêu sẽ diễn ra hình thức sinh sản hữu tính khác.
Sinh sản hữu tính ở dương xỉ
Những bào tử này sẽ tiến hành phóng thích rồi nảy mầm thành những thể bào tử mỏng và ngắn. Chúng có hình dạng trái tim nhỏ và màu xanh đặc trưng. Những thể bào tử này hay còn được gọi là tản tạo ra cả tinh trùng có thể vận chuyển được từ túi đực; và những tế bào trứng từ túi chứa noãn hoàn toàn riêng biệt.
Sau những lượng mưa, hay khi sương đọng tạo trên lá một lớp nước mỏng, những tinh trùng nào có khả năng vận chuyển sẽ văng xa thoát khỏi túi đực. Tiếp đó, tinh trùng sẽ bơi theo những lớp nước đến túi chứa noãn. Đây là nơi chúng thụ tinh cho trứng.
Để xúc tiến quá trình thụ tinh chéo, tinh trùng sẽ tiến hành phóng thích trước lúc trứng có thể nhận được tinh trùng. Và dường như tinh trùng thụ tinh cho trứng trên những tản khác. Sau thời điểm thụ tinh, một hợp tử sẽ tiến hành tạo thành, tiếp tục phát triển thành một cây dạng bào tử mới.
Tình trạng các cây con thuộc thể bào tử và thể giao tử riêng biệt được gọi là sự việc luân phiên giữa các thế hệ. Một số loài thực vật khác có hình thức sinh sản tương tự gồm: họ quyết lá thông, thạch tùng, chi quyển bá và dương xỉ đuôi ngựa.
Sinh sản hữu tính ở rêu
Các loài rêu gồm cả rêu tản, rong nước đều sở hữu hình thức sinh sản hữu tính hoặc sinh dưỡng. Chúng là loài thực vật nhỏ phát triển ở các khu vực ướt sũng. Tương tự như các loài dương xỉ, chúng cũng luôn tồn tại tinh trùng vận chuyển được với roi và cần nước giúp tạo nhập cuộc để sinh sản hữu tính. Ở loài thực vật này sẽ khai mạc bằng một đơn bội rồi phát triển thành dạng trội hơn, và là một thân thể đơn bội đa bào có cấu trúc giống lá và quang đãng hợp. Những giao tử đơn bội tạo ra trong túi đực và túi chứa noãn bằng quá trình nguyên phân.
Tinh trùng phóng thích từ những túi đực phản ứng với những hóa chất phóng thích từ túi chứa noãn đã chín. Và tinh trùng tiếp tục bơi đến những túi chứa noãn ở một lớp nước mỏng thụ tinh với tế bào trứng và để tạo ra hợp tử. Hợp tử phân chia bởi quá trình nguyên phân rồi phát triển thành những thể bào tử lưỡng bội. Thể bào tử lưỡng bội tạo ra cấu trúc gọi là những nang bào tử, liên kết với phòng ban túi chứa noãn bằng tơ cứng. Các nang bào tử này tạo ra những bào tử bằng hình thức giảm phân, và khi chín, phần nang nở bung ra và các bào tử được phóng thích.
Sinh sản hữu tính ở nấm
Khi đối chiếu với nấm sẽ tiến hành phân theo những hình thức sinh sản mà chúng ứng dụng. Thông thường, kết quả của sinh sản hữu tính là tạo ra những bào tử ngủ yên mà quen với việc thích ứng trong nhập cuộc khí hậu khắc nghiệt nhằm mục tiêu phát tán.
Quá trình sinh sản hữu tính ở nấm có 3 thời đoạn đặc trưng gồm tích lũy hợp chất nguyên sinh, phối hợp nhân và giảm phân.
Tìm hiểu về sinh sản hữu tính ở thú hoang dã
Sinh sản hữu tính ở thú hoang dã là gì?
Sinh sản hữu tính ở thú hoang dã là hình thức sinh sản tạo ra cá thể mới thông qua quá trình hình thành, thống nhất giao tử đơn bội và đa bội cái tạo ra hợp tử lưỡng bội. Hợp tử tiếp tục phát triển thành một cá thể mới.
