CEO (Chief Executive Officer) tạm dịch là tổng giám đốc. Tuy nhiên, ở nhiều quốc gia khác nhau, vị trí quản lý này lại sở hữu thể mang một tên gọi khác, với phạm vi quản lý khác. Hiểu được sự khác biệt của chức danh quản lý ở các quốc gia khác nhau, các bạn sẽ không bị bỡ ngỡ khi gặp những chức danh viết tắt trong các buổi trò chuyện với đối tác nước ngoài hay trên các phương tiện thông tin đại chúng.
Những chức danh quản lý tại Mỹ
Trong nhiều tập đoàn, doanh nghiệp của Mỹ (và một số nước khác), vị trí chất lượng cao (top position) là Chairman hay President, dưới đó là các Vice president, officer (hoặc director) – người điều hành, quyết định những việc quan trọng, rồi đến general manager, manager – người phụ trách công việc cụ thể. Các chức vụ có thể được “kiêm”, thường thấy là President và CEO. Có doanh nghiệp không dùng CEO điều hành công việc hàng ngày mà thay bằng COO (Chief Operating Officer). Chief financial officer là giám đốc tài chính – người quản “túi tiền”.
Những chức danh quản lý tại Anh
Ở sơn hà Anh, chất lượng cao là Chairman, rồi đến Chief Executive Director hoặc Managing Director (hai chức này tương đương nhau nhưng Managing Director được sử dụng nhiều hơn). Sau đó đến những giám đốc, gọi là chief officer/director, thấp hơn là manager. Board là từ chỉ toàn thể các director và họ họp ở phòng gọi là boardroom. Đứng đầu phòng ban hay phòng, ban là director, ví dụ research deparment có research director. Người đứng đầu một department, division, organization… được gọi Theo phong cách “dân dã”, không chính thức (informal) là boss (sếp). Managing Director hay được sử dụng ở Úc, Singapore… ngang với CEO, tương đương tổng giám đốc (director general hay general director) ở Việt Nam. Tuy nhiên, ở Philippines, Managing Director được gọi là President.
Những chức danh quản lý tại Nhật Bản
Ở Nhật Bản, chức vụ hơi cầu kỳ. Chẳng hạn, Mitsui O.S.K. Lines – doanh nghiệp vận tải hàng hải lớn số 1 thế giới, điều hành (operate) đội tàu trọng tải khoảng chừng 45,5 triệu DWT – có cả Chairman và President. Chairman “to” hơn President (tuy cùng dịch là “chủ toạ”). President Executive Director là chủ toạ doanh nghiệp, Senior Managing Executive Officer là tổng giám đốc cấp cao (có 3 vị cùng chức này), rồi đến 9 tổng giám đốc (Managing Executive Officer); ngay sau đó là 8 giám đốc (Executive Officer). Mỗi vị nói trên phụ trách một phần việc với mức độ quan trọng khác nhau.
Một số lưu ý trên danh thiếp
Khi đọc danh thiếp (Thẩm mỹ hiếu khách Omotenashi ở Nhật Bản), tất cả chúng ta không chỉ xem “chức gì” mà nên xem thêm cụ thể khác để biết chức ấy “to” đến đâu, có giống với cách hiểu của ta về “chủ toạ”, “giám đốc” hay “trưởng phòng”, “cán bộ”… không.
Ví dụ: Trên danh thiếp ghi APL (một hãng vận tải biển lớn của Mỹ), sau đó APL Vietnam Limited, North Vietnam Branch Manager. Như vậy manager này thuộc Trụ sở miền Bắc Việt Nam của doanh nghiệp ở Việt Nam, không phải của APL “xuyên quốc gia” hay của toàn quốc mà chỉ là “miền Bắc”. Tất cả chúng ta nên quan tâm đến mạng lưới hệ thống chức vụ của mỗi nước (hay mỗi tổ chức) có liên quan, chẳng hạn Secretary là thư ký (ở Việt Nam chức vụ này thường thuộc về phái nữ với đặc điểm trẻ trung, xinh đẹp), nhưng Secretary of State ở Mỹ là Bộ trưởng liên nghành Bộ Ngoại giao (hiện nay là bà Rice, lương 200.000 USD (khoảng chừng 3,2 tỷ đồng/năm), UN Secretary General – Tổng thư ký Liên hợp quốc – chức danh lớn số 1 hành tinh… Có quốc gia quy định Permanent secretary ngang thứ trưởng, Senior Minister là bộ trưởng liên nghành thượng hạng… Thuật ngữ của Việt Nam, tất cả chúng ta hiểu Party General Secretary là Tổng bí thư Đảng CS Việt Nam, Chairman of Hanoi People’s Committee rất khác Mayor (thị trưởng)…
Một số lưu ý khi dịch các chức danh sang tiếng Anh
Khi dịch sang tiếng Anh, tất cả chúng ta cần xem “nội hàm” (thực chất) chức đó là gì. Cùng là “người đứng đầu”, “trưởng” nhưng dịch rất khác nhau. Với Cục Hàng hải Việt Nam dùng Chairman nhưng Cục Góp vốn đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Góp vốn đầu tư) lại là General Director… Manager thường là trưởng phòng; head, chief, director cũng là “trưởng”… Có khi “ban” lại to thêm cục, vụ (ví dụ: Ban Đối ngoại TW Đảng) và trưởng phòng ban có thể dịch là Director. Trợ lý Tổng giám đốc là Assistant (to) General Director, nhưng không nên viết tắt là Ass General Director mà không có dấu “.” (chấm) sau chữ “s” vì Ass là con lừa. Nên viết tắt là Asst). State Ngân hàng Governor là Thống đốc Nhà băng quốc gia (trước kia dịch là State Ngân hàng General Director). Thủ tướng Đức là Chancellor, không dùng Prime Minister…