Quá trình về sinh sản hữu tính ở thú hoang dã
Sinh sản hữu tính ở đv gồm 3 thời đoạn cụ thể như sau:
Thời đoạn 1: Thời đoạn hình thành trứng và tinh trùng.
- Một tế bào sinh trứng khi giảm phân sẽ tạo thành 1 trứng (n) với 3 thể cực (n).
- Một tế bào sinh tinh khi giảm phân sẽ tạo thành 4 tinh trùng.
Thời đoạn 2: Thời đoạn thụ tinh
Thụ tinh là quá trình phối hợp giữa trứng (n) với tinh trùng (n) để tạo thành hợp tử (2n). Các hình thức thụ tinh cụ thể như sau:
Thụ tinh ngoài:
Đây là hình thức thụ tinh trong đó trứng sẽ gặp tinh trùng và thụ tinh ở phía ngoài thân thể của con gái. Con cháu sẽ đẻ trứng vào trong môi trường tự nhiên nước, con đực xuất tinh lên trứng để thực hiện quá trình thụ tinh.
Hiệu suất thụ tinh ngoài khá thấp, tỷ lệ trứng nở và con non có khả năng sống sót khá thấp bởi cơ quan sinh sản không được hoàn thiện.
Thụ tinh trong:
Đây là hình thức thụ tinh mà trứng sẽ gặp tinh trùng rồi thụ tinh trong cơ quan sinh dục con cháu. Vậy nên, thụ tinh trong sẽ có được quá trình giao phối giữa con cháu với con đực.
Hiệu suất thụ tinh trong cao, tỷ lệ trứng nở và sống sót được cũng to ra nhiều thêm bởi lúc này cơ quan sinh sản đã được hoàn thiện hơn.
Thời đoạn 3: Thời đoạn phát triển thành phôi thai
Lấn sân vào thời đoạn này, hợp tử sẽ tiến hành nguyên phân liên tục nhiều lần để phát triển thành phôi thai. Sau đó tiếp tục phát triển thành một thân thể.
Có mấy hình thức sinh sản hữu tính?
Ở thú hoang dã có 3 hình thức sinh sản hữu tính cụ thể như sau:
- Đẻ trứng: Hình thức sinh sản hữu tính này còn có ở gần hết các loài lưỡng thê, cá, bò sát, sâu bọ và một số loài thú hoang dã có vú như thú lông nhím, thú mỏ vịt.
- Đẻ trứng thái: Đây là hiện tượng lạ có trứng giàu noãn hoàng được tiến hành thụ tinh sau đó nở thành con non mới được sinh ra. Ví dụ cá kiếm, cá mún…
- Đẻ con: Đây là hiện tượng lạ trứng sẽ tiến hành thụ tinh, phát triển ở bên trong dạ con để trở thành phôi. Phôi được bảo vệ và thông qua nhau thai sẽ tiếp nhận chất dinh dưỡng từ máu mẹ. Hình thức sinh sản hữu tính này còn có ở phần lớn các loài thú.
Khi đối chiếu với thực vật chỉ có một hình thức sinh sản hữu tính là thụ tinh. Quá trình sinh sản này xẩy ra ở phần lớn các tế bào khác nhau từ sinh vật nhân sơ cho tới nhân thực. Chúng có sự phối hợp cả đơn lẫn đa bào nhằm xúc tiến tốt nhất cho quá trình vận chuyển.
So sánh sinh sản hữu tính ở thú hoang dã và thực vật
Điểm giống nhau
- Cá thể mới được tạo ra dựa vào quá trình hình thành, thống nhất của hai loại giao tử đơn bội đực và giao tử đơn bộ cái để tạo ra hợp tử lưỡng bội mới.
- Đều phải trải qua 3 thời đoạn chính gồm hình thành giao tử, thụ tinh và phát triển thành phôi thai.
Không chỉ thế, quá trình sinh sản hữu tính ở cả thực vật và thú hoang dã đều sở hữu sự tổng hợp những vật chất di truyền.
Điểm khác nhau
Khi tìm hiểu về hình thức sinh sản hữu tính, tất cả chúng ta dễ dàng nhận thấy điểm khác nhau giữa thực vật và thú hoang dã qua các tiêu chí như sau:
Sinh sản hữu tính ở tvSinh sản hữu tính ở đvQuá trình tạo giao tửHạt phấn (có chứa giao tử đực) hình thành trong bao phấn, noãn (giao tử cái) hình thành trong bầuGiao tử đực tạo ra cơ quan sinh dục đực, giao tử cái tạo ra cơ quan sinh dục cái.Quá trình thụ tinhThụ tinh képThụ tinh trong hoặc ngoàiQuá trình phát triển tạo phôiDiễn ra ở bầu, vách bầu hình thành vỏ quả nhằm bảo vệ phôiDiễn ra trong trứng, hoặc trong tử cung con cháu hoặc trong túi con đực (hải mã)
Một số thắc mắc liên quan đến sinh sản hữu tính
Sinh sản hữu tính là nội dung tri thức quan trọng Khóa học sinh vật học lớp 11 mà các bạn học trò cần nắm vững. Ở chỗ này là một số thắc mắc, lời giải đáp sẽ giúp các bạn nắm vững hơn về mảng tri thức này.
Trùng sốt rét sinh sản hữu tính khi nào?
Trùng sốt rét sẽ phát triển chu kỳ luân hồi sinh hữu tính trong dạ dày của muỗi khi một số mảnh ký sinh trùng khác trở các thể giao bào đực cái, nếu muỗi hút các giao bào này.
Thủy tức sinh sản hữu tính khi nào?
Khi nhập cuộc sống của chúng gặp khó khăn thì thủy tức sẽ chuyển sang sinh sản hữu tính. Tế bào trứng được tinh trùng thủy tức đực đến để thụ tinh. Sau quá trình thụ tinh, trứng phân cắt nhiều lần tạo ra thủy tức con. Như vậy, thủy tức sinh sản hữu tính khi xẩy ra tình trạng thiếu thức ăn và thường gặp ở mùa lạnh.
Tảo xoắn sinh sản hữu tính bằng?
Tảo xoắn sinh sản hữu tính bằng phương pháp tiếp hợp.
Sinh sản hữu tính có ưu điểm nào?
So với hình thức sinh sản vô tính, hình thức sinh sản này giúp tăng khả năng thích ứng của khá nhiều thế hệ sau trước những chuyển đổi không ngừng nghỉ của nhập cuộc sống môi trường tự nhiên. Song song sinh sản hữu tính có ưu điểm tạo ra sự đa dạng trong vận chuyển. Từ đó giúp cung cấp thêm nguồn nguyên vật liệu phong phú, dồi dào cho quá trình tuyển lựa tự nhiên và tiến hóa.
So sánh sinh sản hữu tính và vô tính
Các tiêu chí tại đây sẽ khiến cho bạn so sánh được sinh sản hữu tính và sinh sản vô tính:
Tiêu chí Sinh sản hữu tínhSinh sản vô tínhKhái niệmĐây quá trình thống nhất giữa các giao tử đực (n) và cái (n) tạo thành hợp tử (2n) khởi đầu cho những cá thể mới..Hình thức sinh sản không có sự thống nhất giữa các giao tử cái với giao tử đực. Con cháu sinh ra sẽ giống nhau và giống bố mẹ.
Gồm 2 hình thức sinh sản vô tính là sinh sản bằng bào tử và sinh dưỡng không qua phân bào nguyên nhiễm
Cơ sở tế bào họcNguyên phân, giảm phân và thụ tinhNguyên phân Ý nghĩaTạo ra cá thể thích ứng tốt hơn trong nhập cuộc môi trường tự nhiên sống thay đổiTạo ra các cá thể thích ứng nhập cuộc môi trường tự nhiên sống ổn định
Trên đây là những nội dung về sinh sản hữu tính là gì rồi cũng như những tri thức liên quan đến hình thức sinh sản này. Mong rằng, những tri thức được san sẻ trong nội dung bài viết hữu ích cho quá trình học tập, tìm kiếm về chủ đề sinh hữu tính ở thú hoang dã và thực vật.
